Autorzy obszernego podsumowania działań Gdańskiego Zarządu Dróg i Zieleni w 2021 zastrzegają, że nie znajdziemy w nim wszystkich efektów prac prowadzonych przez Zarząd w minionym roku.
- Nie sposób tego uczynić. Gdański Zarząd Dróg i Zieleni to nie tylko zarządzanie drogami publicznymi, czy miejską zielenią. To również oświetlenie uliczne i sygnalizacja świetlna czy utrzymanie setek obiektów inżynierskich - przypomina Magdalena Kiljan rzecznik prasowa GZDiZ. - Dbamy o czystość i porządek na drogach publicznych, ich naprawy i remonty oraz zimowe utrzymanie. Nasi pracownicy tworzą i wdrażają projekty organizacji ruchu oraz koncepcje rozwoju przestrzeni publicznej. Egzekwowanie przepisów Uchwały Krajobrazowej to także nasze zadanie. GZDiZ to też zarządzanie obszarem płatnego parkowania, realizacja wybranych projektów Budżetu Obywatelskiego, opieka nad cmentarzami, placami zabaw i miejscami rekreacyjnymi.
Przedstawiamy obszerne fragmenty raportu GZDiZ za rok 2021. Całe opracowanie, w podziale na 10 obszarów (nie wymieniamy wszystkich), ze szczegółowym omówieniem i większą liczbą przykładów, przeczytać można na stronie Zarządu.
Bezpieczeństwo i organizacja ruchu drogowego
Postawienie nowego znaku drogowego lub przeniesienie już istniejącego. Wyznaczenie nowego przejścia dla pieszych. Wydłużenie o kilka sekund zielonego światła - podjęcie każdej takiej decyzji to duża odpowiedzialność. Ustawienie znaku w złym miejscu może skutkować tym, że kierowca nie dostrzeże go w porę, a zmiana programu sygnalizacji świetlnej upłynni ruch na jednym skrzyżowaniu, ale może zakorkować poprzedzające.
Dlatego zanim taka zmiana zostanie wdrożona, konieczne jest opracowanie i zaopiniowanie projektu zmiany w organizacji ruchu, uwzględniającego bezpieczeństwo wszystkich jego uczestników. To zadanie inżynierów ruchu z GZDiZ, którzy wspólnie z Zespołem ds. zarządzania ruchem Wydziału Gospodarki Komunalnej UMG oraz przedstawicielami Policji, Straży Miejskiej, ZTM, radnymi dzielnicowymi i mieszkańcami spotykają się na posiedzeniach Komisji ds. bezpieczeństwa i organizacji ruchu drogowego oraz Komisji ds. tymczasowych organizacji ruchu drogowego. Łącznie obie komisje zaopiniowały 2400 projektów organizacji ruchu - od wspomnianych już zmian po montaż m.in. progów zwalniających, czy przebudowę kolizyjnych skrzyżowań.
Przykłady najważniejszych realizacji:
- buspas na ul. Smoluchowskiego,,
- przejście dla pieszych na ul. Miszewskiego (przy skrzyżowaniu z ul. Uphagena),
- antyzatoka na ul. Kochanowskiego.
Dział Inżynierii Ruchu organizuje także przejazdy pojazdów ponadgabarytowych przez Gdańsk, wydając zezwolenia na przejazd konkretnymi trasami. W 2021 roku udzielono 170 takich zezwoleń (dodatkowo wydając 300 opinii dotyczących takich przejazdów na potrzeby zezwoleń wydawanych przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad). Dział wydał także 1835 identyfikatorów, przede wszystkim na przejazd przez wybrane ulice Gdańska pojazdów ciężarowych oraz uprawniające do wjazdu do Strefy Ograniczonej Dostępności na Głównym Mieście.
Utrzymanie dróg i chodników
Naprawy dróg i chodników`2021 to remonty ponad 60 tys. mkw. nawierzchni bitumicznych, 20 tys. mkw. nawierzchni brukowcowych, kamiennych i chodników oraz blisko 29 tys. mkw. utwardzonych nawierzchni gruntowych. Dział Utrzymania Dróg zajmuje się również odnawianiem oznakowania poziomego, w 2021 r. odmalowano w sumie 110 tys. mkw. nawierzchni (linii, pasów, strzałek i przejść dla pieszych).
