Szpetne ogrodzenie Złotej Bramy - SARP zapowiada, kiedy w końcu powinno zniknąć

Kiedy drewniano-pilśniowy płot wokół Złotej Bramy przestanie szpecić ten czołowy zabytek gdańskiej architektury? Realny termin to rok 2026. Jeszcze pięć miesięcy temu Natalia Balcerzak, prezes Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP) Oddział Wybrzeże, deklarowała, że stanie się to do końca lipca, przed inauguracją Jarmarku św. Dominika. Tymczasem przechodnie na własne oczy mogą się przekonać, że termin nie został dotrzymany. Co poszło nie tak?
21.11.2024
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Na zdjęciu znajduje się fragment zabytkowej zabudowy Gdańska, przedstawiający dwa charakterystyczne budynki. Po lewej stronie widoczna jest Dwór Bractwa św. Jerzego, ceglany budynek w stylu gotyckim z charakterystycznymi łukami, ozdobnymi oknami i wieżyczką zwieńczoną kopułą oraz chorągiewką w kształcie smoka. Po prawej stronie widać Złotą Bramę, renesansowy budynek z jasną elewacją, kolumnami oraz bogato zdobionym gzymsem. Na balustradzie znajdują się rzeźby przedstawiające alegoryczne postacie.  Na pierwszym planie widoczni są spacerujący ludzie, a także drzewa i ogródki restauracyjne ozdobione roślinnością. Całość sceny rozgrywa się w pogodny dzień z niebieskim niebem i rozproszonymi chmurami.
Ogrodzenie blokujące swobodne przejście przez Złotą Bramę stoi już od 2021 r.
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl

Płot jest "moją zmorą i koszmarem"

Mało kto z mieszkańców wie, a z turystów to już zapewne garstka ludzi, że ta jedna z wizytówek zabytkowego Gdańska od czasów powojennych należy do Stowarzyszenia Architektów Polskich (SARP). 14 czerwca 2024 r. Natalia Balcerzak udzieliła naszemu portalowi obszernego, autoryzowanego, wywiadu dotyczącego planów stowarzyszenia architektów związanych ze Złotą Bramą. Prezes powiedziała m.in.: 

- Proszę mi wierzyć, że ten płot jest moją zmorą i koszmarem. Zdaję sobie bowiem sprawę, że cięgi za to i cała krytyka spada w większości na miasto. I dopiero na końcu przysłowiowe wiadro pomyj wylewane jest na SARP, kiedy ktoś jakimś cudem dowie się, że to my jesteśmy właścicielami Złotej Bramy, jak i działki na której się znajduje. Mam świadomość, że władze Gdańska mają prawo się niecierpliwić. Naprawdę jest mi wstyd, że to ogrodzenie stoi już tak długo, bo od 2021 r. 

Prezes podkreśliła, że płot został postawiony wyłącznie w trosce o bezpieczeństwo przechodniów, bo “kiedy deszcz zalewał taras i górną część budynku, to woda wsiąkała we wszystkie elementy”, które “łatwo mogły odpaść i zrobić komuś krzywdę”.  

Jak będzie wyglądać Centrum Południe? Rozstrzygnięto konkurs na koncepcję

 

W dalszej części rozmowy prezes Natalia Balcerzak oświadczyła: 

- Jesteśmy teraz umówieni ze specjalistką, która wykona ekspertyzę, czy w związku z zakończeniem prac związanych z zabezpieczeniem tarasu, nie ma już żadnego ryzyka, że coś z góry spadnie komuś na głowę. Przygotowanie takiego opracowania to kwestia ok. 2-3 tygodni. Wtedy musimy się jeszcze zwrócić do Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z pismem o pozwolenie na rozebranie ogrodzenia. Istnieje więc duża szansa, że płot zniknie przed rozpoczęciem Jarmarku św. Dominika.  

Na zdjęciu widoczny jest fragment remontowanej Złotej Bramy w Gdańsku. W dolnej części kadru znajduje się tablica informacyjna, która informuje o remoncie i pracach konserwatorskich, realizowanych dzięki dofinansowaniu Gminy Miasta Gdańska w 2023 roku. Tablica jest pokryta licznymi graffiti, naklejkami i napisami, co dodaje jej chaotycznego wyglądu. W tle po lewej stronie widać fragment ceglanego muru gotyckiego budynku, a po prawej stronie elementy elewacji Złotej Bramy z kolumnami i zdobieniami. Prace remontowe są zabezpieczone drewnianymi konstrukcjami osłaniającymi wejście, widocznymi na środku kadru.  Na pierwszym planie z lewej strony znajduje się postać mężczyzny z plecakiem, który przechodzi obok remontowanego miejsca. Zdjęcie wykonano z niskiej perspektywy, co podkreśla monumentalność budynków.
Jeszcze w pierwszych dniach listopada na ogrodzeniu Złotej Bramy, od której większość turystów zaczyna zwiedzanie Gdańska, wisiała tak "fantazyjnie" pomalowana tablica
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
 

Niestety, z ambitnych zamierzeń niewiele wynikło. Tegoroczny, 764. Jarmark św. Dominika odbył się w dniach 27 lipca - 18 sierpnia. Płot jak stał, tak stoi. Graficiarze pokrywają go bazgrołami. 

