“Najbardziej niebezpieczna jest trzecia nad ranem. Często budzę się o tej porze, dla mnie magicznej. Nie wiem, dlaczego, może to z dzieciństwa idzie jakieś dalekie echo. To właśnie wtedy przychodzi do nas demon, szarpie i mówi: - A mogłeś inaczej” - powiedział Stefan Chwin w wywiadzie dla Gazety Wyborczej.
Uroczystość 70. lecia urodzin pisarza, którą zaplanowano w Dworze Artusa, będzie okazją do spotkania czytelników, dziennikarzy, literaturoznawców, artystów, władz miasta - gdańszczan i gości z Polski, z jednym z najważniejszych pisarzy gdańskich, i być może okazją do usłyszenia: “czy można było inaczej”.
Rozpocznie ją laudacja, której autorem jest prof. Andrzej Zawada z Uniwersytetu Wrocławskiego, znawca twórczości autora. Odczyta ją Jarosław Tyrański, aktor Teatru Wybrzeże.
- Sztuka uwodzenia – tym jest literatura według Stefana Chwina - twierdzi prof. Andrzej Zawada. - Literatura ma mieć wdzięk, uwodzicielski czar, powinna roztaczać tajemniczy i zniewalający urok. „Bo w nieszczęściu potrzebny jakiś ład czy piękno” - te słowa Poety Stefan Chwin uznaje za swój artystyczny manifest. Nie jest przypadkiem, że słowo „piękno” to jeden z kluczy do tej twórczości. Nie tak dawno zobaczyliśmy je w tytule kolejnego eseju autobiograficznego: Zwodnicze piękno.
I właśnie “O Pięknie” traktować będzie wykład, ilustrowany slajdami, który zaraz po laudacji wygłosi bohater wieczoru Stefan Chwin.
Kolejnym punktem programu będzie dyskusja. Jubilat odpowie na pytania zaproszonych do udziału w panelu dziennikarzy i literaturoznawców. Siedmioro rozmówców: Marek Górlikowski, Roksana Jędrzejewska-Wróbel, Barbara Szczepuła, Robert Walenciak, Maciej Wróblewski, Grzegorz Wysocki i Jarosław Zalesiński, przygotowało dla pisarza po jednym pytaniu, którego jeszcze nie mieli okazji mu zadać, a zawsze tego pragnęli.
- Dla mnie Stefan Chwin nie jest pisarzem gdańskim, ale teologicznym, choć ważne są dla mnie obrazy wielkiego pożaru Gdańska z 1945 roku z “Hanemanna” czy podziemnego Gdańska ze "Złotego pelikana". To taka emanacja gdańskości - mówi Jarosław Zalesiński, poeta, wieloletni dziennikarz, dziś dyrektor Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, która jest współorganizatorem wydarzenia. - Dla mnie najważniejsze jest to, co mówi Stefan Chwin w esejach o naszej duchowości. Wiem, że nie lubi św. Augustyna i chciałbym go zapytać czy jest taki święty, którego sobie upodobał.
O czym jeszcze będą pytać jubilata goście?
- Jeden z rozmówców stwierdził, że nigdy nie miał okazji rozmawiać z panem Stefanem o kobietach, a zawsze go to korciło. Wcześniej nie miał śmiałości - zdradza Jarosław Zalesiński. - Inny z panelistów chce zapytać o “książki wstydliwe”, czyli takie, do których może wstyd mu się przyznać, ale je czytał, ale też o wizerunek wykładowcy i stosunek do mody. Być może dowiemy się też czy jubilat bardziej ceni sobie swoje książki eseistyczne czy beletrystyczne oraz czy zna takie książki, które pomagają w porażkach, bo nasz model edukacji szykuje nas do ciągłych sukcesów, a co z porażkami? Jak je znosić?
Po dyskusji nastąpi czas na prezentację nowego wydania powieści „Hanemann”, którą przygotowała Fundacja Gdańska.
O oprawę muzyczną całego wydarzenia zadba Cappella Gedanensis.
Na obchody jubileuszu jest wstęp wolny, a dla osób, które nie będa mogły dotrzeć do Dworu Artusa na czas, portal gdansk.pl przeprowadzi relację na żywo z wydarzenia. Początek w piątek, 26 kwietnia, o godz. 18.00.
