Zmiana czasu. Ważna informacja dla pasażerów linii nocnych
Zegar i carillon chodzą w parze
Odpowiedzi na to pytanie szukamy u miejskiej carillonistki Moniki Kaźmierczak, zatrudnionej etatowo w Muzeum Gdańska. Ktoś zapyta, i słusznie, dlaczego właśnie ta znana artystka specjalizująca się od lat w grze na instrumencie złożonym z dzwonów, ma wiedzę o funkcjonowaniu zegara na wieży ratusza przy ulicy Długiej?
Okazuje się, że wspólnym mianownikiem dla carillonu i zegara Ratusza Głównomiejskiego jest program Apollo. Główną funkcją tej holenderskiej aplikacji jest zdalne uruchamianie melodii carillonu. Dodatkowo, można też nią regulować działanie ratuszowego zegara. Ale - i tu przechodzimy do sedna naszej opowieści - zmiana czasu odbywa się w sposób całkowicie automatyczny, bez żadnej ingerencji człowieka.
Melodie na carillonie Ratusza Głównego Miasta są grane automatycznie od 8.00 do 21.00, o każdej pełnej godzinie. W południe z wieży wybrzmiewa Rota. Na razie, lista utworów na carillon, z których korzysta Monika Kaźmierczak do automatycznego grania, sięga ok. 70 pozycji i stale się zwiększa. Apollo 3 może pomieścić ich aż 100 tysięcy!
Jak tłumaczy dr Andrzej Gierszewski, rzecznik prasowy Muzeum Gdańska, ręczna zmiana czasu na zegarze Ratusza Głównomiejskiego miała miejsce do 1999 r. Rok później, nieprzerwanie do dziś, scedowano to na automatyczny program Apollo. Najnowszą jego wersję - Apollo 3 - Muzeum Gdańska posiada od lipca ubiegłego roku.
Co ciekawe, od strony północnej tarcza zegara na Ratuszu Głównego Miasta nie działa. Jest tak od kilku wieków. Ma to związek z tym, że zegar ratusza po wybudowaniu Bazyliki Mariackiej przestał być widoczny z ulicy. I postanowiono wówczas umieścić zegar na jednej z wież kościoła.
FILM O ZMIANIE CZASU NA WIEŻY RATUSZA
Dzieje zegarów na wieży ratusza
Tarcze zegarowe na ratuszu przy ul. Długiej wiszą na wysokości 44 metrów. Trzy metry wyżej jest taras widokowy. Na wysokości 62 metrów wisi 37 dzwonów carillonowych. Na kopule stoi zaś czterometrowy posąg króla Zygmunta II Augusta, najwyższy część wieży sięga tu 80 metrów.
Historia zegarów Ratusza Głównomiejskiego sięga początku XV wieku. Wraz z jego przebudową i podwyższaniem wieży zmieniano zegary. W 1537 roku zegar otrzymał cztery tarcze.
Nigdy tam nie trafisz. Zobacz, co skrywają magazyny Muzeum Gdańska
W 1560 r. wykonano obecne tarcze: są miedziane, trzy z nich mają 5 metrów średnicy. Czwarta północna - 3,5 m. W tym też roku zainstalowano na hełmie wieży 14-dzwonowy carillon, odlany przez Iana Moor’a w Brabancji.
Pod koniec XIX wieku zamontowano nowy zegar i mechanizm carillonu firmy Korfhagen und Sohne z Buer i wtedy to zegar ratuszowy otrzymał wskazówki minutowe i godzinowe w miejsce tradycyjnej pojedynczej wskazówki godzinowej.
W 1945 r. podczas II wojny światowej zniszczone zostały mechanizmy zegara.
Carillon - instrument, który potrafi wszystko. Zagra Bacha, Prince'a, ale też... Zenka Martyniuka
Mechanizm zamontowany po wojnie pochodzi z I połowy XX wieku. Składa się z mechanizmu chodu i mechanizmu bicia godzin. Napęd obu tych mechanizmów jest grawitacyjny, a ciężary podnoszone są przez silnik elektryczny. Mechanizm chodu jest wtórnikiem elektromechanicznym tzn. elektryczny sygnał czasu podawany jest z wzorca czasu co minutę, a elektromagnes wyzwala mechanizm.
Od kiedy i gdzie jest zmiana czasu?
Zmianę czasu w Polsce wprowadzono po raz pierwszy w 1919 r. Było to jednak jednorazowa próba. Na stałe obowiązuje ona do czasów współczesnych od 1977 roku.
Pierwszego na świecie przesunięcia zegarów dokonano zaś w Niemczech 30 kwietnia 1916 r. Celem tej operacji było oszczędzanie energii elektrycznej podczas I wojny światowej. W ślad za Niemcami poszli Brytyjczycy.
Nasze zegarki przestawiamy w roku dwukrotnie: w ostatni weekend marca i października. Wiosną przesuwamy je o godzinę do przodu, natomiast w październiku cofając o godzinę do tyłu. W ten sposób, za pierwszym razem wprowadzamy czas letni, za drugim zaś powracamy do czasu zimowego. Trzeba jednak wiedzieć, że podstawowym czasem jest czas zimowy, a nie czas letni. Ten ostatni jest tylko czasem przejściowym.
Obecnie, zmiana czasu z zimowego na letni i z letniego na zimowy jest praktykowana w 79 krajach świata. Dwa razy w roku ponad miliard ludzi przestawia zegarki. Czas nie jest zmieniany w 159 państwach.