Stowarzyszenie architektów zabiera głos

Z jakich powodów ogrodzenie przy Złotej Bramie, nie zostało dotąd zlikwidowane? Kiedy może to nastąpić? 

Teren dawnej Stoczni Cesarskiej przejdzie metamorfozę. Jakie są zamierzenia inwestora?

Odpowiedzi w formie pisemnej udzielił nam Zarząd SARP Oddział Wybrzeże. Pod mailem podpisała się Sekretarz Zarządu SARP Oddział Wybrzeże arch. Joanna Wciorka-Konat.

"W związku z powtarzającą się krytyką dotyczącą ogrodzenia Złotej Bramy przypominamy, że celem jest zapewnienie bezpieczeństwa przechodniów i że uzyskaliśmy zgodę PWKZ (Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków - przyp. red.) na takie działanie oraz dofinansowanie (100%) od Miejskiego Konserwatora Zabytków na zabezpieczenie przejścia pod Złotą Bramą w postaci tej właśnie obudowy.
Ogrodzenie pozostanie do czasu zakończenia remontu Złotej Bramy. Planowany termin usunięcia ogrodzenia zostanie ogłoszony po pełnym zakończeniu robót etapu II" 

- czytamy w odpowiedzi pomorskich architektów. 

Z płyt pilśniowych czy ażurowe

Z dalszej treści można się dowiedzieć, że SARP Wybrzeże rozważa “możliwość zastąpienia obecnego ogrodzenia wersją ażurową”.

Organizacja architektów zastrzega jednocześnie, że “zmiana na inny typ ogrodzenia jest wydatkiem, który obciąża budżet przeznaczony na remont i wymaga uzyskania odpowiednich zgód, co niestety wydłuża cały proces”.

Kiedy sytuacja zacznie zmieniać się na lepsze? Tutaj pada termin, choć ogólnikowo:

Ze względu na zakres i rodzaj robót budowlanych (warunki atmosferyczne) nie ma możliwości rozpoczęcia prac remontowych II etapu przed wiosną 2025 roku 

- napisał Zarząd SARP Wybrzeże. 

Na zdjęciu widoczna jest Złota Brama w Gdańsku, jeden z najbardziej charakterystycznych zabytków miasta, obecnie w trakcie remontu. Budynek w stylu manierystycznym wyróżnia się kolumnami, bogatymi zdobieniami i rzeźbami alegorycznymi na szczycie. Nad łukowym przejściem widnieje herb Gdańska oraz łacińska inskrypcja: Concordia res publicae parvae crescunt discordia magnae concidunt , co można przetłumaczyć jako:  Zgodą małe republiki rosną, niezgodą wielkie upadają.  Na pierwszym planie widać ogrodzenie remontowe z białej płyty, które zasłania dolną część bramy. Na ogrodzeniu znajdują się graffiti, w tym napisy takie jak:  Gdańsk zjedz bogatych  oraz różne symbole i tagi. Na środku ogrodzenia znajduje się prowizoryczne przejście, z którego korzystają przechodnie. Po bokach kadru widać fasady sąsiadujących kamienic – po lewej stronie zieloną, a po prawej niebieską. Całość fotografii utrzymana jest w perspektywie centralnej, co podkreśla symetrię zabytkowej bramy.
Widok Złotej Bramy od ulicy Długiej. Graffiti na ogrodzeniu pomalowano kilka tygodni temu
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl

Kiedy Złota Brama bez płotu?

Na dodatkowe pytanie, kiedy zakończy się II etap prac remontowych Złotej Bramy - co daje szansę na ostateczne usunięcie ogrodzenia - władze SARP odpowiedziały:

- Zarząd SARP Oddział Wybrzeże informuje, że Etap II remontu Złotej Bramy trwa obecnie, a ogrodzenie, o którym mowa, pozostanie do momentu zakończenia prac. Jak tylko etap II dobiegnie końca po odbiorze robót budowlanych zgodnie z naszymi wcześniejszymi zapowiedziami, ogrodzenie zostanie usunięte, aby przestrzeń była dostępna. Etap II powinien zakończyć się w 2026 roku.
My planujemy, że będzie to już możliwe w przyszłym roku, ale znając przewlekłość wszelkich wymaganych procedur nie jesteśmy w stanie określić dokładnego terminu. 

W ramach realizacji II etapu remontu Złotej Bramy. SARP Wybrzeże przekazał Pomorskiemu Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków dokumentację zawierającą projekt budowlany i program prac konserwatorskich kompleksowego wzmocnienia i osuszenia fundamentów zabytkowej budowli. 

