Uchwałę w sprawie ochrony przeciwpowodziowej na terenie dzielnicy Wrzeszcz Dolny radni przegłosowali jednogłośnie. Głosowanie poprzedziła jednak dość długa, momentami emocjonalna, ale przede wszystkim merytoryczna dyskusja dotycząca sytuacji mieszkańców tej dzielnicy i problemów, jakie ich dotykają po każdym intensywniejszym opadzie w Gdańsku.
"Rada Dzielnicy stwierdza, iż ochrona przeciwpowodziowa na terenie dzielnicy od początku XXI wieku jest dalece niewystarczająca. Pomimo deklaracji władz Miasta Gdańska, sytuacja w ostatnich latach nie ulega poprawie, widoczne są nawet symptomy pogorszenia. Każde bardziej intensywne opady powyżej 30 litrów wody na mkw. powodują zalewanie części terenów dzielnicy, powodując zagrożenie dla zdrowia i życia oraz straty finansowe mieszkańców i zniszczenia w mieniu komunalnym" – to fragment przyjętej w poniedziałek uchwały Rady Dzielnicy (cały dokument publikujemy na końcu tekstu - red.).
- Chodzi nam o to, aby nas po prostu nie zalewało - podkreśla Aleksandra Kulma, Przewodnicząca Rady Dzielnicy Wrzeszcz Dolny. - Chcemy, aby wypracowano takie mechanizmy, sposoby, aby Wrzeszcz Dolny był zabezpieczony przed zalaniami i podtopieniami, które mają miejsce w zasadzie od 2001 r. Od 2016 roku, w okresie wiosenno-letnim, mamy takie nawałnice i ulewy, które w ciągu kilku minut paraliżują całą dzielnicę, a czasem i całe miasto.
W przegłosowanej w poniedziałek uchwale radni domagają się m.in. dokończenia budowy tzw. kanału ulgi dla potoku Strzyża na całym odcinku, aż do jego ujścia do Martwej Wisły. Chcą też zwiększenia przepustowości potoku Strzyża oraz przebudowy jego koryta w taki sposób, aby zmniejszyć zagrożenie dla terenów zamieszkałych, jak również rozbudowy i modernizacji systemu kanalizacji deszczowej na terenie dzielnicy. Apelują też do Radnych Miasta Gdańska o zapewnienie w budżecie miasta środków na prace badawcze i projektowe dotyczące zabezpieczenia przeciwpowodziowego Dolnego Wrzeszcza, głównie przed potokiem Strzyża.
Petycja do władz Gdańska
W trakcie poniedziałkowej sesji głos zabrała m.in. mieszkanka Dolnego Wrzeszcza, Monika Jędrzejewska, która przygotowała petycję do władz Gdańska. Zamierza ją złożyć w gdańskim magistracie we wtorek.
- Proponujemy pogłębienia w rejonie Potoku Strzyży i Potoku Królewskiego, a także pogłębienia parku nad Strzyżą, który powinien być nadal parkiem, ale mógłby być dla nas także pewnym zabezpieczeniem, bo jak wylewa rzeczka, to woda najpierw płynie do parku, a kiedy ten już nie przyjmuje wody, to wszystko wylewa u nas. Zalewane są wszystkie domy i piwnice. Za każdym razem boję się deszczu, tego, żeby nas nie zalało - przyznaje pani Monika. - To, co uchwaliła w poniedziałek Rada to najlepsze, co może być. Ale my teraz musimy działać - pokazać, że jest głos mieszkańców. Wcześniej przygotowywano już petycje, ale były one zazwyczaj jednoosobowe. Dzisiaj mamy pod naszą petycją ponad 400 podpisów. "Problematyczne" ulice w naszej dzielnicy to: al. Hallera, ul. Kubacza, Mierosławskiego, Saperów, Dubois, Mickiewicza, Kochanowskiego, Klonowicza i wiele innych.
Wśród postulatów zawartych w petycji znalazła się m.in. budowa wału przeciwpowodziowego wzdłuż potoku od strony ul. Kubacza.
Na co zwracali uwagę mieszkańcy?
