Nowa Wałowa główna ulica Młodego Miasta w Gdańsku
W ubiegłym roku Biuro Architekta Miasta otworzyło na nowo dyskusję na temat przyszłości Młodego Miasta zapraszając mieszkańców i interesariuszy rodzącej się dzielnicy Gdańska na cykl warsztatów konsultacyjnych. Z opublikowanego w marcu 2022 raportu podsumowującego cykl “Młode Miasto - przyszłość dzielnicy” wybrzmiało m.in. że to, czego Młode Miasto najbardziej potrzebuje to dostępność (zarówno w wymiarze fizycznym, jak i społeczno-kulturowym) oraz układ przyrodniczy obejmujący szeroko rozumiane przestrzenie publiczne.
“Nowa Wałowa - przyszłość ulicy”
Obie te wskazówki, czy też życzenia mieszkańców dotyczące przyszłości Młodego Miasta spotykają się przy jego centralnej arterii - ul. Popiełuszki i jej planowanym przedłużeniu (w kierunku Motławy, Polskiego Haka i ul. Siennickiej ) zwanym Nową Wałową. Stąd kolejny krok - cykl otwartych spotkań dla mieszkańców pod hasłem “Nowa Wałowa - przyszłość ulicy”, którego pierwsza z trzech odsłon odbyła się w poniedziałek, 13 czerwca (tak jak poprzedni cykl - w gościnnych progach I Liceum Ogólnokształcącego).
Tunel pod Motławą, łącznik z Polskim Hakiem
Spotkanie było “rozgrzewką” przed właściwą pracą warsztatową nad postulowanym kształtem układu drogowego. Przypomniano, jaka przyszłość dla Nowej Wałowej rysuje się w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania Gdańska (nadrzędny dokument planistyczny w mieście) i jakie plany na najbliższe kilkanaście lat ma Miasto wobec przedłużenia i rozbudowy ul. Popiełuszki - z naciskiem na tunel pod Motławą w stronę Polskiego Haka i nową linię tramwajową w tymże kierunku, wprowadzoną w główną arterię Młodego Miasta od ul. Nowomiejskiej.
Nowa Wałowa w dwóch etapach
Piotr Czyż, prezes Inicjatywy Miasto, której zespół odpowiada za przeprowadzenie konsultacji z mieszkańcami na zlecenie Biura Architekta Miasta (Inicjatywa zrealizowała również cykl spotkań o Młodym Mieście) zaproponował roboczy podział dyskusji na trzy perspektywy:
- etap 1 A rozbudowa układu drogowego (Nowej Wałowej) do miejsca rozpoczęcia budowy tunelu pod Motławą;
- etap 1 B początek budowy tunelu;
- etap 2 - docelowy rozwój nowego układu drogowego, podobnie jak całego Młodego Miasta (jego zabudowy i populacji).
Ten docelowy zakładany układ to dwa plus dwa (po dwa pasy jezdni w obu kierunkach) z tramwajem pośrodku. Nie wiadomo czy i kiedy powstanie w takim kształcie - tłumaczył Piotr Czyż. - Spotykam się tu po to, by przedyskutować, w jaki sposób “powyciągać” z tej docelowej koncepcji elementy, by powstał z tego etap pierwszy. Czego nie ma być, co przyda się dzielnicy, a co można odłożyć na później.
Młode Miasto - konsultacje podsumowane, ale to nie koniec. To dopiero początek
Którędy pojedzie tramwaj na Młodym Mieście?
Podczas nadchodzących warsztatów rozważane będą dwa możliwe do wykonania scenariusze układu drogowego 1 etapu:
- tory tramwajowe między dwoma jednopasmowymi jezdniami
- jezdnia dwukierunkowa położona z jednej strony torów
- Oba rozwiązania mają swoje zalety i wady, chcemy wiedzieć, co o nich sądzicie - tłumaczył Piotr Czyż i wyjaśnił, na czym polega rola Inicjatywy Miasto jako koordynatora konsultacji: - Nie jesteśmy tu by podejmować decyzje. Jesteśmy od zbierania informacji od Państwa (uczestników), syntetyzowania ich i przekazywania do Miasta, któremu posłużą do podejmowania decyzji.