Organizatorami wydarzenia są Miasto Gdańsk, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna oraz Nadbałtyckie Centrum Kultury.
Stefan Chwin - prozaik, eseista, historyk, krytyk literatury i grafik, urodził się w Gdańsku w 1949 roku. Jego rodzina pochodziła z Wilna. Ojciec był ekonomistą po warszawskiej SGGW, matka - pielęgniarką, której pacjentem był - rodzice po wojnie przeprowadzili się z Warszawy do Gdańska - również Lech Wałęsa. Młody Stefan - po Liceum Plastycznym w Orłowie zdał na polonistykę, którą ukończył na Uniwersytecie Gdańskim. Pracę magisterską z Gombrowicza napisał pod kierunkiem prof. Marii Janion. Doktorat, który poświęcił romantycznym echom we współczesnej literaturze polskiej, również. Rozprawę habilitacyjną pt. Literatura i zdrada. Od Konrada Wallenroda do Małej Apokalipsy, wyróżnił nagrodą Minister Edukacji Narodowej.
Stefan Chwin rozpoczął pracę na Uniwersytecie Gdańskim w 1982 roku. Sześć lat temu otrzymał na uczelni tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych oraz stanowisko profesora zwyczajnego. Zajmuje się tam romantyzmem i romantycznymi inspiracjami w literaturze nowoczesnej (m.in. u Witolda Gombrowicza). Jego wykładów można posłuchać w Katedrze Historii Literatury wydziału Filologii Polskiej.
Chwin pisał już w czasach studenckich. Pierwsze wiersze opublikował w piśmie UG „Bakałarz”, którego szatę graficzną też tworzył. W latach 80. był członkiem zespołu redakcyjnego serii wydawniczej „Transgresje”. Wtedy też podjął pierwsze próby pisarskie.
Jest członkiem wielu organizacji naukowych: Gdańskiego Towarzystwa Naukowego, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, PEN-Clubu, Rady Języka Polskiego przy Polskiej Akademii Nauk, Komitetu Narodowego ds. Współpracy z Europejską Federacją Narodowych Instytucji Językoznawczych (EFNIL). W latach 1997–2003 był jurorem Literackiej Nagrody Nike, udzielał się w tej roli również na Festiwalu Teatru Polskiego Radia i Teatru Telewizji Polskiej „Dwa Teatry” w Sopocie oraz na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (2007 r). Współpracuje z Krajowym Funduszem na Rzecz Dzieci. Uczestniczył w pracach nad „Encyklopedią Gdańska - Gedanopedia”.
Jego szczególną pasją jest projektowanie i rysowanie alfabetów inspirowanych m.in. architekturą Gdańska i Pomorza oraz ilustrowanie własnych książek.
W beletrystyce Stefan Chwin zadebiutował dwiema powieściami fantastyczno-przygodowymi dla młodzieży:” Ludzie-skorpiony” i “Człowiek-Litera”, ukrywając się pod pseudonimem Max Lars, ale przełomowym momentem w jego karierze pisarskiej było ukazanie się powieści Hanemann (1995), nagrodzonej Paszportem Polityki. Dzieło zostało przetłumaczone na wiele języków obcych.
Chwin wydał jak dotąd 12 powieści i dziewięć książek historyczno-literackich.
Książki, artykuły i eseje Stefana Chwina ukazywały się w wielu krajach, m. in.: Niemczech, Rosji, Anglii, Irlandii, Francji, Szwecji, Słowenii, Serbii, na Ukrainie, Litwie, Słowenii, Hiszpanii, Japonii, Szwajcarii, w Meksyku, Kanadzie i w USA.
Jest laureatem wielu nagród polskich i międzynarodowych, zarówno za twórczość naukową (m. in. Nagroda Naukowa im. Heweliusza, indywidualna Nagroda Ministra Edukacji), jak i literacką (m. in. jedno z najważniejszych niemieckich wyróżnień literackich - nagroda im. Andreasa Gryphiusa, nagroda im. Ericha Brosta, Nagroda PEN Clubu, Nagroda Główna Gdynia w dziedzinie eseju, Nagroda im. Samuela Bogumiła Linde, Nagroda Splendor Gedanensis).
W 2018 r. z rąk Marszałka Województwa Pomorskiego otrzymał nagrodę „Wiatr od morza” za całokształt pracy literackiej.
