Przebudowa aż 13 miejskich kamienic
Trwa wielka rewitalizacja Biskupiej Górki. Remontowane i modernizowane są ulice pod nadzorem Dyrekcji Rozbudowy Miasta Gdańska. Pod kontrolą innej miejskiej jednostki, Gdańskich Nieruchomości, jest z kolei 12 kamienic, które przechodzą obecnie gruntowną przebudowę.
Gdańskie Nieruchomości, zarządzające lokalami komunalnymi w mieście, wyznaczyły 13 kamienic na Biskupiej Górce, które przechodzą (lub już przeszły) kompleksową modernizację w ramach rewitalizacji tej części miasta.
Wyznaczone budynki znajdują się: przy ul. Biskupiej 8A, 11, 17 i 27, a także przy ul. Na Stoku 12B, 15, 23, 25, 35, 39 i 40, przy ul. Rogaczewskiego 45 oraz przy ul. Salwator 7. Wszystkie znajdują się w zasobach miejskiej jednostki Gdańskie Nieruchomości.
Obecnie intensywne roboty prowadzone są w 9 budynkach. W trzech trwa procedura odbiorowa, a jeden oddano już do użytku w 2023 r.
Prace pod nadzorem konserwatorskim
Roboty w ponad 100-letnich kamienicach prowadzone są kompleksowo. Elewacje wraz z elementami sztukatorskimi remontowane są zgodnie z opracowanym programem prac konserwatorskich. We wszystkich budynkach wymieniona zostanie stolarka okienna z uwzględnieniem pierwotnych podziałów. Prace obejmują także części wspólne budynków: klatki schodowe, niezbędne instalacje, piwnice i strychy, a także poszczególne lokale mieszkalne. W wyremontowanych budynkach powstanie w sumie 80 mieszkań.
Co obecnie dzieje się na największym placu budowy w Gdańsku?
10 miesięcy temu po raz pierwszy zajrzeliśmy, w towarzystwie pracowników Gdańskich Nieruchomości, do kilku odnawianych budynków. Ponownie zajrzeliśmy tam w ostatnich dniach.
Podobnie jak w marcu 2023 r., także i tym razem naszą wizytę na Biskupiej Górce rozpoczęliśmy w kamienicy przy ul. Na Stoku 35. Ogromną różnicę widać gołym okiem.
W tym budynku są cztery mieszkania. Dość duże, bo ponad 60 - metrowe. Na każdej kondygnacji jest jedno lokum. W obiekcie wymieniono niemal całe wnętrze na nowe, łącznie ze stropami. Zachowana została jedynie klatka schodowa, którą odnowiono w ramach inwestycji. Na jej trzecim piętrze zachowano oryginalne okno z tego budynku - zostało ono odrestaurowane. Odnowiono także oryginalne jego okucia i klamki - zgodnie z sugestią Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
W jednym z mieszkań zachowano piękny, biały kaflowy piec - jako “świadka historii” tego miejsca. Pełni on obecnie wyłącznie funkcję ozdobną.
- Wewnątrz tego pieca, także jako historyczne “smaczki”, zostawiliśmy fragmenty innych pieców, które znajdowały się w tej kamienicy - informuje Justyna Kleina - Daszkiewicz, kierownik działu inwestycji w Gdańskich Nieruchomościach.
Stolarka okienna w budynku odtworzona została na wzór pierwotny, z ozdobnymi okuciami i charakterystycznymi klameczkami.
Na najwyższej kondygnacji znajduje się ogólnodostępny, dla wszystkich mieszkańców budynku, strych. Na najniższej - piwnice oraz pomieszczenie techniczne, w którym znajduje się węzeł ciepłowniczy zasilający cały budynek.
Prace w tej kamienicy trwały ponad rok. Obecnie trwa procedura odbiorowa.
Świetnie prezentuje się też jej elewacja. Na wysokości pierwszej kondygnacji zachowano dawne napisy znajdujące się w tym miejscu.
