Stocznia i Mur Berliński jako symbole wartości 1989 roku. Podpisanie umowy
Debata „Oblicza nowej Europy” odbyła się w ramach X Międzynarodowego Forum Europa z widokiem na przyszłość, w ramach Święta Wolności i Praw Obywatelskich w Gdańsku. O kondycji i przyszłości naszego kontynentu, w audytorium Europejskiego Centrum Solidarności, w poniedziałek, 3 czerwca, rozmawiali:
- Paweł Latuszka - białoruski polityk i dyplomata, zastępca przewodniczącej Zjednoczonego Gabinetu Przejściowego Białorusi, prezes Narodowego Zarządu Antykryzysowego, ambasador, były minister kultury;
- Mykoła Kniażycki - ukraiński polityk i dziennikarz, deputowany Rady Najwyższej Ukrainy, współprzewodniczący zespołu poselskiego Rady Najwyższej Ukrainy ds. stosunków międzyparlamentarnych z Republiką Polską;
- David Gregosz - niemiecki politolog, dyrektor Fundacji Konrada Adenauera w Polsce (współorganizującej debatę;
- Iwona Reichardt - polska politolożka, zastępczyni redaktora naczelnego „New Eastern Europe”;
- Adam Reichardt - amerykańsko-polski politolog, dziennikarz, publicysta, redaktor naczelny „New Eastern Europe”, który poprowadził debatę.
Słowo wstępne wygłosił Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności.
Debata dziennikarzy: - Rolą mediów jest stanie po stronie prawdy, a nie po stronie polityków
„Polska mogłaby być liderem”
Białoruski polityk i dyplomata Paweł Latuszka podkreślał, że trzeba jak najszybciej podjąć zdecydowane i realne działania, by powstrzymać Rosję i Putina.
- Jestem ogromnym optymistą, ale w swoich ocenach, jak postrzegamy teraz Europę, będę sceptykiem. Jest takie powiedzenie „słoń w pokoju”. Ten słoń nigdzie nie odejdzie, jeśli nic z nim nie zrobimy. Wręcz przeciwnie - zniszczy ten pokój i stratuje jego mieszkańców. Tym słoniem jest Rosja. I ten słoń już jest w naszym pokoju, w naszej wspólnej Europie, do której należy i Białoruś. Jest też inne powiedzenie: „słonia je się po kawałku”. Reżim Łukaszenki na Białorusi, główny sojusznik Rosji, to jest właśnie ten moment, od którego musimy zacząć jeść tego słonia, jeśli chcemy się go pozbyć z naszego pokoju.
Nie ukrywał jednak, że jest sceptyczny w kwestii tego, czy Europa w ogóle do tego zdolna. Przypomniał 2020 rok, kiedy Białorusini wyszli na ulice.
- Wierzyli w to, że Europa będzie po naszej stronie – nie za sprawą deklaracji, ale czynów, konkretnych działań. Minęły cztery lata. Każdego dnia na Białorusi ludzie są zatrzymywani, torturowani. Są gwałty, są zbrodnie przeciwko ludzkości. I to potwierdzają wszystkie organizacje międzynarodowe. Wszyscy to wiedzą. Ale, czy ktoś z tym chce cokolwiek zrobić? Ludzie na Białorusi każdego dnia cierpią i już tracą wiarę w to, że Europa jest skuteczna, że jest gotowa pomóc Białorusinom w tak trudnym momencie. Potrzebna jest nam solidarność w działaniach i strategia. Jeżeli w 2020 roku zwyciężyłaby demokrację na Białorusi, wojny by nie było.
Paweł Latuszka podkreślił, że to właśnie Polska mogłaby być liderem w wypracowywaniu tej strategii.
20 lat Polski w Unii Europejskiej. Dziennikarze o europarlamencie od kuchni i na salonach
„Rosja marzy o marszu na Zachód”
Mykoła Kniażycki, ukraiński polityk i dziennikarz, także powątpiewał, czy Europa sama podoła dzisiejszym wyzwaniom, i czy istnieje gwarancja na to, że Unia Europejska będzie istnieć w takim stanie jak dzisiaj.
