Pisze się historia polskiej kosmonautyki
Będzie to wydarzenie historyczne dla Polski - pierwsza polska misja technologiczno-naukowa IGNIS na Międzynarodową Stację Kosmiczną, w której po raz pierwszy od czasu Mirosława Hermaszewskiego weźmie udział polski astronauta dr Sławosz Uznański-Wiśniewski. Jak potwierdziła NASA, misja odbędzie się wiosną br., nie wcześniej jednak niż w maju. Jej celem jest przetestowanie w warunkach mikrograwitacji innowacyjnych rozwiązań opracowanych przez polskie firmy i uczelnie – łącznie trzynastu eksperymentów, które mogą znaleźć zastosowanie m.in. w przyszłych misjach kosmicznych i technologii kosmicznej.
Jeden z eksperymentów - "Lowering Stress Response During Isolation in Astronauts / NEUROFEEDBACK”, został opracowany przez naukowców z Akademii Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku pod kierownictwem profesora AWFiS Marcina Dornowskiego, który wraz z zespołem wyruszył już do Warszawy, a następnie poleci do Houston by trenować polskiego i węgierskiego astronautę. Pisaliśmy o tym kilka dni temu w artykule „Profesor AWFiS leci do Houston. Będzie trenował astronautów”.
Misja IGNIS realizowana w ramach misji Ax-4, to wynik porozumienia dotyczącego przygotowania i przeprowadzenia polskiej misji technologiczno-naukowej na ISS, podpisanego 4 sierpnia 2023 r. przez Ministerstwo Rozwoju i Technologii i ESA.
Polskie symbole w kosmosie, wśród nisz gdański bursztyn
Misja ma przede wszystkim charakter badawczy, ale będzie też okazją by promować na świecie polskie dziedzictwo naukowe i kulturowe.
- Chcąc podkreślić narodowy wymiar wyprawy, polski astronauta zabiera ze sobą wyjątkowy zestaw przedmiotów, które nawiązują do kluczowych osiągnięć Polski w nauce, kulturze i historii. Te symbole narodowej tożsamości dowodzą, że misja to nie tylko innowacje technologiczne, ale także dziedzictwo, które łączy pokolenia – informuje Polska Agencja Kosmiczna (POLSA).
Wśród tak symbolicznych przedmiotów, jak biało czerwona flaga i naszywka ze skafandra generała Mirosława Hermaszewskiego z misji Sojuz 30 z 1978 roku, znalazł się wyjątkowy artefakt z Gdańska.
- W Kosmos poleci nazywany „złotem północy” - doceniany na całym świecie ze względu na swoje piękno - naturalnie przezroczysty, jasnożółty, bursztyn z sobieszewskiej plaży. Ten cenny dar natury pochodzi ze zbiorów Muzeum Bursztynu w Gdańsku – podaje POLSA.
Po zakończeniu dwutygodniowej misji przedmioty wrócą do Polski, gdzie trafią do muzeów i instytucji, które je udostępniły, stając się świadectwem tej historycznej chwili. Bursztyn, który wróci do Muzeum Bursztynu, oddziału Muzeum Gdańska, będzie nie tylko pamiątką po historycznej misji, ale i dużą atrakcją turystyczną. Prawdopodobnie będzie to jedyny jantar, który wróci z kosmosu. Choć tak naprawdę jeden bursztyn już tam był. W lipcu 2024 roku umowną granicę granicę kosmosu – 100 kilometrów, przekroczyła skonstruowana w Instytucie Lotnictwa Sieć Badawcza Łukasiewicz rakieta ILR-33 Bursztyn 2K.
Czytaj także: Gdański naukowiec poprowadzi eksperyment z astronautami przed lotem w Kosmos
Od Kopernika przez Skłodowską-Curie po Pągowskiego
Co jeszcze Sławosz Uznański-Wiśniewski zabierze na orbitę okołoziemską? Polski wkład w naukę reprezentować będą pamiątki związane z dwiema wybitnymi postaciami światowego formatu: Mikołajem Kopernikiem i Marią Skłodowską-Curie. Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku udostępniło diagram wiernie skopiowany z wiekopomnego dzieła „De revolutionibus” Mikołaja Kopernika, prezentujący heliocentryczny model świata, który zmienił postrzeganie miejsca Ziemi w kosmosie. Natomiast z Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie w przestrzeń kosmiczną poleci kopia pierwszej strony rozprawy doktorskiej polskiej naukowczyni oraz pocztówka „cegiełka”. Dochód z jej sprzedaży miał zasilić budowę Instytutu Radowego w Warszawie.
Ponadto w bagażu naszego astronauty znajdą się:
- bryłka soli kamiennej z Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka;
- rękopis „Mazurka Asdur” Fryderyka Chopina z Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina w Warszawie;
- wiersze Wisławy Szymborskiej „Radość pisania” i „Sto pociech” ze zbiorów Fundacji Wisławy Szymborskiej;
- krajka - fragment tkaniny w formie bransoletki, o tradycyjnych wzorach ludowych z Państwowego Muzeum Etnograficznego w Warszawie;
- polskie litery zawierające znaki diakrytyczne – ą, ć, ę, ł, ń, ó, ś, ź, ż;
- plakat misji IGNIS autorstwa Andrzeja Pągowskiego – artysty, który w 1978 roku stworzył plakat upamiętniający lot gen. Hermaszewskiego.
Warto zaznaczyć, że nie wszystkie polskie symbole, które zabierze na misję nasz astronauta, wrócą z nim na Ziemię. Część z nich zniknie w żołądkach pozostałych członków załogi: Peggy Whitson z USA - dowódcy misji, Shubhanshu Shukli z Indii - pilota misji i Tibora Kapu z Węgier – specjalisty misji.
- Kiedy zacząłem pracę w Axiom, dowiedziałem się, że mogę uczestniczyć w projekcie przygotowania pożywienia, które zabierzemy ze sobą na ISS. Zacząłem współpracę z małą polską rodzinną firmą. Dziś mogę powiedzieć, że po raz pierwszy zabierzemy w kosmos polskie pierogi - zdradził na konferencji prasowej Sławosz Uznański-Wiśniewski, dodając, że dzięki opracowanej wraz z producentem technologii zamrażania na sucho, pierogi będą smakowały w kosmosie równie dobrze jak na Ziemi.
