Bliskie mieszkańcom - Gdańskie Przestrzenie Lokalne

Miasto to nie tylko zabudowa i ulice - to także przestrzenie publiczne, które mają kluczowy wpływ na jakość życia w mieście. Plany miejscowe, programy rewitalizacji, polityki miejskie i tematyczne opracowania to narzędzia, dzięki którym można takie miejsca tworzyć i dostosowywać do potrzeb mieszkańców.
05.09.2025
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Na zdjęciu widać park z alejkami, stołem do gry z ławkami oraz zieloną siłownią plenerową, z której korzystają mieszkańcy. Otoczenie zdobią drzewa z jesiennymi liśćmi, a w tle widać budynki i zaparkowane samochody.
Skwer im. prof. Joachima Gudela w Pieckach. Jedno z miejsc w Gdańskich dzielnicach, które powstało z wykorzystaniem opracowania Gdańskie Przestrzenie Lokalne
Fot. Grzegorz Mehring/gdansk.pl

Jakie są zadania Biura Rozwoju Gdańska?

Do głównych zadań Biura Rozwoju Gdańska należy sporządzanie miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i planu ogólnego oraz przygotowanie i koordynowanie Gminnego Programu Rewitalizacji.

Obok tych dokumentów istotną rolę w polityce przestrzennej miasta odgrywają opracowania tematyczne, wizje i polityki miejskie, które pozwalają w bardziej elastyczny i kompleksowy sposób realizować strategiczne cele, ale też odpowiadać na oczekiwania mieszkańców. To podejście wpisuje się w nowoczesne nurty urbanistyki, które koncentrują się na partycypacji społecznej, zrównoważonym rozwoju oraz tworzeniu przestrzeni przyjaznych człowiekowi – zgodnie z ideą miasta dostępnego i funkcjonalnego.

Plan ogólny miasta Gdańska – projekt przekazany do ponownych uzgodnień i opiniowania

Opracowania Biura Rozwoju Gdańska

Obecnie planowanie przestrzenne nie ogranicza się już tylko do określenia przeznaczeń terenów i lokalizacji infrastruktury, lecz kładzie nacisk na jakość życia, dostępność usług i zieleni oraz budowanie więzi społecznych – stąd też potrzeba powstawania dodatkowych opracowań i analiz.

W ostatnich latach w BRG powstały:

  • Gdańska Polityka Zieleni i Gdańska Polityka Wodna,
  • Wizja zagospodarowania otoczenia przystanków Pomorskiej Kolei Metropolitalnej Południe
  • oraz opracowanie dotyczące kształtowania przestrzeni bliskich mieszkańcom – Gdańskie Przestrzenie Lokalne.

 

Czym są Gdańskie Przestrzenie Lokalne?

Gdańskie Przestrzenie Lokalne (GPL) to projekt skupiający się na poprawie funkcjonowania i estetyki miejsc ważnych dla lokalnych społeczności. Jego ideą jest wskazanie sieci przestrzeni lokalnych w każdej dzielnicy Gdańska oraz wzmocnienie wzajemnych powiązań między nimi.

We współpracy z lokalną społecznością opracowywane są wytyczne do zagospodarowania tych przestrzeni, tak aby tworzyć miejsca przyjazne, dostępne i wielofunkcyjne. Tego rodzaju działania mają sprzyjać budowaniu więzi sąsiedzkich, aktywnemu spędzaniu czasu, a także wspierać poprawę jakości życia i realizację idei miasta bliskich odległości – miasta, w którym podstawowe usługi, praca, szkoła czy tereny rekreacyjne znajdują się w promieniu 15-minutowego spaceru lub przejażdżki rowerem.

Opracowanie składa się z trzech etapów i jest realizowane od 2016 roku:

  • Pierwszy etap projektu skupia się na obszarach objętych Gminnym Programem Rewitalizacji;
  • drugi dotyczy obszarów zdegradowanych;
  • trzeci natomiast obejmuje pozostałe lokalizacje wskazane w sieci przestrzeni lokalnych. Lista lokalizacji z tego etapu ma charakter otwarty i jest uzupełniana wraz z rozwojem miasta i zgodnie z potrzebami jego mieszkańców.

Park Kulturowy Główne Miasto – dołącz do rozmowy

Wszystkie informacje w jednym miejscu

W celu ułatwienia dotarcia do tworzonych materiałów, BRG udostępniło na stronie internetowej całą zakładkę poświęconą wyłącznie tematyce Gdańskich Przestrzeni Lokalnych.

Każda zainteresowana osoba może tam znaleźć wszystkie dokumenty i informacje z podziałem na poszczególne etapy oraz dokładnie sprawdzić, czy w jej najbliższym otoczeniu znajduje się miejsce objęte opracowaniem. Służą temu przejrzyste broszury, katalog kart, interaktywna mapa projektu ze wszystkimi lokalizacjami oraz treści edukacyjne w różnej formie.

Jak na przykład poniższy FILM:

Gdańskie Przestrzenie Lokalne w praktyce

Rozwój i popularyzacja projektu oraz wprowadzenie zmian na stronie ułatwiło odbiorcom dotarcie do opracowań. To ważne w kontekście ich wykorzystania w praktyce.

Wypracowane rekomendacje są gotowym materiałem przydatnym np. na etapie składania wniosków do Budżetu Obywatelskiego. Z propozycji zagospodarowania mogą korzystać mieszkańcy, jednostki miejskie, rady dzielnic czy spółdzielnie i wspólnoty.