- Nasza Europa nie jest nieśmiertelna, ona może umrzeć, ale to zależy od naszych decyzji – powiedział, nawiązując do słów francuskiego prezydenta Emmanuela Macrona.
Dodał, że dzisiejszy kryzys możemy pokonać „jeżeli będziemy w pełni rozumieć jego naturę i konsekwencje tego, co stanie się, jeżeli przegramy”.
- Pierwsze egzystencjalne niebezpieczeństwo dotyka niemal całej Europy, ponieważ Rosja wiedzie wojnę na wycieńczenie wszystkiego, co europejskie. Co widać po Buczy, po codziennych ostrzałach Charkowa i ofiar cywilnych. Po drugie, bez Ukrainy nie można tak naprawdę politycznie zjednoczyć Europy, ponieważ Rosja będzie myśleć, że w przypadku podbicia Ukrainy będzie miała otwartą drogę do wzięcia pod kontrolę centralnej i wschodniej Europy. Rosja nie chce przestać, ponieważ marzy o zwycięskim marszu na Zachód – powiedział Mykoła Kniażycki.
Jednocześnie podziękował polskiemu społeczeństwu i rządowi za szybką pomoc Ukrainie.
- Polacy po 24 lutego przyjęli miliony Ukraińców do swoich domów, i to Polacy pokazali, że pamiętają o solidarności, że ten duch wciąż jest żywy. Wszyscy Europejczycy mogli zobaczyć, że to nie są abstrakcyjne słowa. Pomagali też Niemcy i inne kraje europejskie, ale to Polacy dali przykład całej Europie i światu.
Na zakończenie dodał: - Pojawi się dzień, kiedy Białoruś stanie się członkiem zjednoczonej Europy. Członkami zjednoczonej Europy staną się też Gruzja i Armenia. Dlatego, że Europa, to nie rozmowa o granicach i fortyfikacjach. Europa to przede wszystkim ludzie i wartości, którymi wszyscy żyjemy każdego dnia – podkreślił ukraiński polityk i dziennikarz.
Jak mierzyć się z wyzwaniami?
David Gregosz, niemiecki politolog, dyrektor Fundacji Konrada Adenauera w Polsce, zauważył, jak zmieniała się sytuacja w Europie w ciągu ostatnich kilku dekad. Wskazał, w jaki sposób jego zdaniem, należy się mierzyć z obecnymi wyzwaniami.
- Europa była kontynentem wojny i nacjonalizmu. Teraz mamy 27 państw, które usiłują współpracować i wspólnie stawiać czoła wyzwaniom. To są wielkie wyzwania z zewnątrz, ale też z wewnątrz – jak ruchy populistyczne w Unii Europejskiej – powiedział David Gregosz. - Musimy stawić im czoła nie z lękiem, a z optymizmem i wizją. To jest fundamentalnie istotne, jeśli chodzi o zbliżający się wybory do Parlamentu Europejskiego. Musimy głosić optymistyczne narracje Unii Europejskiej, a nie odwoływać się do strachu, zagrożeń i wyzwań - ponieważ w ten sposób zatruwamy to, jak postrzegany jest ten istotny projekt europejski. Wciąż musimy wypracować właściwe odpowiedzi na wszystkie wyzwania, ale jesteśmy na właściwym torze.
Zobacz całą debatę „Oblicza nowej Europy”
Europa z widokiem na przyszłość to międzynarodowy projekt społeczno-polityczny. Uczestnicy debatują nad współczesną kondycją Europejczyków, Europy i świata. Łączy ich wspólna troska o przyszłość Unii Europejskiej i globalnej demokracji oraz ambicja skutecznego działania w państwach graniczących ze wspólnotą – przede wszystkim krajach Partnerstwa Wschodniego oraz Bałkanów Zachodnich. Forum jest odpowiedzią na potrzebę międzynarodowej, wspólnej refleksji, która przyciąga zarówno grono ekspertów, jak i zainteresowanych publiczną debatą o bieżących wyzwaniach naszego kontynentu i globalnej demokracji.
Święto Wolności i Praw Obywatelskich. Strefa Społeczna - debaty, spotkania, food trucki