“Święta przepustowość”
Zaproponowane przez Inicjatywę Miasto wiodące tematy warsztatów:
- Bezpieczeństwo: jakich użytkowników i w jaki sposób zapewnione? Czy Nowa Wałowa ma być strefą współdzieloną? Czy z podziałem funkcji (czytelny podział przestrzeni dla aut, rowerów, pieszych)
- Przepustowość: jakiego typu ruchu? Nie musi chodzić o kołowy.
- Przestrzeń publiczna: jak ją rozwijać? Na co zwrócić uwagę? Czy przy Nowej Wałowej potrzebne są place? Jak wykorzystywać w tym kontekście dziedzictwo stoczni?
- Zieleń: jak ją rozwijać? W jaki sposób nawiązać do istniejących już terenów zielonych?
- Parkowanie - kto i czym? Czy na Nowej Wałowej jest przestrzeń na miejsca parkingowe dla aut, rowerów?
- Tożsamość / charakter: jaka ma być nowa ulica? Jaka ma być jej unikatowa wartość?
Nowa Wałowa - kiedy powstanie?
Kontekst czasowy spełnienia postulatów wypracowanych podczas warsztatów nakreślił Artur Lemański z Wydziału Projektów Inwestycyjnych Urzędu Miejskiego w Gdańsku: - Przygotowanie koncepcji dla całego projektu, od skrzyżowania Nowomiejska/Popiełuszki po skrzyżowanie z ul. Elbląską oraz projekt dla (wspomnianych powyżej) etapów 1 A i 1 B zajmie około dwóch lat, a dopiero dokumentacja projektowa i zapewniony budżet na inwestycję da nam odpowiedź na pytanie, kiedy i w jakim zakresie będziemy ten projekt realizować - tłumaczył Artur Lemański. - Z pewnością będziemy aplikować o współfinansowanie ze środków zewnętrznych, choćby z Unii Europejskiej, ale szczegóły dotyczące nowej unijnej perspektywy finansowej nie są jeszcze znane. Trudno więc teraz mówić precyzyjniej o rozpoczęciu budowy, niż wyznaczając przestrzeń kolejnych dziesięciu lat.
W ciągu 10 lat w części Młodego Miasta na półwyspie Drewnica powstanie nowa dzielnica
Nowa Wałowa - dlaczego tunelem pod Motławą?
Obecny stan planistyczny dotyczący Nowej Wałowej (czyli zapisy we wspomnianym studium z 2018 r.) przypomniała Karolina Rospęk-Aszyk kierowniczka zespołu transportu w Biurze Rozwoju Gdańska, odpowiadając m.in. na pytanie, dlaczego połączenie Młodego Miasta z Polskim Hakiem postanowiono zrealizować w formie tunelu pod Motławą.
- Były rozpatrywane różne opcje, łącznie z mostem wysoko wodnym, na który nie chciał się zgodzić wojewódzki konserwator zabytków, uznając taką opcję za zbyt dużą ingerencję w krajobraz. A skoro Motława jest żeglowna, most niskowodny musiałby być zwodzony, co byłoby kłopotliwe ze względu na linię tramwajową - mówiła Karolina Rospęk-Aszyk i przypomniała, że w dwóch niedawno przyjętych miejscowych planach zagospodarowania uwzględniono już przebieg Nowej Wałowej w tunelu, co zmieniło warunki akustyczne i pozwoliło na przeznaczenie terenów położonych na Polskim Haku pod funkcję mieszkaniowo - usługową, gdy wcześniej miały być to tereny produkcyjne. Z kolei na drugim końcu ulicy - tym najbardziej odległym jeśli chodzi o czas realizacji, czyli przy skrzyżowaniu z ul. Elbląską, dominuje funkcja przemysłowa.
Ilu ludzi zamieszka na Młodym Mieście?