W poniedziałkowej sesji wzięło udział około 100 osób. Mieszkanka ul. Kubacza zwracała uwagę na problem braku kanalizacji deszczowej na tej ulicy. Michał Witkowski, który prowadzi firmę we Wrzeszczu, i której siedziba została zalana w 2016 r., podkreślał, że ubezpieczyciele nie chcą już ubezpieczać lokali, w tym piwnic w tym rejonie. Zaproponował też powołanie w mieście Wydziału ds. Kryzysu Klimatycznego. Wrzeszczanin Michał Malinowski stwierdził z kolei, że trzeba położyć większy nacisk na mikroretencję, w tym budowę ogrodów deszczowych. Natomiast Łukasz Pancewicz proponował, by przebudowywać miejskie parki tak, by w razie potrzeby zbierały wodę po ulewach, a także pilnować, by w mieście nie powstawała zbyt intensywna nowa zabudowa.
Radny Rady Dzielnicy WD, Roger Jackowski, podkreślał z kolei, że kluczowym problemem jest ilość powierzchni, z której potok Strzyża zbiera wodę, a także duża prędkość jej spływu z górnych tarasów.
- Trzeba ponownie przemyśleć miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego. Należy też sporządzić bilans wody całej zlewni potoku Strzyża, a także udrożnić i poszerzyć kanał ulgi – wyliczał radny Jackowski.
Zdaniem prof. Tomasza Kolerskiego, hydrologa z Politechniki Gdańskiej, główną przyczyną problemów Gdańska w ostatnich latach jest zbyt mocne "uszczelnianie" miasta, przez co traci ono retencję.
- Kierunek inwestycji podjęty przez Miasto jest słuszny. Trzeba jednak uważać, by przy nowych inwestycjach dbać o retencję. Nie można też zapominać o budowie kolejnych zbiorników retencyjnych. Co ważne, działania muszą być podjęte w co najmniej kilku dzielnicach, a nie tylko we Wrzeszczu - podkreślał prof. Kolerski.
Inwestycje na etapie projektowania
W poniedziałkowym spotkaniu uczestniczyła m.in. Ewa Zielińska, zastępca dyrektora Dyrekcji Rozbudowy Miasta Gdańska oraz Ryszard Gajewski, prezes spółki Gdańskie Wody.
- Obecnie projektowanych jest kilka inwestycji, które mają poprawić sytuację we Wrzeszczu. To wspominany już tzw. kanał ulgi, na odcinku od ronda przy ul. Wajdeloty do parku nad Strzyżą. W trakcie projektowania jest też przebudowa Strzyży na odcinku od zbiornika "Srebrniki" do ul. Chrzanowskiego, wraz z przebudową tego zbiornika w celu powiększenia jego retencji. Zakończono już projektowanie zbiornika "Jaśkowa Dolina" na Potoku Jaśkowym, który jest dopływem Potoku Królewskiego. To też powinno poprawić sytuację. Oczywiście, są też inne potrzeby, w tym budowa kanalizacji deszczowej, ale to zależy od możliwości finansowych miasta - nie ukrywa Ryszard Gajewski, prezes miejskiej spółki Gdańskie Wody.
Przyznał on też, że świetnym pomysłem jest, aby park nad Strzyżą stał się zbiornikiem retencyjnym, podobnym do tego, jaki powstał w Sopocie, przy ul. Okrzei.
W trakcie sesji RD przypominał on, że nie bez znaczenia dla sytuacji w Gdańsku mają zmiany klimatyczne. W ostatnich latach obserwowane są bowiem zjawiska, które kiedyś nie występowały, bądź występowały bardzo rzadko, w tym deszcze ulewne bądź punktowe.
W poniedziałkowej sesji wzięli też udział radni miejscy: Emilia Lodzińska, Romuald Plewa, Kacper Płażyński i Krystian Kłos.
Poniżej pełna treść przyjętej w poniedziałek uchwały:
Uchwała Nr IV/ /2019
Rady Dzielnicy Wrzeszcz Dolny
z dnia 24 czerwca 2019 roku
w sprawie ochrony przeciwpowodziowej na terenie Dzielnicy
Na podstawie § 15. ust. 1 pkt. 5, 14 i 15 Statutu Dzielnicy Wrzeszcz Dolny nadanego Uchwałą nr LII/1182/14 Rady Miasta Gdańska z dnia 24 kwietnia 2014 r. (Dz. Urz. Woj. Pomorskiego z 2014 r., poz. 2023 z późn. zm.)