Wybrane realizacje:
- remont nawierzchni al. gen. Hallera na jezdni w kierunku Brzeźna od skrzyżowania z ul. Kościuszki do skrzyżowania z ul. Chrobrego, w tym także m.in. zawężenie jezdni w rejonach przejść dla pieszych do jednego pasa ruchu i wyznaczenie osobnych pasów do skrętu przy skrzyżowaniach z ulicami podporządkowanymi. W sumie modernizacja objęła blisko 8,50 tys. mkw. nawierzchni o długości 1200 m. Było to zadanie z Budżetu Obywatelskiego.
- Trwa wymiana popękanych i wysłużonych płyt chodnikowych na Długim Targu, na odcinku od Zielonej Bramy do Fontanny Neptuna. Płyty zastąpi kostka ze skandynawskiego i polskiego granitu, zaaprobowana nie tylko przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, ale także wybrane grupy przyszłych użytkowników (m.in. osoby z różnymi niepełnosprawnościami, w tym poruszające się na wózku). Zakończenie prac planowane jest na czerwiec 2022 roku.
- W ramach projektu z BO na ponad 800-metrowym odcinku ul. Stężyckiej wymieniono płyty drogowe, dzięki można było poprowadzić tamtędy wydłużoną trasę autobusu linii 120 do portu lotniczego.
Zieleń w mieście
Na miejskich zieleńcach, trawnikach i w pasach drogowych zasadzono niemal 80 tys. kwiatów sezonowych i prawie 23 tys. bylin, ponad 12 tys. krzewów i ponad 6 tys. cebulek. Na kwietnikach w parkach ogrodnicy posadzili ponad 17 tys. roślin. Zakładane i wysiewane na nowo łąki kwietne objęły zaś obszar 7,8 tys. mkw. Prace wykonane zostały w ramach zadań własnych, zadań Budżetu Obywatelskiego i we współpracy z radami dzielnic.
Wybrane “zielone liczby”:
- Najwięcej roślin przybyło w Parku Oliwskim - ok. 13 tys. nowych roślin sezonowych, w Parku Oruńskim zaś ok. 4 tys.
- Powstała jedna z pierwszych dużych łąk bylinowych o powierzchni 400 mkw. przy ul. Partyzantów z 4 420 sztukami roślin wieloletnich.
- Pielęgnacji poddano ponad 44 tys. drzew w pasach drogowych. Nowych drzew przybyło dwukrotnie więcej niż w 2020 roku - 532 szt. Regularne cięcia drzew szpalerowych objęły 898 szt.
- Powstał projekt koncepcyjny rewaloryzacji Wielkiej Alei Lipowej, opracowano zalecenia pielęgnacyjne tworzących ją lip, w tym przeprowadzoną już mikrobiologiczną rewitalizację strefy korzeniowej drzew. Dla ochrony zabytkowego drzewostanu zamontowano wzdłuż Alei specjalne maty przeciwsolne o łącznej długości ponad 5 km.
- Dzięki współfinansowaniu rad dzielnic w mieście pojawiło się 180 nowych ławek, 22 krzesła i 28 parkowych leżaków. Oprócz montażu nowych, konserwowano też ławki już funkcjonujące - jest ich ponad 3 tys., odmalowania wymagało 1200 sztuk, kompleksową renowację przeszło 180.
Oświetlenie i sygnalizacja świetlna
- Infrastruktura energetyczna w Gdańsku to 27 tysięcy opraw oświetleniowych i ponad 22 tysiące słupów w gestii GZDiZ oraz 14 tysięcy opraw i słupów należących do spółki Energa Oświetlenie. W ciągu roku podjęto 1430 interwencji dotyczących miejskiego oświetlenia (wymiana uszkodzonych źródeł światła i opraw, usuwanie usterek aparatów elektrycznych, sterowników i kabli). Ponadto wymieniono i naprawiono 106 słupów oświetleniowych uszkodzonych w wyniku kolizji drogowych lub aktów wandalizmu.
