Przeżył 22 miesiące w niewoli u Rosjan - w Gdańsku przyjęty brawami

Projekcja dzieła ukraińskiej reżyserki Oksany Karpovych odbyła się w piątek, 4 kwietnia, w kinie Muzeum II Wojny Światowej. 

 

Dalszy ciąg artykułu pod Kalendarzem Wydarzeń

Film dokumentalny “Przechwycone” został nagrodzony m.in. na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym Berlinale w stolicy Niemiec, Krakowskim Festiwalu Filmowym oraz Watch Docs. 95-minutowy obraz zbudowany jest w warstwie dźwiękowej z przechwyconych przez ukraiński wywiad rozmowach telefonicznych rosyjskich żołnierzy z ich bliskimi i zderzony ze statycznymi ujęciami zniszczeń dokonanych przez Rosjan podczas wojny w Ukrainie. 

 

Dyskusję po pokazie filmu prowadziła Zoriana Varenia, politolożka i dziennikarka z Centrum Mieroszewskiego oraz portalu "Nova Polscha", politolożka. Jest też współpracowniczką Radia 357 oraz autorką podcastu w języku ukraińskim „Stacja Arsenalna”, w którym opowiada o tym, co otacza Ukraińców w Polsce i o Ukrainie, którą chce pokazać Polakom.

Zapytała gościa pokazu Władysława Zadorina, jakie emocje towarzyszyły mu podczas oglądania filmu. 

- Niczego nowego nie zobaczyłem, wszystko to sam przeżyłem. Na ekranie widać wersję lekką - odparł ukraiński żołnierz, który bronił przed inwazją Rosji w lutym 2022 r. Wyspy Wężowej. 

 

Dyskusja prowadzona była w języku ukraińskim, choć Władysław Zadorin rozumie język polski - pracował bowiem w Warszawie przez 1,5 roku przed wybuchem wojny w 2022 r. 

 

Władysław Zadorin jest zawodowym żołnierzem, zgłosił się do ukraińskiej armii w 2019 r. Służbę zaczynał w morskiej piechocie w Doniecku i Ługańsku. 

Od 3 stycznia 2022 r. przebywał na Wyspie Wężowej, położonej na Morzu Czarnym.  

 

- Kiedy Rosjanie napadli na Ukrainę byliśmy zszokowani, że wojna się zaczęła. Nie byliśmy przygotowani do ataku na wyspę. 24 lutego 2022 r. ok. godz. 9.00 zobaczyliśmy pierwszy rosyjski okręt wojenny “Moskwa”, który zaproponował nam, żeby się poddać. Wtedy padła odpowiedź, którą usłyszał cały świat (ros. иди на хуй) - opowiadał ukraiński żołnierz. 

 

Na Wyspie Wężowej było wówczas 80 osób, w tym cywile. 

 

- Umówiliśmy się, że najpierw oni muszą być ewakuowani i to się udało. Po tym, jak cywile opuścili wyspę, to “Moskwa” zaczęła ostrzał i ruszył szturm. Było ciemno, nie mieliśmy noktowizorów. Musieliśmy się poddać - mówił Władysław Zadorin. 

Po kapitulacji został wzięty do niewoli. Przebywał w niej 679 dni, czyli ok. 22 miesięcy. Zaliczył ogółem siedem obozów jenieckich. 

 

-  Przez pierwszych 14 dni było naprawdę dobrze, Rosjanie musieli chyba wierzyć w szybkie zajęcie Ukrainy. Krótko potem dowiedziałem się już, jak można razić człowieka prądem, byliśmy bici po genitaliach i atakowani gazem pieprzowym. Dochodziło już do zabijania jeńców. Najbardziej znęcali się nad nami Jakuci i Buriaci - wspominał Władysław Zadorin. 

 

Prawdziwy koszmar nastąpił jednak dopiero w ostatnim obozie jenieckim, zlokalizowanym w Kursku. 

