- Inspiracją do powstania tej wystawy był równoległy projekt realizowany przez Muzeum Gdańska, a związany z reedycją prac Brunona Zwarry - powiedział Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. - Dzięki porozumieniu ze spadkobiercami Brunona Zwarry rozpoczęliśmy pracę nad tym, aby wydać komplet jego dzieł. Zdecydowaliśmy, że rozpoczniemy od wydania zatytułowanego "Gdańsk 1939 roku" wydanego przez Wydawnictwo Morskie. To książka licząca ponad 700 stron, zawiera m.in notki biograficzne o kilkudziesięciu Polakach, mieszkańcach Wolnego Miasta Gdańska.
Jak powiedział dyrektor Ossowski, praca ta stała się inspiracją do tego, aby w przededniu 80. rocznicy wybuchu II wojny światowej, w formie wystawy muzealnej, zaprezentować tematykę września 1939 roku.
- W tym sensie kontynuujemy misję Brunona Zwarry - dodał Ossowski. - W tomie piątym “Wspomnień gdańskiego bówki” napisał: “Ja sam nie licze się, (...) nie ma ważniejszych spraw, niż należyte zachowanie pamięci o zamordowanych, około czterech tysiącach gdańskich Polaków".
Na wystawie zobaczymy m.in. notatnik Henryka Wieczorkiewicza, dziennikarza zamordowanego w Stutthofie, który zdążył przed aresztowaniem opisać pierwsze dni wojny; pamiątki po księdzu Jerzym Majewskim; niemiecki album ze zdjęciami ilustrującymi atak na Pocztę Polską czy sztandar szkoły polskiej w Ełganowie. To tylko niektóre z unikatowych obiektów, które zgromadzono na wystawie "Gdańszczanie 1939".
Wiele z prezentowanych na wystawie ponad stu obiektów po raz pierwszy zaprezentowanych zostanie szerokiej publiczności. Pochodzą ze zbiorów 20 placówek muzealnych, kolekcji i od osób prywatnych.
- Na siedem lat przed wybuchem II wojny światowej do Gdańska przyjechał Ksawery Pruszyński, 25 letni wówczas dziennikarz i publicysta, aby opisać tutejsze nastroje - powiedziała Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska na otwarciu wystawy "Gdańszczanie 1939". - Pokłosiem wizyty była debiutanca książka, w której Pruszyński postawił tezę, że być może o Wolne Miasto Gdańsk wybuchnie nowa wojna europejska. Wystawa "Gdańszczanie 1939" to opowieść o Polakach z Wolnego Miasta Gdańska, których los przepowiedział Ksawery Pruszyński. To także opowieść o miłości ojczyzny ponad własne życie, o godności człowieka i o poświeceniu. Niech ta wystawa stanie się hołdem dla osoby Brunona Zwarry, podziękowaniem za pracę na rzecz tożsamości tysięcy współczesnych gdańszczanek i gdańszczan, bo bez Brunona Zwarry i jemu podobnych nie mielibyśmy tych korzeni i tożsamości ważnej dla naszego miasta.
Na wystawie w Muzeum Gdańska można zobaczyć, jak przewidywania Pruszyńskiego zamieniły się w tragedię, której uczestnikiem i dokumentalistą stał się Brunon Zwarra. Szanując jego wolę, wedle której zależało mu przede wszystkim na zachowaniu pamięci o gdańskich Polakach, obecność pisarza na ekspozycji została jedynie zasygnalizowana.
- Wystawa “Gdańszczanie 1939” to kolejna odsłona naszej gdańskiej historii, którą przeżywamy cały czas - powiedział Marek Adamkowicz, kierownik Muzeum Poczty Polskiej, kurator wystawy. - Pomimo upływu 80 lat od wybuchu II wojny światowej w gdańskich rodzinach, których korzenie sięgają czasów przedwojennych, to co się wydarzyło 1939 roku wciąż jest bardzo żywe. Często wiele osób dzieli się ze mną przeżyciami, wojennymi wspomnieniami. Wczoraj napisał do mnie syn polskiego kolejarza z Nowego Portu, który razem z rodziną 31 sierpnia 1939 roku został osadzony w rewirze policyjnym. Dziś już starszy człowiek, wciąż wraca do tego, co się wydarzyło, kiedy był kilkuletnim dzieckiem. W życiu przeżył niejedno, ale jedyna rzecz jaka go prześladuje do dziś, to są właśnie przeżycia wojenne. Jego ojciec został 11 listopada 1939 roku rozstrzelany w Piaśnicy. Idąc tym tropem, naszą wystawę też oddajemy do zwiedzania do 11 listopada. Dzień, który jest dla nas dniem radości, dla polskich gdańszczan był dniem tragedii, wówczas nastąpiło apogeum egzekucji w lasach piaśnickich.
Partnerami wystawy GDAŃSZCZANIE 1939 są Muzeum Stutthof i Towarzystwo Przyjaciół Gdańska – Strefa Historyczna Wolne Miasto Gdańsk. Ponadto eksponatów użyczyły: Archiwum Państwowe w Gdańsku, Biblioteka Raczyńskich w Poznaniu, Gmina Trąbki Wielkie, Muzeum Sopotu, Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku, PAN Biblioteka Gdańska oraz osoby prywatne: Marek Adamkowicz, Adam Choroszkiewicz, Jan Daniluk, Mirosław Domański, Sebastian Draga, Maria Dryżał, Jakub Kowalski, Mariusz Kowalski, Piotr Mazurek, Jolanta i Roman Sikorowscy.
WYSTAWA GDAŃSZCZANIE 1939
1 września – 11 listopada 2019
Wejście do Galerii Palowej przez przedproże Ratusza Głównego Miasta Gdańska od strony ul. Długiej 46/47.
CZYTAJ TAKŻE:
Uroczystości ku czci obrońców Poczty Polskiej w Gdańsku. W niedzielę pod pomnikiem
Victoriaschule - symbol męczeństwa Polaków. 1 września g. 10.00 oddamy im hołd ofiarom PROGRAM
“Portrety 1939”. Gdańscy bohaterowie tragicznej jesieni ‘39 na plakatach
1 września 2019 - 80. rocznica wybuchu II wojny światowej. PROGRAM WYDARZEŃ
