Sportowiec i jego zmagania
W życiu zawodowego sportowca treningi fizyczne to codzienność. Każdego dnia doskonalą swoje umiejętności, a ich forma prezentowana na zawodach jest efektem setek godzin spędzonych - jak w przypadku siatkarzy - w hali i siłowni. Ale ważne jest także tzw. mental*.
*mental - potocznie: mentalność (sposób myślenia)
Nikt z nas - kibiców - nie zastanawia się nad tym, z jakimi problemami na co dzień boryka się sportowiec, jak przeżywa każdy turniej i mecz, jak radzi sobie ze stresem i presją, jak radzi sobie z hejtem. I tutaj wkraczają psychologowie sportu, których celem jest zadbać o sferę psychiczną sportowców.
Wkracza psycholog sportu
Psycholog sportu to specjalista, który ma szeroką wiedzę z zakresu psychologii wykonania i prowadzi trening umiejętności psychologicznych, potocznie określanych jako mentalnych.
W wielu dyscyplinach sportu, w wielu klubach zatrudnianie psychologów sportu to już standard. W Polsce najbardziej znanym przykładem jest chyba Iga Świątek, najlepsza tenisistka świata, która na co dzień współpracuje z psychologiem. Na początku XXI wieku takim przykładem był fenomenalny skoczek narciarski Adam Małysz (oraz inni skoczkowie kadry narodowej), który także korzystał z porad psychologa sportu.
Mariusz Wlazły wspaniale pożegnany w Gdańsku. Ostatni gdański mecz siatkarza 20-lecia PlusLigi
Trefl stawia na psychologię
Na aspekt mentalny w treningu stawiają także w Treflu Gdańsk. Dbają o to dr psychologii Marta Witkowska oraz były wybitny siatkarz Mariusz Wlazły, który w gdańskim klubie pełni funkcję koordynatora przygotowania psychologicznego.
Wspólnie wprowadzili innowacyjny pilotażowy projekt opieki psychologicznej dla zawodników Trefla.
– Psychologia sportu polega na wzmacnianiu umiejętności zawodnika. Podczas treningów mentalnych skupiamy się na zdolnościach, które są istotne z punktu widzenia siatkówki – mówi Marta Witkowska. – Poprzez trening psychologiczny zawodnik doskonali te umiejętności. Zakres oddziaływań jest szeroki i różnorodny. W siatkówce głównym celem jest uzbrojenie zawodników w umiejętności, które szczególnie pomogą im w trakcie meczów, w sytuacjach boiskowych, na różnych etapach rozgrywek.
– Praca psychologa sportowego polega między innymi na szerokim rozumieniu wsparcia danej jednostki i zależy od wielu czynników. Natomiast nasz innowacyjny projekt w Treflu Gdańsk pomaga wykrzesać potencjał, który jest obecny w każdym zawodniku. Poprzez odpowiednie prowadzenie spotkań indywidualnych czy warsztatów grupowych pomagamy odnaleźć i wzmocnić umiejętności zawodników – tłumaczy Mariusz Wlazły. – Jesteśmy zespołem, w którym połączenie obszernej wiedzy psychologicznej dr Marty Witkowskiej z moim wieloletnim doświadczeniem siatkarskim pozwoliło stworzyć program dedykowany drużynie siatkarskiej. Zestaw narzędzi psychologicznych oraz metod uaktualniony o moją wiedzę sportową trafia w konkretne miejsca, które z punktu widzenia zawodnika są przydatne podczas wydarzeń sportowych lub w trakcie treningu. Zwracamy również uwagę na aspekt relaksujący tak, aby zawodnik w pełni był gotowy do podjęcia trudu treningu czy meczu. Nasza praca bezpośrednio wspiera pracę sztabu trenerskiego. Rozwinięcie umiejętności psychologicznych zawodników, na przykład radzenia sobie w stresie, odzwierciedla się następnie w jakości wykonania podczas rywalizacji sportowej.
Immergas Warszawa wygrywa na plaży w Brzeźnie. Siatkarze Trefla na czwartym miejscu
Mózg, jak mięśnie, potrzebuje ćwiczeń
Zawodnicy Trefla uczestniczą w zajęciach grupowych, mogą też liczyć na rozmowy indywidualne.
– Na warsztatach jest dużo aktywności i zabaw, które wymagają od zawodników skupienia i aktywności. Ponadto dostosowuję oddziaływania do bieżących potrzeb, urozmaicam, testuję nowe pomysły, uczę się nowych rzeczy. Na spotkaniach nie może być nudno i statycznie, dużo się dzieje, a my liczymy na dobry humor i zaangażowanie. Radość w sporcie jest bardzo ważna, pozytywne emocje budują zdrową rywalizację sportową – wyjaśnia Marta Witkowska. – Czasem wystarczy być obok i wysłuchać, innym razem to odpowiednie pytanie aktywuje proces myślenia i podejmowania decyzji. Pracę wykonuje sportowiec, psycholog proponuje ćwiczenia, czy moderuje dyskusją, prowadzi trening. Ćwiczymy mózg, który, jak mięśnie, uczy się bardziej adaptacyjnych rozwiązań.
Najczęstsze problemy sportowców
W pracy z drużyną sportową trzeba skupić się na zespole jako całości oraz indywidualnie na każdym zawodniku. Jakie problemy można zauważyć najczęściej?
– Nie ma jednej, jednolitej listy problemów. Każdy sportowiec jest inny i ma swoje potrzeby. Jednak to, co chyba najczęściej przebija się w chociażby mediach, jest kwestia radzenia sobie w stresie i pod presją. Innym podstawowym elementem jest odcięcie się od myśli czy spraw, które bezpośrednio nie dotyczą boiska, albo które są nieadaptacyjne i utrudniają funkcjonowanie. Takie negatywne myśli generują negatywne emocje i wpływają na zachowanie. Ważna jest też praca nad koncentracją uwagi, kontrola pobudzenia, wzmacnianie pewności siebie czy… nauka relaksacji – mówi Marta Witkowska.
– Każda jednostka jest indywidualna, posiada swój własny poziom wrażliwości oraz odporności na różne czynniki. Jak już Marta powiedziała: nie ma konkretnej listy. Natomiast my w naszej pracy skupiamy się zarówno na jednostce, jak i na grupie. Jest wiele elementów, które należy wzmacniać, chociażby relacje interpersonalne. Drużyna jest to zestaw różniących się od siebie charakterów i jednym z naszych zadań jest dbanie o relacje w drużynie tak, aby siła jednostki wprost przekładała się na siłę drużyny – dodaje Mariusz Wlazły.
