Notatnik Henryka Wieczorkiewicza, dziennikarza zamordowanego w Stutthofie, który zdążył przed aresztowaniem opisać pierwsze dni wojny, pamiątki po księdzu Jerzym Majewskim, niemiecki album ze zdjęciami ilustrującymi atak na Pocztę Polską, czy sztandar szkoły polskiej w Ełganowie – to tylko niektóre z unikatowych obiektów, które zgromadzono na wystawie Gdańszczanie 1939.
Wiele z prezentowanych na wystawie ponad 100 obiektów po raz pierwszy zaprezentowanych zostanie szerokiej publiczności. Pochodzą ze zbiorów 20 placówek muzealnych, kolekcji i od osób prywatnych.
Pomysł na wystawę rozpięto na dwóch świadectwach historycznych – Brunona Zwarry (1919–2018), publicysty, autora książek o historii Gdańska, więźnia niemieckich obozów koncentracyjnych, i Ksawerego Pruszyńskiego (1907–1950), dziennikarza i reportażysty.
- Tytuł wystawy jest nawiązaniem do powieści Brunona Zwarry, kronikarza losu Polaków z Wolnego Miasta Gdańska, który w swoich pracach tłumaczył też mechanizmy, jakie pozwoliły partii nazistowskiej na rozbudzenie nienawiści rasowej i narodowej - mówi Marek Adamkowicz, kierownik Muzeum Poczty Polskiej, kurator wystawy. - O ile Zwarra opisał społeczno-polityczną sytuację Wolnego Miasta z perspektywy lat powojennych, to rozwój wypadków na tym terenie przewidziano już w 1932 roku, czyli przed dojściem NSDAP do władzy. Dokonał tego Ksawery Pruszyński. Owocem jego podróży do Wolnego Miasta była książka pod profetycznym tytułem: „Sarajewo 1914, Szanghaj 1932, Gdańsk 193?”.
Na wystawie w Muzeum Gdańska można zobaczyć, jak przewidywania Pruszyńskiego zamieniły się w tragedię, której uczestnikiem i dokumentalistą stał się Brunon Zwarra. Szanując jego wolę, wedle której zależało mu przede wszystkim na zachowaniu pamięci o gdańskich Polakach, obecność pisarza na ekspozycji została jedynie zasygnalizowana.
Partnerami wystawy GDAŃSZCZANIE 1939 są Muzeum Stutthof i Towarzystwo Przyjaciół Gdańska – Strefa Historyczna Wolne Miasto Gdańsk. Ponadto eksponatów użyczyły: Archiwum Państwowe w Gdańsku, Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu, Gmina Trąbki Wielkie, Muzeum Sopotu, Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku, PAN Biblioteka Gdańska oraz osoby prywatne: Marek Adamkowicz, Adam Choroszkiewicz, Jan Daniluk, Mirosław Domański, Sebastian Draga, Maria Dryżał, Jakub Kowalski, Mariusz Kowalski, Piotr Mazurek, Jolanta i Roman Sikorowscy.
WYSTAWA GDAŃSZCZANIE 1939
1 września – 11 listopada 2019
Wejście do Galerii Palowej przez przedproże Ratusza Głównego Miasta Gdańska od strony ul. Długiej.
CZYTAJ TAKŻE:
“Portrety 1939”. Gdańscy bohaterowie tragicznej jesieni ‘39 na plakatach