Przedstawicielka BRG zwróciła również uwagę, że obecna liczba mieszkańców Młodego Miasta to namiastka docelowej populacji. Prognozy na 2045 rok dla samego Polskiego Haka przewiduje wzrost liczby ludności z 410 osób do 15 tysięcy mieszkańców (oczywiście pod warunkiem wypełnienia wszystkich planowanych przez BRG parametrów urbanistycznych).
- Chcielibyśmy, żeby wszystkie skrzyżowania z drogami publicznymi były na poziomie terenu. Skrzyżowanie z projektowaną ul. Nową Stępkarską będzie ostatnim po tej stronie Motławy, ponieważ potrzebna jest odpowiednia przestrzeń żeby “zjechać” z tramwajem i drogą do tunelu i dotrzeć do kolejnego skrzyżowania naziemnego już na Polskim Haku - opowiadała przedstawicielka BRG. - O ile z drogą nie byłoby problemu, wytyczne projektowe mówią, że może mieć dość spore nachylenie, będzie pewien problem z trasą tramwajową. Aktualne warunki technicznie ograniczają nachylenie zjazdu dla tramwajów do pięciu procent. Oparte są jednak na możliwościach taboru sprzed kilkudziesięciu lat, kiedy je ustalono, a pojazdy szynowe bardzo zmieniły się od tego czasu. W firmie PESA (producent m.in. tramwajów - red.) otrzymaliśmy zapewnienie, że zjazd z nachyleniem 6 proc. nie stanowi dziś problemu dla tramwajów. Albo więc będziemy starać się o odstępstwo od aktualnych wytycznych dla zjazdów, albo doczekamy zmian. Innej możliwości na tym terenie nie ma.
Standard ulicy miejskiej, ale - dopasowany
BRG od autorów koncepcji Nowej Wałowej oczekiwać będzie także dbałości o jednolity charakter, zgodny z gdańskim standardem ulicy miejskiej. Przy czym, nie chodzi o sztywne trzymanie się proponowanych w standardzie przekrojów ulicy (dla tej, w maksymalnej rozbudowie zakłada się 42 m szerokości), lecz o dopasowanie ich do konkretnych odcinków.
- Najważniejsze jest, by opracować koncepcję w taki sposób, żeby twardą infrastrukturę, która będzie bardzo dużo kosztować, zrobić raz na zawsze w jednym miejscu - podkreśliła Karolina Rospęk-Aszyk. - Dotyczy to także drzew. Nawet jeśli na początku realizować będziemy tylko pierwszy etap, gdy powstanie tylko tramwaj, chodniki i drogi rowerowe, żeby można było je już posadzić, zamiast czekać aż w dalekiej przyszłości powstanie droga dwupasmowa. Nawet etapowo realizowana, Nowa Wałowa może wyglądać ładnie.
Nowa Wałowa dwupasmowa?
Pomysł zbudowania Nowej Wałowej docelowo jako drogi dwupasmowej, gremialnie nie spodobał się uczestnikom konsultacji.
- Mówiła pani, że jeżeli Nowa Wałowa połączy docelowo al. Zwycięstwa z ul. Elbląską i że to determinuje jej przekrój jako drogi dwupasmowej - mówił jeden z uczestników spotkania. - Jest dokładnie na odwrót, bo to przekrój determinuje, w jaki sposób droga będzie użytkowana. Dodatkowy pas ruchu zabije tę przestrzeń w ruchu poprzecznym dla pieszych, a droga będzie traktowana jak przelotówka.
- Jaki jest priorytet tego projektu? Jaki ma sens najpierw zagospodarować ładną drogę z tramwajem i zostawić sobie w zapasie dwa pasy ruchu, by ostatecznie zrobić tu obwodnicę wokół Głównego Miasta. Jak to się ma do planowanej wokół mieszkaniówki - dopytywała inna mieszkanka.
Zróbmy to dla nas, na 20 lat
- Studium zakłada pas szerokości 42 metrów do końca ul. Elbląskiej. Zdajemy sobie sprawę, że przez najbliższych kilkanaście lat Nowa Wałowa nie będzie budowana w tej postaci, bo nie będzie takiej potrzeby - odpowiadał Piotr Czyż. - Stąd pomysł Miasta, by przygotować projekt w całości, ale w taki sposób, by móc “po kawałku do niego dokładać”, jeśli zajdzie taka potrzeba. To zostawia nas z pasem szerokości 40 m i pytaniem, jak go zagospodarować dla nas, na najbliższe dwadzieścia lat.