- Dział Energetyczno - Teletechniczny GZDiZ zajmuje się również utrzymaniem sygnalizacji świetlnej i jej modernizacją, jak np. przy skrzyżowaniu ulic Smoluchowskiego - Dębinki, gdzie wprowadzono w ubiegłym roku sygnalizację świetlną dla kontra ruchu pojazdów komunikacji miejskiej, taxi, służb miejskich, motocykli, motorowerów oraz karetek pogotowia. Pracę sygnalizacji ulicznej w Gdańsku przystosowano do potrzeb ruchu 199 razy, a 445 napraw wymagało jej ponownego uruchomienia.
- Świąteczne iluminacje Gdańska, za które odpowiada także ten dział GZDiZ (ledowe sznury, nitki, przywieszki i in.), to blisko 300 kompletów różnego rodzaju świetlnych ozdób. Z kolei codziennie podświetla się w Gdańsku 94 zabytki, pomniki, maszty flagowe, obiekty inżynierskie i sakralne.
- Od kilku lat Dział Energetyczno-Teletechniczny odzyskuje pieniądze za infrastrukturę uszkodzoną w trakcie kolizji drogowych, z powodu kradzieży lub aktów wandalizmu (dotyczy to np. masztów sygnalizacji świetlnej, słupów oświetleniowych, iluminacji zabytków oraz wiaduktów, skradzionych kamer lub uszkodzonych szafek oświetleniowych). W 2021 roku zanotowano 113 takich zdarzeń. W tym samym okresie, w procedurze odszkodowawczej uzyskano do budżetu miasta ponad 262 tys. zł.
Oczyszczanie miasta
Do tego obszaru działalności GZDiZ należy: czyszczenie i zmywanie nawierzchni jezdni oraz chodników, oczyszczanie pasów drogowych, parkingów i infrastruktury drogowej, a także sprzątanie przystanków komunikacji miejskiej, utrzymanie zimowe dróg, opróżnianie koszy ulicznych i usuwanie graffiti.
Sprzątanie w 2021 roku w podziale na poszczególne elementy miejskiej infrastruktury:
- pasy drogowe – 6 174 492 mkw. (w tym 561 601 mkw. chodników)
- ciągi rekreacyjne – 305 121 mkw.
- płatne miejsca postojowe – 17 205 mkw.
- parkingi ogólnodostępne – 102 461 mkw.
- parkingi rowerowe – 1072 mkw.
- schody – 70 793 mkw.
- tunele – 32 137 mkw.
- kładki – 13 944 mkw.
- pętle tramwajowe i autobusowe 63 175 mkw.
- pętle autobusowe – 29 157 mkw.
- wszystkie powyższe pozycje to w sumie 6 809 557 mkw. oczyszczonej powierzchni infrastruktury plus dodatkowe jednorazowe wiosenne sprzątanie wszystkich ulic układu podstawowego i uzupełniającego
- oraz codzienne sprzątanie 970 przystanków autobusowych i 251 przystanków tramwajowych
Utrzymanie obiektów inżynierskich
Mosty, wiadukty, estakady, kładki dla pieszych, tunele i przejścia podziemne, przepusty, konstrukcje oporowe i ekrany akustyczne - to obiekty inżynierskie. Pod opieką GZDiZ takich obiektów jest dokładnie 657 i zgodnie z przepisami każdy został w 2021 roku skontrolowany pod kątem stanu technicznego. Kilka faktów:
- Kładka dla pieszych oraz wiadukt drogowy w ciągu al. Sikorskiego przeszły gruntowny remont, m.in. wymieniono nawierzchnię, dylatacje, balustrady, renowację przeszły łożyska, a wszystkie konstrukcje betonowe zostały zabezpieczone powierzchniowo.
- Zakończono rozpoczęte w 2020 roku prace na estakadzie drogowo-tramwajowej w ciągu ul. Rakoczego (wymiana 44 łożysk i dylatacji, naprawa korpusów przyczółków).
- W trzech tunelach pod al. Rzeczypospolitej (na wysokości ul. Startowej, Żwirki i Wigury oraz Hynka) wyremontowane zostały mury okalające wejścia i nawierzchnia schodów. Nowe schody pojawiły się też w przejściu podziemnym pod ul. Chłopską w sąsiedztwie Zielonego Rynku.
- W Tunelu pod Martwą Wisłą wzrosła liczba przejeżdżających pojazdów - w ciągu doby średnio 32 tysiące samochodów. Doszło tu do 5 kolizji drogowych - nikt nie ucierpiał. Inne zdarzenia (w sumie 251) to zatrzymania pojazdów z powodu awarii lub braku paliwa.