Rada Dzielnicy Wrzeszcz Dolny uchwala, co następuje:
- 1
Rada Dzielnicy stwierdza, iż ochrona przeciwpowodziowa na terenie dzielnicy od początku XXI wieku jest dalece niewystarczająca. Pomimo deklaracji Władz Miasta Gdańska, sytuacja w ostatnich latach nie ulega poprawie, widoczne są nawet symptomy pogorszenia. Każde bardziej intensywne opady powyżej 30 litrów wody na m2 powodują zalewanie części terenów dzielnicy, powodując zagrożenie dla zdrowia i życia oraz straty finansowe mieszkańców i zniszczenia w mieniu komunalnym. Tymczasem przyjęta po wielkiej powodzi w 2001 r. uchwała Nr XLII/1297/2001 Rady Miasta Gdańska z dnia 20 grudnia 2001 roku w sprawie przyjęcia do realizacji najpilniejszych zadań inwestycyjnych i remontowych w latach 2002-2010 celem zabezpieczenia Miasta Gdańska przed powodzią nie została zrealizowana w większości zadań związanych z ochroną przeciwpowodziową Wrzeszcza (brak zbiorników retencyjnych Wileńska II i Jaśkowa Dolina). Jednocześnie nadal trwa intensywna urbanizacja kolejnych terenów w górnym biegu potoku Strzyża i jego dopływów (np. Potoku Jaśkowego i Królewskiego), co w kolejnych latach doprowadzi do zwiększenia objętości fali powodziowej i przyspieszenia jej spływu na teren Wrzeszcza. Ze względu na nasilające się zmiany klimatyczne Ziemi, w najbliższych latach należy się także liczyć ze zwiększonym prawdopodobieństwem wystąpienia opadów o charakterze nawalnym.
- 2
W związku z diagnozą przedstawioną w § 1, Rada Dzielnicy Wrzeszcz Dolny uważa za pilne i niezbędne, przygotowanie, podanie do publicznej wiadomości i realizację kompleksowego programu ochrony przeciwpowodziowej terenu zlewni potoku Strzyża (wraz z jej wszystkimi dopływami) opartego na aktualnym bilansie wodnym całej zlewni, ze szczególnym uwzględnieniem zmian zagospodarowania (urbanizacji i uszczelnienia) terenów w górnym biegu Strzyży oraz jej dopływów (terenów tzw. Górnego Tarasu Gdańska) dokonanych w przeciągu ostatnich 30 lat. Bilans ten powinien jasno przedstawić zmiany, które zaszły na terenie zlewni Strzyży, takie jak np. spadek retencji na skutek wzrostu powierzchni terenów zabudowanych i uszczelnionych, zmiany wielkości naturalnej retencji gruntowej na skutek prac leśnych czy zmiany na skutek powstawania lub likwidacji zbiorników retencyjnych.
- 3
Program, o którym mowa w § 2, powinien przede wszystkim opierać się na zwiększeniu retencji na obszarze górnego biegu potoku Strzyża i jego dopływów i stać się podstawą do zasadniczej zmiany polityki zagospodarowania przestrzennego prowadzonej zwłaszcza na terenie tzw. Górnego Tarasu Gdańska. Program ten powinien zawierać konkretne propozycje zmian form zagospodarowania terenów, takie jak nowe nasadzenia lasu, tworzenie obszarów parkowych, budowa sieci zbiorników retencyjnych, ogrodów deszczowych i rozwoju innych form mikro-retencji. Równolegle program powinien ściśle limitować lub, w uzasadnionych przypadkach - uniemożliwiać wprowadzanie form zagospodarowania przestrzennego związanych z uszczelnianiem powierzchni terenu i zmniejszaniem retencji gruntowej, takich jak wycinka drzew i krzewów, budowa nowych dróg i ulic, parkingów, nowych osiedli mieszkaniowych, centrów handlowych i innych inwestycji zwiększających i przyspieszających szybki odpływ wód opadowych do kanalizacji deszczowej i cieków wodnych dorzecza potoku Strzyża.