- Nałożone są na siebie trzy napisy, które zawarto w programie prac konserwatorskich. Odtworzyliśmy także pierwotne boniowania, podział okien, opaski - wszystko zgodnie z wytycznymi konserwatorskimi - wyjaśnia Justyna Kleina - Daszkiewicz.
Z odtworzonych napisów można dowiedzieć się, że przed laty funkcjonowała w tej kamienicy, na parterze, piekarnia. Funkcje usługowe nie zostaną jednak przywrócone. Zdecydowano, że będzie tu mieszkanie.
Łazienka dla każdego przy ul. Biskupiej 17
W tym budynku mieszkańcy korzystali do niedawna ze wspólnych toalet i łazienek, które znajdowały się na półpiętrach. Obecnie pozostały po nich jedynie… pamiątkowe drzwi, a za nimi, we wnękach, umieszczone zostały wszelkie instalacje. Budynek został tak przebudowany, by w każdym mieszkaniu, zgodnie ze standardami XXI wieku, znalazła się łazienka.
W ramach prac zmodernizowano też kameralne podwórze znajdujące się na tyłach tej kamienicy. Trwają już procedury odbiorowe.
Rewitalizacja Biskupiej Górki. Pierwsza kamienica gotowa
Bordiury, tralki i toczone słupki
We wszystkich remontowanych kamienicach, w częściach wspólnych, odtworzono, bądź wkrótce zostaną odtworzone, podłogi wykonane z lastryka - to jeden z charakterystycznych elementów kamienic na Biskupiej Górce. Co ważne, wygląd podłóg lastrykowych też nie jest przypadkowy - specjalnie dobierano rodzaj i kolor kamyczków, by przypominały jak najbardziej pierwotnych poprzedników.
- Takich elementów charakterystycznych jest więcej. Proszę zwrócić uwagę: w każdym budynku, przy schodach, znajdują się podobne drewniane słupki toczone, choć w różnych kolorach. Do tego poręcze i tralki, czyli elementy drewniane zabezpieczające - znajdujące się pomiędzy poręczami a schodami - wskazuje Emilia Nosewicz z Gdańskich Nieruchomości.
W budynku przy ul. Biskupiej 17 zauważyć można też, poza lastrykiem, bordiury, czyli specjalne pasy dekoracyjne.
To nie wszystko. Na klatce schodowej tej kamienicy, na ostatnim piętrze, na ścianach wykonano tzw. marmuryzację.
- Taki wymóg pojawił się w programie prac konserwatorskich. Mieliśmy jednak tak mało elementów, które się zachowały, że zdecydowaliśmy o odtworzeniu tylko niewielkiego fragmentu - jako “świadka historii”, by pokazać, że tak to zdobienie mogło pierwotnie wyglądać - przyznaje Justyna Kleina - Daszkiewicz.
Urokliwa “Piaskownia” przy ul. Rogaczewskiego 45
Tego budynku nie oglądaliśmy w ubiegłym roku. Jego gruntowna modernizacja także przeprowadzona została w ramach rewitalizacji Biskupiej Górki - wnioskowali o to mieszkańcy. Znajduje się tu 10 mieszkań. Także tutaj trwają obecnie procedury odbiorowe.
Nad drzwiami wejściowymi do kamienicy zamontowano stylizowaną lampę.
- Stolarka okienna odtworzona została zgodnie z pierwotnym podziałem. Barierki, które zostały przy nich zamontowane, są tam ze względu na dość nisko osadzone okna w stosunku do tego, co określają warunki techniczne - wyjaśnia Justyna Kleina - Daszkiewicz.
Remont tego obiektu należał do bardziej skomplikowanych, nie każda firma chciała się tego podjąć. A to dlatego, że stał on na bardzo niestabilnym gruncie.
- Jego wzmocnienie było nie lada wyzwaniem. Musieliśmy “po kawałku” rozbierać stropy, żeby budynek się nie złożył w trakcie prac - przyznaje Justyna Kleina - Daszkiewicz.
