Przypomnijmy:
Minister kultury Piotr Gliński w dniu 6 września wydał zarządzenie o połączeniu Muzeum II Wojny Światowej z Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. Na tę decyzję skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego złożył dyrektor MIIWŚ Paweł Machcewicz i Rzecznik Praw Obywatelskich.
WSA postanowieniem z dnia 16 listopada wstrzymał wykonanie zarządzenia ministra kultury o połączeniu muzeów do czasu prawomocnego rozpoznania.
Minister Gliński odwołał się do Naczelnego Sądu Administracyjnego. We wtorek, 24 stycznia, NSA uwzględniając zażalenie ministra kultury uchylił postanowienie o wstrzymaniu zarządzenia.
W praktyce oznacza to, że WSA będzie rozpatrywał wcześniej złożone skargi dotyczące połączenia obu placówek a minister Piotr Gliński może połączyć Muzeum II Wojny Światowej z Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 w pierwotnie określonym terminie.
Co na to Janusz Marszalec, wicedyrektor MIIWŚ? - To oznacza jedno: połączenie muzeów. W końcu nas ograli. I tak wytrwaliśmy długo w oporze. Kończymy ustawiać wystawę główną, doklejamy ostatnie opisy eksponatów. Zapraszamy na dni otwarte w najbliższy weekend, 28-29 stycznia. To ostatnie dni takiego muzeum, jakie stworzyliśmy. Jest pozamiatane! Zapamiętajcie nas i opiszcie, jak to wyglądało.
Tuż po ogłoszeniu werdyktu NSA dyrektor MIIWŚ Paweł Machcewicz zwołał konferencję prasową. Oto jej przebieg:
Co uznał Naczelny Sąd Administracyjny?
Prof. Paweł Machcewicz: - Naczelny Sąd Administracyjny cofnął sprawę do ponownego rozpatrzenia przez Wojewódzki Sąd Administracyjny. NSA nie odniósł się do meritum sprawy, czyli, czy łączenie muzeów jest zgodne z prawem, czy nie, tylko wskazał na uchybienia proceduralne WSA. Dla nas oznacza to niestety, że MIIWŚ takie jak ono istnieje jest likwidowane z dniem 1 lutego i powstaje nowa instytucja kultury, nowe MIIWŚ, o którego kształcie można tylko wnioskować na podstawie zarządzenia ministra z zeszłego roku. W tym zarządzeniu minister postulował, że nowe muzeum ma się zajmować obroną Westerplatte, wojną obronną 1939 i oporem miliarnym Polaków. To tylko część naszej wystawy, ale pokazujemy też inne aspekty wojny. Wnioskując na podstawie zarządzenia ministra Glińskiego, to nowe muzeum będzie się zajmował tylko wycinkiem wojny, znacznie węższym niż tematyka, którą my się zajmujemy.
Przecież Wojewódzki Sąd Administracyjny może za jakiś czas stwierdzić, że decyzja ministra o łączeniu muzeów jest jednak bezprawna...
- Wojewódzki Sąd Administracyjny będzie ponownie rozpatrywa naszą skargę, ale w międzyczasie likwidacja dotychczasowego MIIWŚ będzie miała miejsce. O ile ja się orientuję, niestety 1 lutego, dotychczasowe MIIWŚ przestaje istnieć. Teoretycznie możemy sobie wyobrazić sytuację, że za dwa lata kończy się proces sądowy i może za dwa lata będzie ostateczne orzeczenie sądu, że łączenie muzeów było niezgodne z prawem. Ale fakty już zaistnieją, w przeciągu tych dwóch lat muzea będą połączone. Trudno mi sobie wyobrazić taką sytuację, co się wtedy wydarzy.
Co się stanie 1 lutego?
- 1 lutego przyjdzie tu nowy dyrektor, ale jestem przekonany, że już jutro przyjdzie tu pełnomocnik ministra, likwidator Zbigniew Wawer i rozpocznie działania zmierzające do likwidacji. Martwi mnie sytuacja moich pracowników, bo Zbigniew Wawer skierował do mnie pismo informujące, że warunki pracy pracowników ulegną zmianie. To byłoby złamanie kodeksu pracy, bo kodeks pracy mówi, że przy przejściu do nowej instytucji pracownicy zachowują dotychczasowe warunki. Ja mam nadzieję, że nie będą łamane prawa pracowników.
Czy wystawa będzie zmieniona?
- Minister kultury wielokrotnie mówił, że wystawa powinna być zmieniona, natomiast mówił to nie znając tej wystawy. Minister nigdy nie był w muzeum, nie przyjechał też wczoraj, mimo, że go zapraszałem. Formułuje swoje zarzuty, nie znając treści wystawy. Szkoda, że nie przyjechał, bo wystawa by go przekonała, że to najlepszy sposób pokazywania światu polskiej historii. Tak mówili właściwie wszyscy historycy występujący wczoraj. Nie chcę dopuścić myśli, że zostanie podjęta próba zmiany wystawy, myślę, że byłoby to z ogromną szkodą dla wizerunku Polski. Dla mnie najważniejsze jest to, że się udało skończyć budowę, że montaż wystawy ma się zakończyć 31 stycznia. Mam nadzieję, że nie zostanie podjęta próba zmiany wystawy, bo byłby to skandal.
