![Na gdańskich nekropoliach spoczywa wielu znanych i nieznanych bohaterów - początek listopada to dobry czas, by zatrzymać się nad grobem, któregoś z nich, posprzątać, zapalić znicz i umieścić biało czerwoną wstążkę...](https://www.gdansk.pl/download/2020-10/158651.jpg)
To już piąta edycja akcji społecznej, która ma na celu zachowanie i utrwalanie pamięci o bohaterkach i bohaterach zasłużonych dla Gdańska i Polski. Jej początek sięga 2017 roku, gdy na gdańskich cmentarzach zidentyfikowano i otoczono opieką groby żołnierzy Armii Krajowej. Koło wolontariatu przy Szkole Podstawowej nr 59 w Gdańsku od początku bierze udział w projekcie.
- Jesteśmy szkołą z tradycjami patriotycznymi, naszym patronem jest I Dywizja Pancerna Gen. Stanisława Maczka, więc bohaterowie przewijają się przez życie szkolne przez cały czas - mówi Beata Ptasińska, jedna z opiekunek koła, anglistka. - Zajęcie się grobami bohaterów było dla nas po prostu naturalne. Za pierwszym razem wybraliśmy bohaterów spontanicznie, za drugim razem już z aplikacją Fundacji Gdańskiej. Ważne było dla nas, by groby były na jednym cmentarzu i w miarę blisko siebie, żebyśmy mogli łatwo dotrzeć w kilka miejsc.
Przed wizytą na grobach, uczniowie wyszukali w internecie informacje o życiorysach bohaterów.
![Grupa dzieci w czerwonych koszulkach sprząta grób](https://www.gdansk.pl/download/2020-10/158649.jpg)
- Co nas bardzo zadziwiło i ucieszyło, po zeszłorocznej edycji akcji odezwała się do nas - zachwycona i wzruszona - pani Bożena Kisiel, córka Witolda Kisiela, którego grób sprzątaliśmy - wspomina Beata Ptasińska. - Zaprosiliśmy ją do szkoły, opowiedziała o swoim ojcu, który jako żołnierz AK walczył na wschodzie. Poznaliśmy go dzięki zdjęciom i opowieści pani Kisiel. To było niesamowite spotkanie. Zawsze powtarzam, że wolontariat to nie jest jednokierunkowe działanie, zawsze wraca.
Warto dodać, że Bożena Kisiel jest prezeską Oddziału Pomorskiego Towarzystwa Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, a kontakt ze szkołą nawiązała po tym, jak przyszła na grób ojca i zobaczyła, że jest posprzątany i oznaczony biało - czerwoną wstążką. Zadzwoniła do Fundacji Gdańskiej, która zdradziła “sprawców”.
- Z naszego nieoczekiwanego spotkania miała wyniknąć współpraca ze szkołą w Wilnie i wtedy zamknął nas lockdown, ale kontakt z panią Kisiel nadal mamy - dodaje Beata Ptasińska. - Niestety, w tym roku z racji wprowadzonych dziś (23 października) obostrzeń związanych z epidemią, nie pójdziemy z uczniami na groby. A był plan, żeby wrócić m.in. do pana Kisiela na Srebrzysko... Na szkolnym Facebooku zachęcać będziemy rodziny, żeby przyłączyły się do akcji. Być może w pobliżu grobów osób najbliższych jest mogiła jakiegoś bohatera? Naprawdę nie potrzeba tu ani dużo czasu, ani dużego poświęcenia, wystarczy kwadrans, by komuś może później zrobiło się ciepło na sercu.
![grupa uczniów z dwiema nauczycielkami i gościem pozują pod tablicą szkolną](https://www.gdansk.pl/download/2020-10/158648.jpg)
“Pan Witold był dla nas wcześniej napisem na nagrobku i krótką notatką na stronie projektu "Utrwalamy pamięć". Jednak pani Bożena i jej wspomnienia ożywiły przeszłość. Poznaliśmy człowieka z krwi i kości, takiego, który śpiewał piosenki do telefonu, ogrywał w tenisa swojego profesora na studiach, czy omyłkowo został uznany za zmarłego w czasie wojny. Mamy nadzieję, że nasza nowa znajomość nie będzie jednorazowa i przerodzi się w jakiś ciekawy projekt, to zaczynają być dla nas żywe osoby” - notatka z profilu Fb szkolnego koła wolontariatu w SP nr 59.
Utrwalamy pamięć o bohaterach i bohaterkach
Jak mówi Paweł Buczyński z Fundacji Gdańskiej, inicjatywa opieki nad grobami bohaterów spotkała się z dużym odzewem społecznym.
- Gdańszczanki i gdańszczanie prosili, aby rozszerzyć ją również o innych bohaterów spoczywających na cmentarzach w naszym mieście, już nie tylko żołnierskich. Chodzi między innymi o ofiary Grudnia 70, czy osoby, które odegrały ważną rolę społeczną lub podejmowały ponadprzeciętne wyzwania dla dobra wspólnego - mówi Paweł Buczyński z Fundacji Gdańskiej, która realizuje projekt. - Początek listopada jest dobrą okazją, by oddać hołd, uczcić pamięć oraz ocalić od zapomnienia tych, którzy byli i są ważni dla wspólnoty. To niewątpliwie lekcja obywatelskości oraz świadomości historycznej, dlatego zachęcamy do pomocy w uprzątnięciu mogił rodziny, osoby indywidualne, grupy firmowe czy szkolne.
![Na stronie internetowej utrwalamypamiec.pl znaleźć można dokładne dane o grobach bohaterów czekających na poświęcenie chwili...](https://www.gdansk.pl/download/2020-10/158652.jpg)
Jak przyłączyć się do akcji?
Jeżeli podoba ci się idea przyświecająca akcji, możesz zaopiekować się wybranym przez siebie miejscem pochówku bohatera. Opieka polega na sprzątnięciu grobu, zapaleniu znicza, umieszczeniu biało-czerwonej wstążki.
Lista mogił, z oznaczonym dokładnie miejscem pochówku na danym cmentarzu i krótką informacją o bohaterze, znajduje się na stronie internetowej utrwalamypamiec.pl, wystarczy zgłosić chęć opieki nad wybranym grobem. Warto połączyć wizytę na cmentarzu przy grobach swoich najbliższych z objęciem opieką miejsca spoczynku wybranego bohatera.
Zgłoś historię
Przez cały rok, poprzez tę samą stronę internetową, zgłaszać można kolejnych bohaterów i bohaterki, z informacją o miejscu pochówku, a także dzielić się historiami i zdjęciami osób zasłużonych. Pomoże to w zinwentaryzowaniu na gdańskich cmentarzach jak największej liczby miejsc spoczynku bohaterek i bohaterów i zapewnieniu opieki nad ich mogiłami.
Akcja organizowana jest przez Gdańsk i Fundację Gdańską we współpracy ze Światowym Związkiem Żołnierzy Armii Krajowej – Koło Gdańsk, Muzeum Gdańska, Stowarzyszeniem Kwatera Akowska na Cmentarzu Łostowickim, Stowarzyszeniem imienia Bolesława Srockiego oraz Europejskim Centrum Solidarności. Patronat medialny nad akcją objął portal Historia.org.