Rewitalizacja Biskupiej Górki na ostatniej prostej. W grudniu koniec wielu prac

Z korespondencji między gdansk.pl a Zarządem SARP Wybrzeże wynika, że zaprezentowana dokumentacja projektowa nie została zaakceptowana przez PWKZ. Projekt budowlany został więc zmieniony i złożony ponownie do PWKZ. Czeka teraz na rozpatrzenie.

Na zdjęciu widoczna jest Złota Brama w Gdańsku, jeden z najbardziej charakterystycznych zabytków miasta, obecnie w trakcie remontu. Budynek w stylu manierystycznym wyróżnia się kolumnami, bogatymi zdobieniami i rzeźbami alegorycznymi na szczycie. Nad łukowym przejściem widnieje herb Gdańska oraz łacińska inskrypcja: Concordia res publicae parvae crescunt discordia magnae concidunt , co można przetłumaczyć jako:  Zgodą małe republiki rosną, niezgodą wielkie upadają.   Na pierwszym planie widać ogrodzenie remontowe z białej płyty, które zasłania dolną część bramy. Na ogrodzeniu znajdują się graffiti, w tym napisy takie jak:  Gdańsk zjedz bogatych  oraz różne symbole i tagi. Na środku ogrodzenia znajduje się prowizoryczne przejście, z którego korzystają przechodnie.  Po bokach kadru widać fasady sąsiadujących kamienic – po lewej stronie zieloną, a po prawej niebieską. Całość fotografii utrzymana jest w perspektywie centralnej, co podkreśla symetrię zabytkowej bramy.
Jak widać wykonane z desek i płyty pilśniowej ogrodzenie przy XVII-wiecznym zabytku szczególnie upodobali sobie grafficiarze
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
 

Władze SARP Wybrzeże wyjaśniły też, że w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Pomorskiego złożyły wniosek o dofinansowanie II etapu remontu Złotej Bramy ze środków unijnych. Szacowany pełny koszt tych prac to ponad 2,3 mln zł. W przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku SARP Wybrzeże może liczyć na wsparcie z budżetu Unii Europejskiej w kwocie niespełna 2 mln zł. 

Taras widokowy - nie dla wszystkich

Jeszcze w czerwcu wyglądało na to, że latem tego roku do zwiedzania będzie udostępniony taras widokowy na Złotej Bramie. Z tego miejsca rozpościera się piękny widok na Drogę Królewską i Ratusz Głównego Miasta, a z drugiej strony na Wieżę Więzienną i Katownię. 

- Prowadzimy już rozmowy z Pomorską Regionalną Organizacją Turystyczną dotyczące uruchomienia w biurze Informacji Turystycznej, mieszczącym się w Bramie Wyżynnej, sprzedaży biletów do Złotej Bramy. Przy czym, cały zysk z tej inicjatywy będzie przeznaczony na sfinansowanie remontu zabytku

- mówiła w wywiadzie z czerwca prezes SARP Wybrzeże. 

Ustawa metropolitalna dla Pomorza - kiedy (nareszcie) przyjmie ją parlament?

Dlaczego nie udało się uruchomić tej atrakcji turystycznej - choć wsparłaby finansowo kosztowne prace remontowe w Złotej Bramie? 

- Siedziba i taras były udostępnione, ale w formule kameralnej bezpiecznej dla odwiedzających. Liczba osób była ograniczona, osoby wpuszczane z listy po uprzednich zapisach i taką formułę udostępniania przewidujemy na przyszłość 

- zaznacza SARP, wymieniając przy tym kilka wydarzeń, które odbyły się na tarasie Złotej Bramy: koncert carillonowy (26 lipca 2024 r.), oprowadzanie gości uczestników Dnia Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej oraz gości z Austrii (oba wydarzenia w październiku 2024 r.). 

Trzy etapy remontu Złotej Bramy

Przypomnijmy, że prowadzony przez SARP Wybrzeże remont Złotej Bramy został podzielony na trzy etapy. Pierwszy z nich trwał od czerwca do listopada 2023 r. Inwestycja obejmowała górną część obiektu tj. remont tarasu, prace konserwatorskie sklepień nad I kondygnacją oraz korony murów obwodowych. Głównym celem I etapu remontu było zabezpieczenie zabytkowej bramy przed negatywnym wpływem wód opadowych.

Na Młodym Mieście zabudowa mieszkaniowa? Inwestor ma propozycję dla miasta

Na I etap prac remontowych Złotej Bramy SARP Wybrzeże dostał 430 tys. zł dotacji z budżetu miasta Gdańska, a ok. 140 tys. zł pochodziło ze środków własnych stowarzyszenia. 

TV

Gdańskie cmentarze na Wszystkich Świętych