 

- Tam miałem pierwszą próbę samobójczą. Gdy mnie pobili, to cały byłem w kolorach niebieskim i żółtym. Noszę buty w rozmiarze 45, a dali mi 41. Groziła mi amputacja palców. Rozbierali nas do naga i kazali tańczyć - mówili, że tak wygląda Gej-Europa. Był wśród nas 23-latek, który cały czas był gwałcony. Wkładali nam igły pod paznokcie. Zmuszali nas do śpiewania hymnu Rosji - powiedział gość MWIIWŚ. 

Przyznał jednocześnie, że najgorszym koszmarem był dla niego głód. 

 

- Dostawaliśmy na dzień trzy kawałki chleba. Tam nauczyłem się jeść mydło, ślimaki, papier toaletowy i szczury. Jak poszedłem do niewoli to ważyłem 120 kilogramów, po powrocie tylko 60 - przyznał Władysław Zadorin. 

Po tych wstrząsających wspomnieniach ukraiński żołnierz wygłosił specjalne oświadczenie: 

 

- Chcę na końcu wyrazić ogromne podziękowanie od ukraińskiego narodu dla polskiego narodu za to, że przyjęliście nas, naszych uchodźców, ale również za pomoc wojskową, jakiej udzieliliście. Jesteśmy sojusznikami i przyjaciółmi. Ukraina jest dziś tarczą Europy. Potrzebujemy karabinów i pocisków. Sława Ukrainie, sława polskiego narodowi! - zakończył.

 

Po tych słowach na sali rozległy się głośne oklaski. 

Podczas dyskusji “Przechwycone” poddał analizie także dr Piotr Pławuszewski, filmoznawca z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. 

 

- W warstwie wizualnej reżyserka podjęła ryzykowną decyzję. Kamera w filmie w ogóle nie rusza. A jeśli już się przesuwa to tak, jakby była sparaliżowana tym, co widzi - zauważył naukowiec. 

 

Oksana Karpovych ukończyła w Ukrainie kulturoznawstwo, a od 2013 r. przebywa w Kanadzie. 

- Film zrobił na mnie duże wrażenie. Tym, jak został przemyślany i precyzyjnie skonstruowany. Ale mam też dylemat, z którego zdaje sobie sprawę też reżyserka. Po pokazach słyszy często pytanie: jak odbierać film, w którym 100 procent ścieżki dźwiękowej został oddany Rosjanom? Czy wbrew intencjom reżyserki nie zostanie odebrany na opak? Montaż “Przechwyconych” trwał pół roku. Sama Oksana Karpovych przyznaje, że to było największe wyzwania jej życia - dodał Piotr Pławuszewski.  

 

 

Usłysz to, czego nie widać. O czym mówią rosyjscy żołnierze, kiedy dzwonią z frontu do swoich domów?

„Przechwycone” to psychologiczny horror, którego groza kryje się poza obrazem. Najgłośniejszy ukraiński dokument roku, który trzeba zobaczyć w kinie. 

Mimo że nie pada w nim ani jeden strzał, nie widać rannych, czołgów ani eksplozji, jego twórcom udało się dotrzeć do istoty tego konfliktu. Długie perfekcyjnie kadrowane ujęcia pokazują księżycowe krajobrazy i wybebeszone wnętrza mieszkań, do których dotarł w 2022 roku „Ruski Mir”.

Absurd i bestialstwo wojny odsłaniają sami okupanci: warstwę dźwiękową tworzą wyłącznie przechwycone przez ukraiński wywiad rozmowy rosyjskich żołnierzy, relacjonujących rodzinom swoje wojenne przeżycia. Odważny filmowy eksperyment, w którym dźwięk i obraz wzajemnie wzmacniają swój przekaz, bezlitośnie ujawnia stan rosyjskiego społeczeństwa przeżartego toksyczną propagandą. Takiego filmu o wojnie w Ukrainie jeszcze nie było.