Wystawę chronią przecież prawa autorskie...
- Minister może zniszczyć jedną wystawę za 50 milionów złotych i może postawić drugą wystawę za kolejnych 50 milionów złotych. To może. Ale nie może wyjąć 20 procent istniejącej już wystawy i dołączyć innych części, bo wystawa jest utworem, dziełem autorskim, tak jak książka. Twórców wystawy chronią prawa autorskie i bez naszej zgody ta wystawa nie może być zmieniona. Mamy pełne prawo bronić integralności dzieła i jeśli będą próby zmiany wystawy, wystąpię wraz z innymi twórcami na drogę sądową.
Czy ma Pan poczucie klęski?
- Mam poczucie, że osiągnąłem więcej niż się spodziewałem, bo gdy 15 kwietnia zeszłego roku w nocy dowiedziałem się, że ma być likwidowane MIIWŚ to myślałem, że to koniec, przygotowywałem się do zabierania osobistych rzeczy. Jednak udało się przetrwać kolejnych dziewięć miesięcy, dokończyć budowę, zamontować wystawę, pokazać wystawę historykom i dziennikarzom, a w sobotę i niedzielę pokażemy wystawę dwóm tysiącom osób. Cel mojej pracy został spełniony. Wystawa jest gotowa i mam nadzieję, że będzie dobrze służyła Polsce i Europie. Mam nadzieję, że to nie zostanie zniszczone.
Dlaczego właściwie minister Piotr Gliński chce Pana usunąć ze stanowiska?
- Proszę się o to pytać ministra. Ja nie mam takiej wiedzy.
ZOBACZ CO O MIIWŚ MÓWI DYREKTOR PAWEŁ MACHCEWICZ
Poniżej treść dzisiejszego postanowienia NSA w całości:
Postanowienie NSA w sprawie wstrzymania wykonania zarządzenia Ministra Kultury dotyczącego połączenia Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i Muzeum Westerplatte i Wojny 1939Postanowieniem z dnia 24 stycznia 2017 r. (sygn. akt II OZ 1432/16) Naczelny Sąd Administracyjny uchylił postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 16 listopada 2016 r. wstrzymującego wykonanie zarządzenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 6 września 2016 r. w sprawie połączenia państwowych instytucji kultury Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 oraz utworzenia państwowej instytucji kultury - Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Postanowienie Sądu I instancji zostało zaskarżone przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W uzasadnieniu postanowienia NSA wskazał, że Sąd I instancji nie zajął stanowiska co do kwalifikacji prawnej zarządzenia Ministra Kultury. Badanie przesłanek dopuszczalności wstrzymania wykonania aktu lub czynności musi być poprzedzone badaniem dopuszczalności skargi do sądu administracyjnego. NSA stwierdził, że w rozpoznawanej sprawie WSA w Warszawie uchylił się od oceny, czy zaskarżone zarządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 6 września 2016 r. w sprawie połączenia państwowych instytucji kultury Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku i Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 oraz utworzenia państwowej instytucji kultury - Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku jest jednym z aktów lub czynności poddanych kognicji sądu administracyjnego na podstawie art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2012 r., poz. 718 ze zm. dalej jako: p.p.s.a.). Nie dokonał również oceny, czy Dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku posiada legitymację do zaskarżenia zarządzenia we własnym imieniu. W rezultacie w ocenie NSA merytoryczne rozpoznanie wniosku o wstrzymanie było przedwczesne i stanowiło naruszenie art. 61 § 3 P.p.s.a.
|
Przeczytaj naszą relację z otwarcia MIIWŚ, które odbyło się w poniedziałek, 23 stycznia.
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego wydało specjalny komunikat. Czytamy w nim:
Naczelny Sąd Administracyjny uznał zażalenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na nieprawomocne postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w sprawie wstrzymania procedury łączenia Muzeum II Wojny Światowej i Muzeum Westerplatte i Wojny 1939.
W związku z powyższym Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego będzie kontynuować działania na rzecz połączenia Muzeum II Wojny Światowej i Muzeum Westerplatte i Wojny 1939. 1 lutego 2017 roku zostanie utworzona państwowa instytucja kultury - Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Połączenie obu gdańskich placówek o zbliżonym profilu działalności pozwoli zoptymalizować koszty przeznaczane z budżetu państwa na ich funkcjonowanie oraz zwiększyć ich potencjał rozwojowy, a tym samym wzmocnić ich pozycję na muzealnej mapie Polski i świata.
25 listopada 2016 r. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego - zgodnie z przewidzianymi w przepisach prawa uprawnieniami strony postepowania - wniósł zażalenie na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 16 listopada 2016 r. dotyczące wstrzymania wykonania zarządzenia Ministra w sprawie połączenia Muzeum II Wojny Światowej i Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, zaskarżając je w całości.
W zażaleniu Minister uzasadnił powody, dla których postanowieniu WSA w Warszawie zarzuca naruszenie przepisów ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, w tym wskazując nieuwzględnienie wszystkich okoliczności sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny uznał zasadność stanowiska Ministra KiDN.
