Po trwającej kilka długich miesięcy przerwie znów można zwiedzać jedną z bardziej nietypowych atrakcji Gdańska - trzy zbiorniki wody na Gdańskim Szlaku Wodociągowym (GSW). Zbiorniki Stary Sobieski i Kazimierz otwarte dla zwiedzających są od maja do września, zaś zbiornik Stara Orunia – od czerwca do sierpnia.
Dom nietoperzy
Sezon na zwiedzanie najpóźniej zaczyna się i najwcześniej kończy w Zbiorniku Wody Stara Orunia. 155-letni, podziemny zbiornik jest bowiem zimowym domem kilkuset nietoperzy.
- Specyficzny mikroklimat oruńskiego rezerwuaru sprawił, że stał się on jednym z największych i najbardziej wartościowych siedlisk nietoperzy w Polsce Północnej. Mając na uwadze ich spokój i komfort, zachowano pierwotny charakter wnętrza zbiornika i jego naturalną „patynę” – informuje GSW.
Dzięki współpracy z sympatykami nietoperzy udało się pogodzić funkcję ochrony siedliska z ochroną kulturową. Wyłączony z eksploatacji w 1978 r. zbiornik, stał się zimowiskiem niemal pełnego przekroju gatunkowego latających ssaków występujących w Polsce. Hibernują tu m. in. nocki rude, nocki Natterera, nocki duże i gacki brunatne. Udało się zaobserwować także bardzo rzadkiego i zagrożonego wyginięciem nocka łydkowłosego.
Zbiornik Wody Stara Orunia. Niezwykła „wodna świątynia” wkrótce gotowa do zwiedzania
Dzięki wspomnianej „patynie” oraz zanurzonym w wodzie ceglanym arkadom i nawom, pomiędzy którymi spaceruje się po metalowych pomostach, wizyta w zbiorniku jest jak podróż w czasie. Zbudowano go na wzgórzu w pobliżu Parku Oruńskiego w 1869 roku, jako podziemną wieżę ciśnień, z której nowoczesnymi wodociągami płynęła woda do gdańszczan z jedynego wówczas ujęcia wody w Pręgowie. Zbiornik został wybudowany na planie kwadratu o boku długości 40 metrów, a jego wysokość wynosi ponad 5 metrów. To efekt decyzji nadburmistrza Leopolda Wintera, który poprosił o zaprojektowanie nowoczesnej sieci kanalizacyjnej i wodociągowej znanego inżyniera Eduarda Wiebe.
- Zbiornik Wody Stara Orunia dał początek nowoczesnemu, rozwijanemu do dziś systemowi wodociągowemu Gdańska. Pod względem wartości architektonicznej i atrakcyjności nie ustępuje w niczym słynnej Podziemnej Katedrze w Łodzi czy Filtrom Warszawskim, przy czym jest od tych obiektów starszy – czytamy na stronie www.szlak.gda.pl.
Zbiornik niszczał przez kilkadziesiąt lat, by w 2016 roku przejść gruntowną renowację i stać się oryginalną atrakcją turystyczną oraz domem nietoperzy.
- Gdzie: ul. Kampinoska 61 (dojście oznakowana ścieżką od ul. Kampinowskiej lub Nowiny)
- Kiedy: czerwiec – sierpień
- Bilety: www.bilety.szlak.gda.pl
Święto Nietoperzy na zakończenie sezonu turystycznego w Zbiorniku Wody Stara Orunia
Echo w łazienkach
Nieco młodszy, bo wybudowany na Górze Szubienicznej, pomiędzy ulicami Sobieskiego i Traugutta we Wrzeszczu w 1911 roku, jest Zbiornik Wody Stary Sobieski. Zbudowany w formie żelbetowego monolitu stanowił w tym czasie imponujące osiągnięcie architektoniczne i techniczne. Składa się z kilku współśrodkowych okręgów, tworzących zaskakujący podziemny labirynt. Podziemne korytarze mają prawie 7 m szerokości i 5,5 m wysokości. W zbiorniku zmieści się aż 5 tys. metrów sześciennych wody, czyli tyle, ile w dwóch basenach olimpijskich. Całkowita kubatura obiektu jest jednak niemal 2/3 razy większa (8 238 metra sześciennego), co czyni go największym zbiornikiem w Gdańsku.
