Prestiżowy laur dla gdańskiego naukowca. Prof. Krzysztof Liberek z Nagrodą Fundacji na rzecz Nauki Polskiej

Prof. