![na zdjęciu odnowiona elegancka kamienica, czterokondygnacyjna, parter ma szary odcień elewacji, wyżej jest czerwona cegła, po prawej stoi kilka osób](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223743.jpg)
Przebudowa aż 13 miejskich kamienic
Trwa wielka rewitalizacja Biskupiej Górki. Remontowane i modernizowane są ulice pod nadzorem Dyrekcji Rozbudowy Miasta Gdańska. Pod kontrolą innej miejskiej jednostki, Gdańskich Nieruchomości, jest z kolei 12 kamienic, które przechodzą obecnie gruntowną przebudowę.
Gdańskie Nieruchomości, zarządzające lokalami komunalnymi w mieście, wyznaczyły 13 kamienic na Biskupiej Górce, które przechodzą (lub już przeszły) kompleksową modernizację w ramach rewitalizacji tej części miasta.
Wyznaczone budynki znajdują się: przy ul. Biskupiej 8A, 11, 17 i 27, a także przy ul. Na Stoku 12B, 15, 23, 25, 35, 39 i 40, przy ul. Rogaczewskiego 45 oraz przy ul. Salwator 7. Wszystkie znajdują się w zasobach miejskiej jednostki Gdańskie Nieruchomości.
Obecnie intensywne roboty prowadzone są w 9 budynkach. W trzech trwa procedura odbiorowa, a jeden oddano już do użytku w 2023 r.
Prace pod nadzorem konserwatorskim
Roboty w ponad 100-letnich kamienicach prowadzone są kompleksowo. Elewacje wraz z elementami sztukatorskimi remontowane są zgodnie z opracowanym programem prac konserwatorskich. We wszystkich budynkach wymieniona zostanie stolarka okienna z uwzględnieniem pierwotnych podziałów. Prace obejmują także części wspólne budynków: klatki schodowe, niezbędne instalacje, piwnice i strychy, a także poszczególne lokale mieszkalne. W wyremontowanych budynkach powstanie w sumie 80 mieszkań.
![na zdjęciu stara zniszczona kamienica, częściowo bez okien, z brudną zniszczoną elewacją ceglaną](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223747.jpg)
Co obecnie dzieje się na największym placu budowy w Gdańsku?
10 miesięcy temu po raz pierwszy zajrzeliśmy, w towarzystwie pracowników Gdańskich Nieruchomości, do kilku odnawianych budynków. Ponownie zajrzeliśmy tam w ostatnich dniach.
Podobnie jak w marcu 2023 r., także i tym razem naszą wizytę na Biskupiej Górce rozpoczęliśmy w kamienicy przy ul. Na Stoku 35. Ogromną różnicę widać gołym okiem.
W tym budynku są cztery mieszkania. Dość duże, bo ponad 60 - metrowe. Na każdej kondygnacji jest jedno lokum. W obiekcie wymieniono niemal całe wnętrze na nowe, łącznie ze stropami. Zachowana została jedynie klatka schodowa, którą odnowiono w ramach inwestycji. Na jej trzecim piętrze zachowano oryginalne okno z tego budynku - zostało ono odrestaurowane. Odnowiono także oryginalne jego okucia i klamki - zgodnie z sugestią Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
W jednym z mieszkań zachowano piękny, biały kaflowy piec - jako “świadka historii” tego miejsca. Pełni on obecnie wyłącznie funkcję ozdobną.
![na zdjęciu biały duży kaflowy piec ozdobny stoi w rogu ściany](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223749.jpg)
- Wewnątrz tego pieca, także jako historyczne “smaczki”, zostawiliśmy fragmenty innych pieców, które znajdowały się w tej kamienicy - informuje Justyna Kleina - Daszkiewicz, kierownik działu inwestycji w Gdańskich Nieruchomościach.
Stolarka okienna w budynku odtworzona została na wzór pierwotny, z ozdobnymi okuciami i charakterystycznymi klameczkami.
Na najwyższej kondygnacji znajduje się ogólnodostępny, dla wszystkich mieszkańców budynku, strych. Na najniższej - piwnice oraz pomieszczenie techniczne, w którym znajduje się węzeł ciepłowniczy zasilający cały budynek.
Prace w tej kamienicy trwały ponad rok. Obecnie trwa procedura odbiorowa.
Świetnie prezentuje się też jej elewacja. Na wysokości pierwszej kondygnacji zachowano dawne napisy znajdujące się w tym miejscu.