Napis “Piaskownia”, który widnieje na frontowej elewacji nawiązuje do miejsca, z którego w przeszłości wydobywano materiał służący do rozbudowy Głównego Miasta.
W każdej remontowanej obecnie kamienicy znajdują się w podziemiu komórki lokatorskie.
Co ciekawe, w budynku przy ul. Rogaczewskiego, w takich komórkach znajdują się okna na wysokości stropu. To było jedyne rozwiązanie, by móc zachować pierwotną formę (widoczną zewnątrz, od ulicy) i jednocześnie zmieścić nowy strop.
Kamienica przy ul. Biskupiej 8A
Metamorfoza tego budynku w ciągu ostatnich 10 miesięcy jest niesamowita. W marcu 2023 r. pod tym adresem znajdowała się “wydmuszka” - stały tylko ściany zewnętrzne budynku. Całe wnętrze było wyburzone. Obecnie ma on dwie kondygnacje, i na każdej po dwa niewielkie mieszkania - kawalerki.
Budynek w ostatnich latach był docieplony od zewnątrz. W ramach trwających prac docieplenie usunięto i odtworzono ceglaną elewację.
Kamienica wyposażona jest w rozwiązania przeciwpożarowe, w tym specjalne witryny przeciwpożarowe, które wyglądają po prostu jak nieotwieralne okno. Odpowiednio, zgodnie z obowiązującymi przepisami, zabezpieczona jest też na wypadek pożaru klatka schodowa - podobnie zresztą jak w innych remontowanych i modernizowanych kamienicach.
Wielka rewitalizacja Biskupiej Górki: - Przenosimy kamienice w XXI wiek
Intensywne prace w kamienicach przy ul. Na Stoku 39 i 40
W trakcie zbijania tynków w tych budynkach ukazały się pierwotne boniowania (dekoracyjne wykończenia elewacji), dlatego będą one odtwarzane w trakcie prowadzonych prac.
Z kolei na podstawie dokumentacji zdjęciowej dorabiane są tu elementy dekoracyjne na elewacjach, które zniknęły prawdopodobnie po wojnie. Pojawiły się już m.in. nowe ozdobne opaski wokół okien.
W samych budynkach trwają obecnie prace instalacyjne. W związku z obecnymi warunkami atmosferycznym prace skupiają się głównie wewnątrz budynków.
W każdej z tych kamienic będzie po 8 lokali - po 2 lokale na każdej kondygnacji. Powierzchnia każdego z mieszkań wynosić będzie około 40 metrów kw. W każdym będą po dwa pokoje, czego jeden z aneksem kuchennym. Do tego łazienka.
Takie lokale są nierzadko poszukiwane przez mieszkańców.
- W tych budynkach, podobnie jak i w pozostałych na Biskupiej Górce, odtwarzamy istniejącą tkankę w sposób kompleksowy. W zasadzie w każdym budynku wymieniamy wszystkie stropy, wzmacniamy wszystkie ściany, podbijamy fundamenty, wszystkie podłączamy do miejskiej sieci, wszędzie robimy nowe instalacje, kładziemy nowe dachy - wylicza Justyna Kleina - Daszkiewicz. - Jako inwestor włączamy się w najdrobniejsze elementy tych inwestycji. Uzgadniamy m.in. kolorystykę klatek schodowych, kafelek, podłóg. Każdy element jest ustalany z nami, oraz na podstawie opracowanego programu prac konserwatorskich. Uzgadniamy nawet kolory fug. Może się wydawać, że to banalna rzecz, ale proszę wierzyć: robimy czasem kilkanaście próbek fug, by dobrać odpowiedni kolor. Jest bardzo dużo takich elementów, na które pewnie większość osób nie zwróci uwagi, a które wymagają ogromu pracy - dodaje.
W każdym z budynków, by odpowiednio je wzmocnić, wykorzystano średnio około 40 ton stali.
Tablica FSO - ku pamięci
W kamienicach przy ul. Na Stoku 39 i 40 funkcjonowały dotychczas lokale usługowe. I taka funkcja jest tu też przewidziana, na parterze, po zakończeniu robót.
