1 września 1939 roku nad ranem oddano wystrzały armatnie z niemieckiego pancernika Schleswig-Holstein na Wojskową Składnicę Tranzytową na Westerplatte. Placówki broniło około 210-240 Polaków. Żołnierze pod dowództwem majora Henryka Sucharskiego bronili się do 7 września, w walkach zginęło 15 polskich żołnierzy, około 30 zostało rannych.
50 lat temu sprowadzono do Gdańska prochy majora Henryka Sucharskiego, dowódcy obrony Westerplatte
W środowy poranek 1 września 2021 roku na Westerplatte w 82. rocznicę wybuchu drugiej wojny światowej obecni byli m.in. marszałek Sejmu Elżbieta Witek, marszałek Senatu Tomasz Grodzki, premier RP Mateusz Morawiecki, wiceszefowa Komisji Europejskiej Věra Jourová, ministrowie, parlamentarzyści, samorządowcy.
Podczas ceremonii nie zabrakło oczywiście prezydent Gdańska Aleksandry Dulkiewicz.
Niech przyszłość ustrzeże nas od nienawiści i wojen. Niech Europa pozostaje zjednoczona i zgodna. Cześć pamięci imiennym i bezimiennym ofiarom II wojny światowej. Nigdy więcej wojny!
- napisała na swoim profilu na FB prezydent Dulkiewicz.
W obchodach mogli wziąć udział gdańszczanki i gdańszczanie. Zarząd Transportu Miejskiego w Gdańsku - wzorem lat ubiegłych - zorganizował bezpłatny dojazd na poranne uroczystości na Westerplatte. Na trasę z różnych dzielnic miasta wyjechały łącznie 32 autobusy. W każdą stronę pojazdy przewiozły około 140 osób. Z powodu warunków atmosferycznych lub innych przyczyn w tym roku uczestników było mniej niż w poprzednich latach.
Kim był Jan Ożdżyński, jedna z pierwszych ofiar II wojny światowej w Gdańsku
O godz. 4.45 na Westerplatte rozległy się syreny alarmowe. Potem uczestnicy ceremonii odśpiewali hymn państwowy.
Gospodarzem wydarzenia był minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak.
- To był czas stosowania terroru przez okupantów. I to zarówno przez okupanta niemieckiego, jak i rosyjskiego. Przykładem aktów terroru jest egzekucja w Palmirach dokonana przez okupanta niemieckiego, czy też Katyń dokonany przez okupanta rosyjskiego. Terror dotyczył właściwie każdego. Za ukrywanie Żydów w okupowanej Polsce groziła kara śmierci, a taka kara nie groziła w żadnych innych miejscach okupowanych przez Niemców. Ale wśród sprawiedliwych wśród narodów świata najwięcej jest Polaków - mówił minister Błaszczak. - Świat nie chce pamiętać o tych wydarzeniach. Świat mówi, że sprawcami mordów byli naziści. Nie wiemy, któż to byli naziści? Podobna sytuacja jest, jeśli chodzi o stronę rosyjską.
Wśród przemawiających była także marszałek Sejmu Elżbieta Witek.
- Obrona Westerplatte stała się symbolem wielkiego męstwa, bohaterstwa, niezwykłego patriotyzmu i miłości do ojczyzny. Dziś, w tym miejscu, wspominając tamten wrzesień '39 roku, powinniśmy zastanowić się i pomyśleć. Zwłaszcza dziś, kiedy jest tak niebezpiecznie. Kiedy na świecie jest tyle wojen, kiedy jest niebezpiecznie na wschodniej granicy. Co myśleliby dzisiaj żołnierze Westerplatte? Myślę, że nie byłoby dla nich nic ważniejszego iż to, żeby wszystkie siły połączyć, żeby bronić ojczyzny, żeby poświęcić dla niej wszystko.