- Statystyki obiektów zwodzonych (kładki na Ołowiankę i mostu w Sobieszewie). Kładkę zwodzona była 3204 razy i przepłynęło pod nią 14402 jednostki. Most zaś wykonał 713 zwodzeń w ciągu roku i przepłynęło pod nim 1297 jednostek.
Przestrzeń publiczna
Działania zrealizowane przez Dział Rozwoju Przestrzeni Publicznej oraz Dział Użytkowania Przestrzeni Publicznej raczej trudno jest zamknąć w liczbach.
- Opracowano wytyczne i koncepcje projektowe dla projektów z Budżetu Obywatelskiego „PlanTy na Podwalu” i „Zielona aleja na Wyspie Spichrzów”. Ich realizacja wzbogaci przestrzenie Podwala Staromiejskiego oraz fragmentu Podwala Przedmiejskiego w rejonie ul. Chmielnej o drzewa, niską roślinność i elementy małej architektury. Obecnie poszukiwani są wykonawcy obu zadań, mają być gotowe w 2022 r..
- Powstały również koncepcje rewaloryzacji Parku Bema i Parku Jelitkowskiego, gotowe są też materiały niezbędne do ogłoszenia w 2022 r. konkursu na przebudowę i rewaloryzację promenady prowadzącej do molo w Brzeźnie.
- Możliwość lokalizowania, rozmiary, kształty i formę wszelkiego rodzaju nośników reklamowych reguluje Uchwała Krajobrazowa Gdańska. Egzekwowaniem jej przepisów zajmuje się Dział Użytkowania Przestrzeni Publicznej, który w minionym roku wystawił blisko 2 tys. wezwań do usunięcia niezgodnych z przepisami nośników reklamowych. Zdecydowana większość adresatów wezwań, zastosowała się do nich, wobec opornych wszczęto w sumie prawie 150 “postępowań administracyjnych zmierzających do wymierzenia kary pieniężnej”. Wiele z nich zakończyło się naliczeniem kary finansowej na łączną kwotę blisko 500 tys. zł.
Umowy “szesnastkowe”
124 umowy na kwotę przekraczającą 100 milionów złotych zawarto w 2021 roku zgodnie z artykułem 16 ust. 1 Ustawy o drogach publicznych. Inwestycje drogowe powstające w ramach takich umów, popularnie zwanych “szesnastkowymi”, realizują prywatni inwestorzy. Jeśli przedsiębiorca stawia osiedle mieszkaniowe, obiekt handlowy, czy też halę magazynową, zobowiązany jest nie tylko do wybudowania budynków. Musi dostosować do nich układ drogowy, tak by nowa inwestycja nie wpłynęła negatywnie na bezpieczeństwo i płynność ruchu drogowego w sąsiedztwie. W tym celu poszerza się fragmenty ulic, wyznacza dodatkowe pasy do skrętów, czy też zamienia klasyczne skrzyżowania w ronda, ale także buduje oświetlenie uliczne, montuje meble miejskie i wykonuje nasadzenia drzew i niskiej roślinności.
Umowy “szesnastkowe” procedowane są w GZDiZ jeśli przebudowa układu drogowego nie wchodzi w zakres innych inwestycji realizowanych przez miasto. Jeśli tak jest - umowa szesnastkowa”jest w gestii Wydziału Projektów Inwestycyjnych UMG, w takiej sytuacji określany jest stopień partycypacji prywatnego inwestora w realizacji projektu miejskiego.
Większość umów (95), na kwotę ponad 100 mln zł, podpisano w GZDiZ - najdroższa z nich (10,3 mln zł) dotyczyła przebudowy ul. Nowej Wyzwolenia i ul. Letnickiej przez spółki Robyg Marina Tower i TM Investment Holding.
Czytelników zainteresowanych administracyjną stroną pracy GZDiZ zapraszamy do lektury pozostałych statystyk - dotyczących wydanych zezwoleń, decyzji, zaświadczeń, opinii itp. Dość powiedzieć, że Zarząd zamknął 2021 rok liczbą 60 tys. zarejestrowanych elektronicznie wniosków i pism, a do mieszkańców wysłał w sumie ponad 46 tys. przesyłek pocztowych - o 13 tys. więcej niż rok wcześniej.