Rozwiązania przyjęte w programie powinny zostać wprowadzone jako zmiany do treści Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Miasta Gdańska i stanowić obligatoryjnie wytyczne przy opracowywaniu nowych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Uchwalone dotąd MPZP powinny zaś zostać zmienione – zweryfikowane i dostosowane do rozwiązań z programu przeciwpowodziowego. Równocześnie inwestycje budowlane aktualnie, doraźnie planowane na terenie Górnego Tarasu powinny zostać zweryfikowane pod kątem ewentualnego ograniczania retencji i w przypadku zwiększania przez nie zagrożenia powodziowego ich realizacja powinna zostać wstrzymana do czasu wprowadzenia zmian w projektach i formach zagospodarowania terenu na takie, które nie pogorszą bilansu retencji wody.
- 4
Ze względu na ponad-dzielnicowy charakter zagrożeń powodziowych, Rada Dzielnicy Wrzeszcz Dolny oczekuje podjęcia działań opisanych w § 2 i 3 przede wszystkim od Władz Miasta Gdańska. Jednocześnie Rada Dzielnicy Wrzeszcz Dolny wyraża wolę powołania Komisji ds. Programu Przeciwpowodziowego, której zadaniem będzie prowadzenie i koordynowanie wszelkich działań przeciwpowodziowych na terenie dzielnicy. Jednocześnie Rada deklaruje wolę współpracy w zakresie programu przeciwpowodziowego z Radami innych dzielnic Gdańska, w tym zwłaszcza dzielnic położonych na obszarze dorzecza potoku Strzyża.
- 5
Równolegle z działaniami opisanymi w § 2 i 3 Rada Dzielnicy stwierdza pilną potrzebę podjęcia działań inwestycyjnych i modernizacyjnych dotyczących:
- dokończenia budowy kanału ulgi potoku Strzyża, którego realizację rozpoczęto w ramach projektu „Rewitalizacja Dolnego Wrzeszcza w Gdańsku” - na całym odcinku, aż do jego ujścia do Martwej Wisły,
- zwiększenia przepustowości potoku Strzyża oraz przebudowy jego koryta w sposób zmniejszający zagrożenie dla terenów zamieszkałych,
- rozbudowy i modernizacji systemu kanalizacji deszczowej na terenie dzielnicy oraz zabezpieczenia go przed przepływem zwrotnym,
- zlokalizowania i usunięcia ewentualnych połączeń systemów kanalizacji deszczowej i sanitarnej oraz nieszczelności systemu kanalizacji sanitarnej, powodujących zalewanie domów i piwnic poprzez wybicie wody deszczowej z systemu kanalizacji sanitarnej w okresie intensywnych opadów deszczu na terenie dzielnicy Wrzeszcz Dolny oraz zabezpieczenie systemu kanalizacji sanitarnej przed przepływem zwrotnym,
- zwiększenia zdolności retencji, w tym także mikro-retencji, w dolnym biegu potoku Strzyża oraz jego dopływów.
Rada Dzielnicy apeluje do Rady Miasta Gdańska o uwzględnienie w budżecie Miasta Gdańska niezbędnych środków na prace badawcze i projektowe dotyczące ochrony Wrzeszcza przed powodzią jeszcze w bieżącym roku budżetowym oraz na prace badawcze, projektowe i budowlane w latach następnych, ze szczególnym uwzględnieniem zakresu działań przedstawionych w § 2, 3 i 5.
- 6
Rada Dzielnicy Wrzeszcz Dolny krytycznie ocenia fakt etapowania realizacji budowy kanału ulgi potoku Strzyża, co po zakończeniu budowy odcinka kanału ulgi pomiędzy ul. Wajdeloty a Parkiem nad Strzyżą spowoduje zwiększenie zagrożenia powodziowego na terenach położonych m.in. wokół ulic Saperów, Kubacza, Mierosławskiego, Mickiewicza, Hallera, Dubois, Reja, Kochanowskiego. Rada apeluje do Władz Miasta Gdańska o jak najszybszą realizację całości inwestycji kanału ulgi potoku Strzyża aż do jego ujścia do Martwej Wisły.
- 7
Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.