Wewnątrz zaaranżowano dwie wystawy: dziejów wody i wodociągów w Gdańsku oraz podróż w głąb historii łazienek.
Na wystawie pierwszej przewodnik pokazuje na wielkogabarytowych totemach historię miasta widzianą z perspektywy jego zaopatrzenia w wodę – począwszy od czasów krzyżackich i rurociągów drewnianych, aż po nowoczesne, zaawansowane technologicznie wodociągi, których używamy dzisiaj.
Wystawia druga przenosi w czasie, pokazując ewolucję łazienek na przestrzeni wieków – od XV-wiecznej komory łazienkowej, przez XIX-wieczny buduar, aż po łazienkę z początków XX wieku. Dzięki autentycznym replikom oraz wiernej rekonstrukcji wyposażenia i aranżacji można przekonać się, jak wyglądały łazienki w różnych epokach. To prawdziwa podróż przez historię higieny i kultury, która dostarcza nie tylko wiedzy, ale i inspiracji do refleksji nad zmianami w codziennym życiu przez wieki.
A co między wystawami? – Echo, które powraca nawet przez 7 sekund!
- Na gości czekają też niesamowite doznania akustyczne, w tym efekt echa określany mianem „groty szeptów”, pozwalający na rozmowę szeptem na dystansie do 150 metrów. W trakcie wycieczki zwiedzający mają okazję doświadczyć tego fenomenu na własnej skórze. Wszyscy chętni wypróbowują efekt echo, krzycząc lub szeptem rozmawiając na odległość, co sprawia dodatkową frajdę i niezapomniane wrażenia z wizyty w Starym Sobieskim – czytamy na stronie szlaku.
- Gdzie: ul. Sobieskiego 4 (dojście oznakowaną ścieżką od ul. Sobieskiego)
- Kiedy: maj – wrzesień
- Bilety: www.bilety.szlak.gda.pl
Trzy w jednym: funkcje techniczna, edukacyjna i turystyczna
Trzeci obiekt na szlaku to nowoczesny, oddany do użytku w 2015 roku Zbiornik Wody Kazimierz na Wyspie Sobieszewskiej. Ta współczesna wieża ciśnień zapewnia odpowiednie ciśnienie w sieci wodociągowej wyspy.
Podczas zwiedzania Kazimierza przewodnik opowiada o roli wieży ciśnień, wykorzystując interaktywny model. Przez specjalne okienko można zobaczyć wnętrze zbiornika, a na dwóch wystawach poznać zjawiska fizyczne rządzące wieżą ciśnień, w tym tajemniczy paradoks hydrostatyczny oraz bogatą przyrodę Wyspy Sobieszewskiej.
Z tarasu wieży zobaczymy na deser rozległą panoramę wyspy, Żuław i Zatoki Gdańskiej.
- Gdzie: ul. Lazurowa (dojście drogą techniczną pod bramę obiektu od ul. Lazurowej)
- Kiedy: maj – wrzesień
- Bilety: www.bilety.szlak.gda.pl
PRZYPOMINAMY EFEKTOWNY SPOT PROMOCYJNY ZBIORNIKA KAZIMIERZ - SPRZED LAT, O CZYM ŚWIADCZY NIEISTNIEJĄCY JUŻ MOST PONTONOWY (dziś na Wyspę Sobieszewską jedziemy komfortowo nowoczesnym mostem zwodzonym):
Historia szlaku
Udostępnienie Gdańskiego Szlaku Wodociągowego do zwiedzania to efekt współdziałania pracowników miejskiej spółki wodociągowej GIWK z sympatykami historii techniki. Celem przedsięwzięcia było zachowanie w jak najlepszym stanie pamiątek związanych z historią gdańskich wodociągów.
Od 2010 roku zbierano dokumentację historyczną i restaurowano pamiątki po dawnych wodociągach. Wśród zachowanych obiektów są m.in. drewniane rurociągi, studnie, pamiątkowe głazy i żeliwne kształtki, a nawet 155-letni list w butelce znaleziony w Zbiorniku Wody Stara Orunia.