Nie oddawajmy ulicy inżynierom
W spotkaniu uczestniczył także Paweł Mrozek wiceprezes Forum Rozwoju Aglomeracji Gdańskiej, który mówił m.in.: - Powoływanie się na gdański standard ulicy miejskiej jest mylący w kontekście planów wobec Nowej Wałowej. Prawie nigdzie nie będzie ta ulica tak wyglądać, przy każdym skrzyżowaniu będzie się mocno poszerzać i rozchodzić w prawo i lewoskręty. Trzeba się zastanowić co zrobić, żeby skrzyżowania miały miejski charakter, bo one będą decydować o charakterze przestrzeni publicznej. Jeśli zostawimy to inżynierom, będą się ciągnęły na setki metrów, wycinając drzewa z projektu.
A gdzie Żółty Most?
Zarówno Monika Mazurowska, przewodnicząca Zarządu Dzielnicy Aniołki, sąsiadującej z Młodym Miastem, jak i kilku innych uczestników, zwróciło uwagę na niewłączenie do projektu “zerowego” odcinka Nowej Wałowej, czyli fragmentu biegnącego od Ronda Ofiar Katynia przy al. Zwycięstwa po ul. Jana z Kolna.
- Trzeba wziąć pod uwagę to, co zostało zrobione źle. Estakada dla ruchu samochodowego jest, a co dla pieszych i rowerzystów? Póki co, żeby się tędy dostać na Młode Miasto rower trzeba znieść na plecach po schodach. Co z tego, że dalej już będzie droga rowerowa - pytała Monika Mazurowska. - A co z potrzebami osób z niepełnosprawnościami?
- W pierwszym etapie projektu Nowej Wałowej nie przewidujemy żadnych działań związanych z tym odcinkiem, co nie oznacza, że w czasie warsztatów nie będzie można zgłosić postulatów dotyczących go - uspokajał prof. Piotr Lorens, architekt miasta.
Wymarzony Park Południowy: jakie będą zielone płuca tej części Gdańska?
Drogi wodne w Gdańsku
W wątpliwość poddawano również sens budowy tunelu: - Czy już jest “zaklepany”? Kosztuje dziesięć razy więcej niż most zwodzony, a przy wlotach powstanie nam kilkuset metrowa rampa, kanion w środku miasta. W Holandii funkcjonują podnoszone mosty, przez które jeżdżą tramwaje - przypomniał jeden z dyskutantów.
- Miasto Gdańsk wydatkowało dużo sił i środków na ożywienie dróg wodnych. Most zwodzony jest świetny, ale długo się otwiera (Most Niepodległości na Wyspę Sobieszewską - 2,5 minuty - red.), a w sezonie mamy duży ruch na Motławie. Oczywiście, wnioskować o zmianę można, ale nie róbmy z tego głównej osi dyskusji - odpowiedział Piotr Lorens.
Padła też ciekawa propozycja, by dodatkowo zainspirować przyszłych autorów koncepcji Nowej Wałowej, organizując konkurs dla studentów architektury Politechniki Gdańskiej - z tej formy Miasto korzystało już wielokrotnie w przypadku innych rozwojowych przestrzeni.
Terminy warsztatów “Nowa Wałowa - przyszłość ulicy”
Poniedziałkowe spotkanie było zaledwie rozgrzewką, burzą mózgów, przed właściwymi warsztatami, do udziału w których organizatorzy zapraszają wszystkich chętnych - także nowe osoby.
- 24 czerwca (piątek)
- 5 lipca (wtorek)
Za każdym razem w godz. 17-19.
Praca warsztatowa odbywać się będzie z wykorzystaniem map. Osoby zainteresowane udziałem proszone są o wcześniejsze zapisy pod adresem: gwp@gdansk.gda.pl. Bieżące informacja - zawsze na stronie wydarzenia na Fb.