- Nałożone są na siebie trzy napisy, które zawarto w programie prac konserwatorskich. Odtworzyliśmy także pierwotne boniowania, podział okien, opaski - wszystko zgodnie z wytycznymi konserwatorskimi - wyjaśnia Justyna Kleina - Daszkiewicz.
Z odtworzonych napisów można dowiedzieć się, że przed laty funkcjonowała w tej kamienicy, na parterze, piekarnia. Funkcje usługowe nie zostaną jednak przywrócone. Zdecydowano, że będzie tu mieszkanie.
![na zdjęciu kobieta, szczupła, w zimowej kurtce i białym kasku na głowie, otwiera brązowe drzwi, za nimi widać instalacje budynku](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223744.jpg)
Łazienka dla każdego przy ul. Biskupiej 17
W tym budynku mieszkańcy korzystali do niedawna ze wspólnych toalet i łazienek, które znajdowały się na półpiętrach. Obecnie pozostały po nich jedynie… pamiątkowe drzwi, a za nimi, we wnękach, umieszczone zostały wszelkie instalacje. Budynek został tak przebudowany, by w każdym mieszkaniu, zgodnie ze standardami XXI wieku, znalazła się łazienka.
W ramach prac zmodernizowano też kameralne podwórze znajdujące się na tyłach tej kamienicy. Trwają już procedury odbiorowe.
Rewitalizacja Biskupiej Górki. Pierwsza kamienica gotowa
Bordiury, tralki i toczone słupki
We wszystkich remontowanych kamienicach, w częściach wspólnych, odtworzono, bądź wkrótce zostaną odtworzone, podłogi wykonane z lastryka - to jeden z charakterystycznych elementów kamienic na Biskupiej Górce. Co ważne, wygląd podłóg lastrykowych też nie jest przypadkowy - specjalnie dobierano rodzaj i kolor kamyczków, by przypominały jak najbardziej pierwotnych poprzedników.
- Takich elementów charakterystycznych jest więcej. Proszę zwrócić uwagę: w każdym budynku, przy schodach, znajdują się podobne drewniane słupki toczone, choć w różnych kolorach. Do tego poręcze i tralki, czyli elementy drewniane zabezpieczające - znajdujące się pomiędzy poręczami a schodami - wskazuje Emilia Nosewicz z Gdańskich Nieruchomości.
W budynku przy ul. Biskupiej 17 zauważyć można też, poza lastrykiem, bordiury, czyli specjalne pasy dekoracyjne.
![na zdjęciu fragment zdobień na podłodze lastrykowej](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223752.jpg)
To nie wszystko. Na klatce schodowej tej kamienicy, na ostatnim piętrze, na ścianach wykonano tzw. marmuryzację.
- Taki wymóg pojawił się w programie prac konserwatorskich. Mieliśmy jednak tak mało elementów, które się zachowały, że zdecydowaliśmy o odtworzeniu tylko niewielkiego fragmentu - jako “świadka historii”, by pokazać, że tak to zdobienie mogło pierwotnie wyglądać - przyznaje Justyna Kleina - Daszkiewicz.
![na zdjęciu fragment zdobionej ściany w kolorze ciemno bordowym](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223745.jpg)
Urokliwa “Piaskownia” przy ul. Rogaczewskiego 45
Tego budynku nie oglądaliśmy w ubiegłym roku. Jego gruntowna modernizacja także przeprowadzona została w ramach rewitalizacji Biskupiej Górki - wnioskowali o to mieszkańcy. Znajduje się tu 10 mieszkań. Także tutaj trwają obecnie procedury odbiorowe.
Nad drzwiami wejściowymi do kamienicy zamontowano stylizowaną lampę.
- Stolarka okienna odtworzona została zgodnie z pierwotnym podziałem. Barierki, które zostały przy nich zamontowane, są tam ze względu na dość nisko osadzone okna w stosunku do tego, co określają warunki techniczne - wyjaśnia Justyna Kleina - Daszkiewicz.
Remont tego obiektu należał do bardziej skomplikowanych, nie każda firma chciała się tego podjąć. A to dlatego, że stał on na bardzo niestabilnym gruncie.
![na zdjęciu czterokondygnacyjna kamienica o jasnej elewacji, otoczona płotem drucianym, po lewej stoi kilka osób i się jej przygląda](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223753.jpg)
![na zdjęciu klatka schodowa, i odnowione brązowo niebieskie schody z poręczą, widać też jasne ściany](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223756.jpg)
- Jego wzmocnienie było nie lada wyzwaniem. Musieliśmy “po kawałku” rozbierać stropy, żeby budynek się nie złożył w trakcie prac - przyznaje Justyna Kleina - Daszkiewicz.
