Idąc, jadąc do pracy albo szkoły często mijamy jakiś mural, pomnik czy mozaikę, ale czy zastanawiamy się - kim był jego autor, co chciał nam przekazać, o czym opowiedzieć? Projekt GAPS odpowiada na nasze rozterki. GAPS to skrót od Gdańsk Artyści Przestrzeń Sztuka, a projekt zajmuje się inwentaryzacją i dokumentacją wszystkich dzieł sztuki znajdujących się w przestrzeni miasta.
- Prace inwentaryzacyjne rozpoczęła w 2019 roku grupa naukowców z Politechniki Gdańskiej, pod kierunkiem prof. Piotra Lorensa - tłumaczy Tymoteusz Skiba, z-ca Centrum Sztuki Współczesnej “Łaźnia” odpowiedzialnej za projekt. - Następnie powołano zespół specjalistów, który opracował poszczególne wpisy. Potem powstała strona internetowa z bazą danych i mapą.
Do współpracy przy tworzeniu strony - gaps.gda.pl - Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia zaprosiło Wspólnotę Gdańską, Instytut Kultury Miejskiej i Nadbałtyckie Centrum Kultury.
Co już znajdziemy na stronie?
Na stronie gaps.gda.pl znajduje się interaktywna mapa obiektów artystycznych, takich jak: rzeźba miejska i pomnikowa, malarstwo wielkoformatowe, sgraffito, mozaika, instalacja, instalacja świetlna, graffiti, mała architektura, mural itp., które znajdują się w przestrzeni Gdańska.
- Obecnie baza danych zawiera ponad 300 obiektów znajdujących się na terenie Gdańska - wyjaśnia Tymoteusz Skiba. - Każdy wpis zawiera podstawowe dane dotyczące obiektu: nazwę, wymiary, technikę, datę powstania oraz opis opracowany na podstawie dostępnych źródeł.
Jak korzystać ze strony? Bardzo łatwo. Wystarczy najechać kursorem na zaznaczony na mapie pin, aby otworzyła się formatka z zawartością, czyli zdjęciem i niezbędnymi informacjami, w tym lokalizacją dzieła.
Wśród już opisanych, znajdziemy m.in. rzeźby w parku Oliwskim, kolekcję murali na Zaspie czy fasady na ulicy Ogarnej. Znajdują się tu też wszystkie, a przynajmniej te skatalogowane dotąd, artystyczne dzieła poświęcone najbardziej znanemu gdańskiemu astronomowi Janowi Heweliuszowi, który cenił matematykę, konstruował instrumenty naukowe, ale rozumiał też potrzeby ciała - zajmował się browarnictwem. Okazało się, że wdzięczne miasto poświęciło mu już trzy pomniki oraz kilka innych realizacji: fontannę, zegar słoneczny, sgraffito i dwie rzeźby.
Dowiemy się również, że w Gdańsku - w parku Oruńskim - znajduje się jedyny w Polsce pomnik poświęcony Tatarom. Jego autorami są Tomasz Ryfa i Maciej Kus. Na uroczyste odsłonięcie pomnika Tatara, w 2010 roku, przyjechał sam prezydent RP Bronisław Komorowski oraz przedstawiciele Medżlisu (parlamentu) krymskotatarskiego z Krymu, z przywódcą ruchu krymskich Tatarów Mustafą Dżemilewem na czele oraz jego zastępcą Refatem Czubarowem. Inicjatorem i realizatorem pomnika był Jerzy Szahuniewicz, dyrektor Narodowego Centrum Kultury Tatarów Polskich, a fundatorem Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Pomnik konny znajduje się w bliskim sąsiedztwie siedziby Narodowego Centrum Kultury Tatarów Polskich im. Leona Najman Mirzy Kryczyńskiego.
Spacery szlakiem sztuki w mieście
Dzięki informacjom na stronie możemy też zaplanować trasy spacerów szlakiem wybranych dzieł sztuki – wybierając artystę lub technikę wykonania pracy np. mural. Jak dotąd, do wyboru mamy sześć propozycji, m.in. możemy poznać Galerię Współczesnej Rzeźby Gdańskiej, wybrać się na Dolne Miasto szlakiem Galerii Zewnętrznej Miasta Gdańska czy obejrzeć w Śródmieściu dzieła rzeźbiarza Alfonsa Łosowskiego - kamienne i dyskretne.
Projekt otwarty i dostępny
300 skatalogowanych obiektów to dużo, ale oczywiście to tylko część dzieł, które znajdują się w Gdańsku. Prace nad uzupełnianiem strony wciąż trwają, stąd prośba organizatorów o pomoc.
- GAPS to zbiór otwarty, który cały czas jest poszerzany i uzupełniany przez ekspertów i ekspertki, ale otwarty także na publiczność - wyjaśnia Tymoteusz Skiba i zachęca do współpracy. - Każdy może zgłosić obiekt za pośrednictwem strony.
Warto też zauważyć, że strona jest stworzona w oparciu o zasadę dostępności. Wprowadzone zostały udogodnienia dla osób słabowidzących, jak zmiana kontrastu, wielkości liter czy światła między literami. Kolejnym ważnym elementem było stworzenie tekstów alternatywnych do bazy zdjęć przedstawionych na stronie.
Projekt realizowany jest przez Centrum Sztuki Współczesnej ŁAŹNIA, w ramach Programu Operacyjnego Kultura i Czas Wolny, w ramach zadania Sztuka w przestrzeni publicznej Miasta Gdańska.