Premier Mateusz Morawiecki:
- Z roku na rok ubywa osób, które pamiętają tamten wrzesień. Z roku na rok jest coraz mniej naocznych świadków zbrodni, które rozpoczęły się już w pierwszych dniach wojny. Wojny, która była największą hekatombą XX wieku i jednym z najkrwawszych konfliktów w dziejach ludzkości - zaznaczył premier Morawiecki. - Dziś, po 82 latach od rozpoczęcia tej strasznej wojny, musimy zdawać sobie sprawę z tego, że następuje proces wypierania z pamięci i świadomości, tego, kto był faktycznym sprawcą, kto był odpowiedzialny za tamte zbrodnie, za zniszczenia, za śmierć. Myli się katów z ofiarami, przypisując odmienne role tym, którzy w dramatycznych okolicznościach bronili człowieczeństwa, wolności, niepodległości przed tymi, którzy bestialsko od pierwszych dni mordowali, niszczyli cały naród, niszczyli całe państwa.
Odczytano list od prezydenta RP Andrzeja Dudy, który w tym czasie był obecny na obchodach w Wieluniu.
Czcigodni Kombatanci!
Szanowni Przedstawiciele Władz Państwowych i Lokalnych!
Żołnierze Rzeczypospolitej!
Szanowni Państwo!
Serdecznie pozdrawiam wszystkich zgromadzonych na uroczystościach z okazji 82. rocznicy wybuchu II wojny światowej. Łączę się z Państwem, składając hołd pamięci bohaterskich członków załogi Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte. Oddaję cześć także obrońcom Poczty Polskiej w Gdańsku, którzy zginęli, zamordowani przez hitlerowców. Jedni i drudzy – żołnierze i cywilni urzędnicy – w tym samym czasie stanęli naprzeciw niemieckich najeźdźców. I tak jak wcześniej na co dzień ofiarnie służyli Niepodległej swoją pracą i zaangażowaniem, podobnie wówczas, o świcie 1 września 1939 roku, z odwagą, determinacją i poświęceniem podjęli walkę zbrojną o ocalenie Ojczyzny.
Wspaniała, mężna, patriotyczna postawa naszych przodków i poprzedników stanowiła mocny fundament państwa polskiego. Znajdowała wyraz i podczas zmagań orężnych, i w czasach pokoju – w dzielności wojskowej i w wytrwałym wysiłku. Teraz, kiedy świętujemy stulecie odrodzenia, obrony i odbudowy wolnej Rzeczypospolitej, ze szczególną czcią i podziwem spoglądamy wstecz na zasługi i dokonania tamtej generacji. Pomimo niezwykle trudnych warunków i ogromnego wyniszczenia kraju wskutek I wojny światowej nasi rodacy własną pracą podnieśli Polskę z ruin, wywalczyli sobie prawo samostanowienia i stworzyli na nowo własne suwerenne państwo.
Po dwudziestu latach niepodległości przyszło im zmierzyć się z nowymi wyzwaniami, które były ponad miarę jednego narodu. Dwa totalitarne imperia sprzymierzyły się, aby ponownie zetrzeć nasz kraj z mapy politycznej Europy. Ich wspólna napaść rozpoczęła się przed 82 laty od ataku III Rzeszy, którą wkrótce wsparł Związek Sowiecki. Tutaj i na innych teatrach bitwy granicznej z początku września ’39 rozegrał się pierwszy akt dramatu II wojny światowej – naznaczony, jak ona cała, heroizmem Polaków i masowymi zbrodniami ze strony agresorów.
Przez kolejnych blisko sześć lat nasz naród walczył na wszystkich frontach w imię wolności, licząc – często niestety daremnie – na solidarne wsparcie sił sojuszniczych. Od pierwszych godzin wojny my, Polacy, płaciliśmy najwyższą cenę ludzkiego życia, terroru, prześladowań i zniszczeń – za odzyskanie niepodległej Ojczyzny. Wielu rodakom z ówczesnego pokolenia, którzy przetrwali wojnę, nie dane było jednak doczekać wolnej Polski, która odrodziła się dopiero pół wieku po ataku na Westerplatte.