- Utrzymujemy kontakt z przedstawicielami rad dzielnic, dzięki czemu lokalne społeczności mają stały dostęp do wiedzy, gdzie i w jaki sposób mogą wykorzystać karty GPL – mówi Anna Fikus-Wójcik, kierowniczka Zespołu Przestrzeni Publicznych i Krajobrazu w Biurze Rozwoju Gdańska. – Współpracę z nami podejmują także mieszkańcy potrzebujący wsparcia we wskazaniu odpowiedniego terenu w danej dzielnicy lub tacy, którzy już zainicjowali jakieś działania i chcą je kontynuować w oparciu o wytyczne z kart – dodaje.

Grafika przedstawia informacje o Gdańskich Przestrzeniach Lokalnych w Budżecie Obywatelskim, podkreślając, że w latach 2020–2025 zgłoszono 52 projekty, z czego 29 wybrano do realizacji. W edycji Budżetu Obywatelskiego 2026 zgłoszono już 29 projektów uwzględniających GPL, a mieszkańcy są zachęcani do powoływania się na karty GPL lub tworzenia własnych propozycji na ich podstawie.
Mat. BRG

GPL: przetargi i propozycje dla mieszkańców

Intencją kart opracowanych w ramach Gdańskich Przestrzeni Lokalnych jest wsparcie jednostek miejskich w przygotowaniu wytycznych do przetargów i projektów na realizację tego typu inwestycji.

Warto dodać, że materiał jest każdorazowo konsultowany z jednostkami miejskimi (zgodnie z ich kompetencjami) oraz przede wszystkim z radami dzielnic, które mogą go zaakceptować w formie uchwały lub pozytywnej opinii zarządu. Rady dzielnic - choć zdają sobie sprawę, że samo opracowanie rekomendacji nie jest równe stworzeniu nowej przestrzeni - postulują, by takie karty powstawały. Chętnie angażują się w konsultacje, w trakcie których wspólnie z projektantami dyskutują o rozwiązaniach możliwych do zaproponowania na danym terenie.

Zestawienie perspektywy mieszkańców z oceną uwarunkowań pozwala na przygotowanie propozycji odpowiadających realnym potrzebom lokalnej społeczności. Przykładami zrealizowanych i funkcjonujących przestrzeni publicznych, które są odzwierciedleniem założeń z kart GPL są m. in. niedawno oddane do użytku przestrzenie sąsiedzkie w rejonie ul. Gdańskiego Kolejarza na Rudnikach oraz - wspomnianą już realizację w rejonie ul. Piecewskiej w dzielnicy Piecki-Migowo.

Na zdjęciu znajduje się park z alejką spacerową, ławkami i drzewami po prawej stronie. Po lewej widać duży, drewniany plac zabaw ze zjeżdżalnią, a w tle stoją bloki mieszkalne.
Skwer im. Joachima Gudela przy ulicy Piecewskiej
Mat. BRG
Na zdjęciu widać plac zabaw z drewnianą konstrukcją do wspinania, ustawioną na piaszczystym podłożu. W tle rozciąga się zielony teren z drzewami i ścieżkami, a nad całością rozpościera się błękitne niebo.
Zieleniec przy ul. Gdańskiego Kolejarza
Mat. BRG

Gdańskie Przestrzenie Lokalne odgrywają również istotną rolę w procesie planowania przestrzennego. Wytyczne zawarte w opracowaniach uwzględniane są w sporządzanych w Biurze Rozwoju Gdańska miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Dzięki temu założenia wypracowane z myślą o potrzebach lokalnych społeczności mogą zostać trwale wpisane w ramy prawne kształtujące rozwój miasta.  

Na ilustracji kobieta w biurze prezentuje planszę z danymi dotyczącymi gdańskich przestrzeni lokalnych w planach zagospodarowania przestrzennego. Grafika informuje, że istnieje 11 planów opartych na założeniach GPL, z czego 8 zostało uchwalonych, a 3 są w trakcie procedowania.
Mat. BRG

Stawiamy na współpracę

Dużym wyzwaniem jest skoordynowanie założeń projektu z prowadzonymi w mieście procesami inwestycyjnymi. W tym obszarze ważna jest współpraca i dobra komunikacja wszystkich zaangażowanych. Jak już wspomniano, projektanci, tworząc konkretną kartę, prowadzą konsultacje – zarówno z innymi jednostkami miasta, jak i z przedstawicielami mieszkańców; najczęściej są to rady dzielnic. Sukcesem jest wypracowanie takich rozwiązań, które są zgodne z potrzebami lokalnej społeczności, ale jednocześnie nie kolidują z wytycznymi jednostek odpowiedzialnych za różne sfery w przestrzeni miejskiej. Karty GPL zazwyczaj wymagają omówienia m.in. z Gdańskimi Wodami, Gdańskim Zarządem Dróg i Zieleni czy Biurem Zarządzania Ruchem Drogowym (w zależności od specyfiki terenu). I tu istotną rolę odgrywają projektanci BRG, którzy – w oparciu o analizy i dane – mogą proponować mieszkańcom rozwiązania pasujące do konkretnej lokalizacji.

Opracowane przez BRG propozycje są odpowiedzią na konkretne potrzeby dzielnic i dają szansę na poprawę jakości zagospodarowania oraz życia lokalnej społeczności.

oprac. IB

TV

Jesienne nasadzenia drzew. Mikrolas w Kokoszkach