Sprawdzian obywatelskości
#TourdeKonstytucja to cykl spotkań organizowanych we wszystkich regionach Polski, aby angażować społeczności lokalne do rozmowy o Konstytucji, Karcie praw podstawowych, prawach człowieka. We wtorek, 7 lutego, wydarzenie odbyło się po raz pierwszy w tym roku - i do biblioteki Europejskiego Centrum Solidarności przyciągnęło wielu chętnych. Wśród gości byli m.in. sędzia Igor Tuleya reprezentujący Stowarzyszenie Sędziów Polskich Iustitia, Danuta Przywara, przewodnicząca Rady Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka i aktor Andrzej Chyra.
- W najdalej idących marzeniach, myślach i wyobrażeniach w ciągu mojego całego życia nigdy nie pomyślałem, że będzie kiedyś taki czas, kiedy dane mi będzie zorganizować to spotkanie w tym wspaniałym miejscu, jakim jest Europejskie Centrum Solidarności. Kiedy jako warszawiak za czasów komuny patrzyłem na Lecha Wałęsę, patrzyłem na stocznię, na bramę stoczni - to były symbole, gdzie wyrastałem, gdzie mój historyk po cichu nauczał nas historii za zamkniętymi drzwiami, bo niekoniecznie to było legalne. Dzisiaj jest taki dzień, kiedy tutaj możemy się razem spotkać w spokojnych warunkach, w towarzystwie wspaniałych gości, i rozmawiać o naszych prawach obywatelskich - powitał przybyłych Robert Hojda, fundator Fundacji „KORD” (Kongres Obywatelskich Ruchów Demokratycznych) oraz pomysłodawca i koordynator ogólnopolskiej akcji edukacyjnej Tour de Konstytucja.
Podkreślił, że to szczególny przystanek na „konstytucyjnej” trasie, otwierający nowy, 2023 rok, w którym odbędą się wybory parlamentarne.
- Przed nami sprawdzian naszej obywatelskości, sprawdzian tego, na ile my, mając historię za plecami, potrafimy wyciągnąć wnioski, potrafimy wykorzystać naszą wiedzę i doświadczenie, żeby wypełnić zadanie, które jest przed nami. Tour de Konstytucja w tym roku jedzie z hasłem „Głosuję na Polskę” i z uśmiechem, bo zależy nam na tym, żeby zbudować Polskę nie posępną, nie tragiczną, nie czarną czy przestraszoną, tylko uśmiechniętą, z wizją przyszłości, z nadzieją, z możliwościami, przede wszystkim dla młodego pokolenia.
Wskazując na trzymaną w ręce Konstytucję, przypomniał: - To są nasze obywatelskie prawa, nasze, nie polityków. To są nasze obywatelskie prawa i obowiązki. Weźcie egzemplarz ze sobą i zacznijmy ze sobą rozmawiać, bo nikt za nas nie odbuduje społeczeństwa obywatelskiego i nie zakopie tych rowów między obywatelami, jeżeli my sami tego nie zrobimy - zauważył Robert Hojda. I dodał: - Przeczytam słowa, które myślę, że szczególnie tutaj, w Europejskim Centrum Solidarności, mają szczególne brzmienie - słowa człowieka, który swoje życie poświęcił dla Polski, dla wolności, dla przyszłości każdego Polaka: nigdy nie jest tak, że nie mamy żadnego wpływu. Nawet, jak czuję się bezradny czy bezsilny, to nic nigdy nie usprawiedliwia tego, żebym nic nie robił - Henryk Wujec.
„A mury runą”
Pierwszym gościem wieczoru była dr Hanna Machińska, która wygłosiła wykład zatytułowany „A mury runą”, dotyczący łamania praw człowieka na granicy polsko-białoruskiej, prezentowany po wielu perturbacjach w Uniwersytecie Warszawskim 17 stycznia.
- Teraz jest taki czas, kiedy powinniśmy mówić o murach. Wiecie najlepiej, jak burzyć te mury - to przecież w Gdańsku zdarzył się cud, który potem my przyjęliśmy w różnych miastach w Polsce i pokazaliśmy światu, do czego jesteśmy zdolni - zaapelowała dr Hanna Machińska.