Napis “Piaskownia”, który widnieje na frontowej elewacji nawiązuje do miejsca, z którego w przeszłości wydobywano materiał służący do rozbudowy Głównego Miasta.
W każdej remontowanej obecnie kamienicy znajdują się w podziemiu komórki lokatorskie.
Co ciekawe, w budynku przy ul. Rogaczewskiego, w takich komórkach znajdują się okna na wysokości stropu. To było jedyne rozwiązanie, by móc zachować pierwotną formę (widoczną zewnątrz, od ulicy) i jednocześnie zmieścić nowy strop.
![na zdjęciu robotnik w pomieszczeniu budowanym, wierci coś, pochyla się, wokół sporo materiałów budowlanych](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223754.jpg)
Kamienica przy ul. Biskupiej 8A
Metamorfoza tego budynku w ciągu ostatnich 10 miesięcy jest niesamowita. W marcu 2023 r. pod tym adresem znajdowała się “wydmuszka” - stały tylko ściany zewnętrzne budynku. Całe wnętrze było wyburzone. Obecnie ma on dwie kondygnacje, i na każdej po dwa niewielkie mieszkania - kawalerki.
Budynek w ostatnich latach był docieplony od zewnątrz. W ramach trwających prac docieplenie usunięto i odtworzono ceglaną elewację.
Kamienica wyposażona jest w rozwiązania przeciwpożarowe, w tym specjalne witryny przeciwpożarowe, które wyglądają po prostu jak nieotwieralne okno. Odpowiednio, zgodnie z obowiązującymi przepisami, zabezpieczona jest też na wypadek pożaru klatka schodowa - podobnie zresztą jak w innych remontowanych i modernizowanych kamienicach.
Wielka rewitalizacja Biskupiej Górki: - Przenosimy kamienice w XXI wiek
![wnętrze rozebranego wewnątrz budynku, widać jedynie ceglane ściany i częściowo drewniane poddasze](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223746.jpg)
Intensywne prace w kamienicach przy ul. Na Stoku 39 i 40
W trakcie zbijania tynków w tych budynkach ukazały się pierwotne boniowania (dekoracyjne wykończenia elewacji), dlatego będą one odtwarzane w trakcie prowadzonych prac.
Z kolei na podstawie dokumentacji zdjęciowej dorabiane są tu elementy dekoracyjne na elewacjach, które zniknęły prawdopodobnie po wojnie. Pojawiły się już m.in. nowe ozdobne opaski wokół okien.
W samych budynkach trwają obecnie prace instalacyjne. W związku z obecnymi warunkami atmosferycznym prace skupiają się głównie wewnątrz budynków.
W każdej z tych kamienic będzie po 8 lokali - po 2 lokale na każdej kondygnacji. Powierzchnia każdego z mieszkań wynosić będzie około 40 metrów kw. W każdym będą po dwa pokoje, czego jeden z aneksem kuchennym. Do tego łazienka.
Takie lokale są nierzadko poszukiwane przez mieszkańców.
- W tych budynkach, podobnie jak i w pozostałych na Biskupiej Górce, odtwarzamy istniejącą tkankę w sposób kompleksowy. W zasadzie w każdym budynku wymieniamy wszystkie stropy, wzmacniamy wszystkie ściany, podbijamy fundamenty, wszystkie podłączamy do miejskiej sieci, wszędzie robimy nowe instalacje, kładziemy nowe dachy - wylicza Justyna Kleina - Daszkiewicz. - Jako inwestor włączamy się w najdrobniejsze elementy tych inwestycji. Uzgadniamy m.in. kolorystykę klatek schodowych, kafelek, podłóg. Każdy element jest ustalany z nami, oraz na podstawie opracowanego programu prac konserwatorskich. Uzgadniamy nawet kolory fug. Może się wydawać, że to banalna rzecz, ale proszę wierzyć: robimy czasem kilkanaście próbek fug, by dobrać odpowiedni kolor. Jest bardzo dużo takich elementów, na które pewnie większość osób nie zwróci uwagi, a które wymagają ogromu pracy - dodaje.
W każdym z budynków, by odpowiednio je wzmocnić, wykorzystano średnio około 40 ton stali.
![na zdjęciu czarny okrągły dzwonek do drzwi](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223750.jpg)
Tablica FSO - ku pamięci
W kamienicach przy ul. Na Stoku 39 i 40 funkcjonowały dotychczas lokale usługowe. I taka funkcja jest tu też przewidziana, na parterze, po zakończeniu robót.