My, współcześni, obywatele suwerennej Rzeczypospolitej, cieszymy się dzisiaj wolnością, bezpieczeństwem i wszelkimi swobodami właśnie dzięki temu, że oni wtedy – w godzinie najcięższej dziejowej próby – byli zawsze wierni Ojczyźnie i nigdy, nawet złożywszy broń, nie porzucili nadziei ani nie zaniechali starań o jej pełne wyzwolenie. Jesteśmy im winni wieczną pamięć i pragniemy z ich przykładu czerpać inspirację do pracy dla naszej obecnej wolnej Polski.
Spoczywa też na nas obowiązek zapewnienia godnego pochówku wszystkim poległym. Dziękuję tym, którzy przyczynili się do odnalezienia doczesnych szczątków kolejnego żołnierza Westerplatte, którego bliscy otrzymują dziś notę identyfikacyjną. Wolna Polska oddaje ostatnie honory swojemu obrońcy, przywracając właściwą rangę temu miejscu pamięci narodowej.
Cześć i chwała bohaterom wojny obronnej 1939 roku!
Z wyrazami szacunku!
Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
Andrzej Duda
MIEJSKIE OBCHODY 82. ROCZNICY WYBUCHU DRUGIEJ WOJNY ŚWIATOWEJ
Pamięć poległych
O godz. 10.00, zostaną złożone wieńce pod Victoriaschule, przy tablicy upamiętniającej Polaków torturowanych i zamęczonych w pierwszych dniach II wojny światowej. Dziś to budynek Uniwersytetu Gdańskiego, który mieści się przy ul. Kładki 24. To w Victoriaschule w dniach 1-15 września 1939 r. Niemcy znęcali się nad członkami Polonii gdańskiej. Szacuje się, że liczba aresztowanych sięgała nawet 3 tysiące osób. Część z nich trafiła do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego w Sztutowie.
Do udziału w modlitwie oraz złożenia kwiatów przy tablicy upamiętniającej wydarzenia tamtych dni zapraszają prezydent Aleksandra Dulkiewicz i Piotr Mazurek, prezes Towarzystwa Przyjaciół Gdańska.
Uroczysta msza święta
O godz. 12.00 na placu Obrońców Poczty Polskiej w intencji poległych pocztowców odprawiona będzie uroczysta msza św. pod przewodnictwem arcybiskupa metropolity gdańskiego Tadeusza Wojdy. Mszy św. będzie towarzyszyła modlitwa międzywyznaniowa. Po jej zakończeniu zaplanowano wystąpienia oficjalne, oddanie hołdu poległym oraz złożenie wieńców. Uroczystości odbędą się z pełną asystą wojskową, zgodnie z zasadami ceremoniału wojskowego.
W tym miejscu będzie można zobaczyć także wystawę plenerową „Droga bohaterów” poświęconą obrońcom Poczty Polskiej.
Atak na budynek Poczty Polskiej nastąpił równocześnie z rozpoczęciem ostrzału Westerplatte przez pancernik Schleswig-Holstein. Pomimo przeważających sił nieprzyjaciela pocztowcy bronili dostępu do budynku Poczty Polskiej przez 14 godzin.
Transmisja o godz. 12.00 na www.gdansk.pl.
Miejsce spoczynku
Wiele lat po zakończeniu wojny, na gdańskiej Zaspie odkryto zbiorowy grób zamordowanych w egzekucji obrońców Poczty Polskiej. Po ich identyfikacji szczątki zostały złożone w mogile na cmentarzu Ofiar Terroru Hitlerowskiego, który mieści się we Wrzeszczu przy ul. Chrobrego 80.
1 września, o godz. 17.00, właśnie w tym miejscu zostaną złożone wieńce. Zaplanowano także modlitwę i przemówienia. Na zakończenie Cappella Gedanensis wykona pieśni patriotyczne.
Transmisja o godz. 17.00 na www.gdansk.pl.
ZOBACZ WIĘCEJ ZDJĘĆ Z PORANNYCH UROCZYSTOŚCI NA WESTERPLATTE