Co ciekawe, nad wejściem do jednego z tych lokali znajdował się szyld, na widok którego miłośnikom motoryzacji szybciej biło serce. A było to: “FSO Sklep motoryzacyjny”. Szyld nie był zabytkowy, ale pojawiło się wielu chętnych na jego zakup. Ostatecznie jednak tablica trafiła do Stowarzyszenia Biskupia Górka, które wystąpiło o jej przekazanie. Gdańskie Nieruchomości przekazały ją jako artefakt.
“Dziwny” ślad na jednej z kamienic
Budynek przy ul. Na Stoku 26 już nie istnieje. Został rozebrany w 2020 roku. Jednak, zgodnie z sugestią konserwatorską, celowo pozostawiono nietypowy ciemny zarys na elewacji sąsiedniej kamienicy - na pamiątkę tego, że obok stał też budynek.
Co się dzieje w innych kamienicach na Biskupiej Górce?
W kamienicach przy ul. Na Stoku 39 i 40 trwają intensywne prace wewnątrz budynku, w tym układanie instalacji. Tutaj znajduje się patio łączące oba budynki. Stworzono je przed laty po to, by doświetlić budynki. Znajdują się w nich bowiem okna wewnętrzne.
Przy ul. Na Stoku 23 i 25 budynki trzeba było specjalnie, wspólnie zabezpieczyć przed rozpoczęciem prac. Są bowiem bardzo wąskie i dość długie. Tutaj znajdą się niewielkie mieszkania, około 20-metrowe. Taki był tu bowiem historyczny podział, który został zachowany - zgodnie z wytycznymi konserwatorskimi. Lokali będzie tu 15. Prace wciąż trwają.
Na ścianie bocznej tych kamienic można zauważyć rodzaj “plomby”, która przypomina zabudowane okno. Okien tam pierwotnie jednak nigdy nie było. W przeszłości stosowano natomiast takie rozwiązania, gdy np. układ funkcjonalny w mieszkaniu nie pozwalał na zastosowanie okna.
Kamienica po pożarze przy ul. Na Stoku 15
Stan techniczny tego budynku był bardzo zły. Przed laty wybuchł tutaj pożar, wykwaterowano więc stąd mieszkańców, i przez wiele lat stał on pusty. Elewacja tej kamienicy miała w wielu miejscach “wybrzuszenia”, które trzeba było wyprostować w ramach trwającego remontu, do tego uzupełnić brakujące cegły w elewacji.
W budynku zachowano oryginalne schody na klatce schodowej. Mieszkania będą tutaj także dość kameralne. Docelowo będzie tu osiem lokali.
Pokoje z oknami są po obu stronach budynku - z jednej widok na ul. Na Stoku, z drugiej - na zadrzewioną skarpę. W niektórych mieszkaniach, poza pokojami, jest też wydzielona przestrzeń na garderobę.
Budynek, ze względu na historyczną elewację, ocieplany jest od wewnątrz, podobnie jak inne obiekty w tej dzielnicy.
Wszystkie kamienice w BMS
BMS to skrót od Building Management System. Jest to system, który umożliwia sczytywanie w jednym miejscu wszystkich danych dotyczących zużycia mediów w lokalach. Umożliwia on też sterowanie całym węzłem sieciowym w budynku.
Dzięki temu rozwiązaniu, inspektorzy Gdańskich Nieruchomości nie będą musieli wchodzić do poszczególnych lokali, by sprawdzać na licznikach zużycie mediów. Opomiarowane będą wszystkie media.
Ile kosztuje rewitalizacja?
Prace w 13 kamienicach na Biskupiej Górce pochłoną ponad 54 mln złotych. Inwestycje te są finansowane z trzech źródeł: dofinansowania z Unii Europejskiej, z Banku Gospodarstwa Krajowego oraz z budżetu Miasta Gdańska.
Modernizacje wszystkich kamienic powinny zakończyć się w bieżącym roku.
