• Start
  • Wiadomości
  • Wrzeszcz Górny. Cmentarz Brętowski jest już zabytkiem, na wniosek rady dzielnicy

Wrzeszcz Górny. Cmentarz Brętowski jest już zabytkiem, na wniosek rady dzielnicy

Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków wpisał do rejestru zabytków Cmentarz Brętowski. Wbrew nazwie znajduje się w granicach administracyjnych dzielnicy Wrzeszcz Górny, pomiędzy ul. Słowackiego a przystankiem Pomorskiej Kolei Metropolitalnej.
17.12.2021
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Oficjalnie nekropolię przy ul. Słowackiego zamknięto w 1956 r. Do dzisiaj zachowała się tylko jej część
Oficjalnie nekropolię przy ul. Słowackiego zamknięto w 1956 r. Do dzisiaj zachowała się tylko jej część
Fot. Jerzy Pinkas / www.gdansk.pl

 

Na tym cmentarzu zmarłych chowano w latach 1904 -1947. Oficjalnie nekropolię zamknięto w 1956 r. Do dzisiaj zachowała się tylko jej część, od strony ulicy Słowackiego. Na jej nieistniejącym fragmencie stoi dzisiaj kościół i garaże. W pobliskim lesie znajdowała się z kolei część cmentarza, na którym chowano dzieci.

Rada Dzielnicy Wrzeszcz Górny podjęła uchwałę w sprawie wpisu tej nekropolii do rejestru zabytków w październiku 2020 r. Ochroną konserwatorską objęto "założenie krajobrazowe, starodrzew, ogrodzenia od strony ul. Słowackiego, a także nagrobki - zarówno te zachowane w całości, jak i częściowo, oraz zachowane w formie reliktów".

 

W uzasadnieniu podjętej przez Radę Dzielnicy uchwały napisano m.in.:

Celem wpisu cmentarza parafii MBNP jest ochrona zachowanej substancji zabytkowej, znajdującej się częściowo w złym stanie, przed dalszą degradacją i rozproszeniem poprzez nałożenie na właściciela terenu - parafię - wyższego rygoru wywiązania się z obowiązków wynikających z Ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Obiekt jest unikatowym przykładem cmentarza pochodzącego sprzed I wojny światowej, który mimo sporego zaniedbania i ingerencji w postaci rozbiórki starego kościoła i budowy nowego, oraz wzniesienia budynku biurowego w miejscu domku dozorcy, zachował czytelny układ oraz kilkadziesiąt pomników nagrobnych datowanych 1906 - 1956, reprezentujących dawne style architektoniczne.

 

Cmentarz Brętowski został wpisany do rejestru zabytków
Cmentarz Brętowski został wpisany do rejestru zabytków
Fot. Jerzy Pinkas / www.gdansk.pl

 

Cmentarz Brętowski znajduje się na terenie, który jest własnością parafii pw. Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. W związku z wpisem do rejestru zabytków tego cmentarza jego właściciel nie będzie mógł niczego w nim zlikwidować czy przekształcać. Wszelkie planowane w tym miejscu prace remontowe czy konserwatorskie będą musiały być konsultowane i uzgadniane z Konserwatorem Zabytków, i będą wymagały jego zgody. Właściciel może natomiast starać się o dotacje na planowane w danym miejscu prace konserwatorskie (można się o nie starać m.in. w urzędzie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Miejskiego Konserwatora Zabytków czy w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego).

Teren cmentarza (mieszczącego się dokładnie na wysokości ul. Słowackiego 79) znajdował się dotychczas w wykazie Gminnej oraz Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków, czyli w miejscu, w którym zabytkowe obiekty "czekają" na wpis do rejestru zabytków.

 

Cmentarz Brętowski został założony w 1904 r. , jako parafialny, dla ówczesnego kościoła Najświętszego Serca Jezusowego we Wrzeszczu. Rozbudowano go w 1920 r. w kierunku zachodnim. W północnej części, na osi głównej alei, wybudowano w roku 1921 neogotycką kaplicę cmentarną, przebudowaną później na konsekrowany w 1925 r. kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy. Najstarsza część cmentarza została zlikwidowana przed rokiem 1940. Nekropolia jest nieczynna od roku 1947, a zamknięta - od 1956 r. W roku 1979 w północnej części (za kościołem) usunięto nagrobki i wyrównano teren, w 1988 r. rozebrano kaplicę cmentarną i rozpoczęto budowę nowej świątyni (kościół Matki Boskiej Nieustającej Pomocy). Cmentarz założono na planie regularnym, o powierzchni 2,50 ha, w kształcie prostokąta wydłużonego w kierunku północ-południe, z alejami przecinającymi się pod kątem prostym. Założenie zostało zlikwidowane w latach 80. i 90. XX wieku. Pozostawiono tylko południową część z zachowanym drzewostanem, nagrobkami oraz fragmentami ogrodzenia od strony ul. Słowackiego. W ciągu głównej alei, na owalnej wysepce z krzyżem cmentarnym, pozostawiono nagrobki proboszczów kościoła w Brętowie.

TV

Najstarsze muzeum na Westerplatte świętuje 50-lecie powołania