Co ciekawe, nad wejściem do jednego z tych lokali znajdował się szyld, na widok którego miłośnikom motoryzacji szybciej biło serce. A było to: “FSO Sklep motoryzacyjny”. Szyld nie był zabytkowy, ale pojawiło się wielu chętnych na jego zakup. Ostatecznie jednak tablica trafiła do Stowarzyszenia Biskupia Górka, które wystąpiło o jej przekazanie. Gdańskie Nieruchomości przekazały ją jako artefakt.
![zdjęcie zniszczonej kamienicy o brązowej elewacji, widać też otwarte drzwi do lokalu na parterze i nad nim szyld z napisem salon motoryzacyjny](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223748.jpg)
“Dziwny” ślad na jednej z kamienic
Budynek przy ul. Na Stoku 26 już nie istnieje. Został rozebrany w 2020 roku. Jednak, zgodnie z sugestią konserwatorską, celowo pozostawiono nietypowy ciemny zarys na elewacji sąsiedniej kamienicy - na pamiątkę tego, że obok stał też budynek.
![na zdjęciu boczna ściana ceglana jednej z kamienic z ciemnym zarysem](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223751.jpg)
Co się dzieje w innych kamienicach na Biskupiej Górce?
W kamienicach przy ul. Na Stoku 39 i 40 trwają intensywne prace wewnątrz budynku, w tym układanie instalacji. Tutaj znajduje się patio łączące oba budynki. Stworzono je przed laty po to, by doświetlić budynki. Znajdują się w nich bowiem okna wewnętrzne.
Przy ul. Na Stoku 23 i 25 budynki trzeba było specjalnie, wspólnie zabezpieczyć przed rozpoczęciem prac. Są bowiem bardzo wąskie i dość długie. Tutaj znajdą się niewielkie mieszkania, około 20-metrowe. Taki był tu bowiem historyczny podział, który został zachowany - zgodnie z wytycznymi konserwatorskimi. Lokali będzie tu 15. Prace wciąż trwają.
Na ścianie bocznej tych kamienic można zauważyć rodzaj “plomby”, która przypomina zabudowane okno. Okien tam pierwotnie jednak nigdy nie było. W przeszłości stosowano natomiast takie rozwiązania, gdy np. układ funkcjonalny w mieszkaniu nie pozwalał na zastosowanie okna.
![na zdjęciu zniszczone wąskie drewniane schody, widać wnętrze remontowanego budynku, są materiały budowlane wokół](https://download.cloudgdansk.pl/gdansk-pl/t/202401223755.jpg)
Kamienica po pożarze przy ul. Na Stoku 15
Stan techniczny tego budynku był bardzo zły. Przed laty wybuchł tutaj pożar, wykwaterowano więc stąd mieszkańców, i przez wiele lat stał on pusty. Elewacja tej kamienicy miała w wielu miejscach “wybrzuszenia”, które trzeba było wyprostować w ramach trwającego remontu, do tego uzupełnić brakujące cegły w elewacji.
W budynku zachowano oryginalne schody na klatce schodowej. Mieszkania będą tutaj także dość kameralne. Docelowo będzie tu osiem lokali.
Pokoje z oknami są po obu stronach budynku - z jednej widok na ul. Na Stoku, z drugiej - na zadrzewioną skarpę. W niektórych mieszkaniach, poza pokojami, jest też wydzielona przestrzeń na garderobę.
Budynek, ze względu na historyczną elewację, ocieplany jest od wewnątrz, podobnie jak inne obiekty w tej dzielnicy.
Wszystkie kamienice w BMS
BMS to skrót od Building Management System. Jest to system, który umożliwia sczytywanie w jednym miejscu wszystkich danych dotyczących zużycia mediów w lokalach. Umożliwia on też sterowanie całym węzłem sieciowym w budynku.
Dzięki temu rozwiązaniu, inspektorzy Gdańskich Nieruchomości nie będą musieli wchodzić do poszczególnych lokali, by sprawdzać na licznikach zużycie mediów. Opomiarowane będą wszystkie media.
Ile kosztuje rewitalizacja?
Prace w 13 kamienicach na Biskupiej Górce pochłoną ponad 54 mln złotych. Inwestycje te są finansowane z trzech źródeł: dofinansowania z Unii Europejskiej, z Banku Gospodarstwa Krajowego oraz z budżetu Miasta Gdańska.
Modernizacje wszystkich kamienic powinny zakończyć się w bieżącym roku.