Dodała, że mury, które „dzielą, tworzą wrogość i utrudnienia w dostępie do drugiego człowieka, które pokazują, że nie chcemy obcych, to nie tylko fizyczna budowa, bo te najbardziej nieprzeniknione mury mają postać człowieka”. Podczas swojego wykładu podzieliła się doświadczeniami w związku z sytuacją na granicy polsko-białoruskiej, wskazując na właśnie tego rodzaju w różnych, znanych m.in. z mediów i relacji aktywistów społecznych momentach.
Jak prawa człowieka w Polsce są naruszane
Po wykładzie odbyła się dyskusja, w której udział wzięli: Andrzej Chyra - aktor filmowy i teatralny, Danuta Przywara - przewodnicząca Rady Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka w latach 2008-2021, sędzia Igor Tuleya - reprezentant Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia i laureat Medalu Wolności Słowa, oraz prelegentka dr Hanna Machińska - zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich w latach 2017-2022. Dyskusję poprowadziła adwokatka Kinga Dagmara Siadlak, wiceprezeska Fundacji KORD i prezeska Stowarzyszenia Adwokackiego Defensor Iuris.
Jednym z wiodących tematów były standardy przestrzegania praw człowieka w Polsce. Kinga Dagmara Siadlak wskazała, że lista przykładów naruszeń praw człowieka w Polsce jest bardzo duża, łamane są m.in.: prawa kobiet, dzieci, młodzieży, osób z niepełnosprawnościami - zarówno fizycznymi, jak i psychicznymi, nosicieli wirusa HIV, mniejszości - narodowych, seksualnych, religijnych, a także uchodźców i wielu innych grup społecznych.
- Łamane są takie podstawowe prawa, jak dostęp do informacji publicznej, do edukacji, do pracy, do pomocy społecznej, z zakresu prawa pracy i świadczeń zdrowotnych. Zdarzają się bezprawne zatrzymania w aresztach, zdarzają się pobicia nawet ze skutkiem śmiertelnym. Jest to ogromna skala naruszeń - mówiła zaniepokojona moderatorka.
- Zmiany, które się proponuje w kodeksie karnym, i te zmiany, które dokonały się już w kodeksie karnym wykonawczym, czy w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich, mają wyłącznie charakter represyjny, i trudno tutaj mówić o celu resocjalizacyjnym. Owszem kara powinna być karą, ale powinna służyć jakimś celom, i pomimo tego, że mamy sprawcę czy skazanego, nie powinniśmy zapominać, że on jest człowiekiem i tak go powinniśmy przede wszystkim traktować - zgodził się Igor Tuleya.
Obejrzyj całą dyskusję:
Środa, 8 lutego, godz. 10:00, online www.gdansk.pl
W ramach Gdańskich Lekcji Obywatelskich w środę, 8 lutego, odbędzie się ponadto panel Tour de Konstytucja: „Jakiej Polski chcesz?”. W spotkaniu, które rozpocznie się o godzinie 10:00, wezmą udział uczniowie i nauczyciele gdańskich szkół. Poprowadzi je Kinga Dagmara Siadlak, a udział w nim wezmą Igor Tuleja, dr Hanna Machińska, Danuta Przywara, Piotr Jacoń i Andrzej Chyra. Zaplanowano także quiz tematyczny, zatytułowany „Czy znasz Konstytucję?”.
Spotkanie jest zamknięte dla publiczności, ale można śledzić transmisję online na portalu gdansk.pl.
W drugiej części spotkania zaplanowano pracę w grupach i warsztaty dla uczniów wraz z gośćmi Tour de Konstytucja. Tematami warsztatów będzie praworządność, temat uchodźców i polityki otwartych drzwi, klimat i prawo obywatela do czystego środowiska i różnorodne społeczeństwo.
Tour de Konstytucja PL jest w trasie od 2021 roku. Organizatorami spotkania są Tour de Konstytucja PL, Europejskie Centrum Solidarności i Fundacja Kongres Obywatelskich Ruchów Demokratycznych KORD.
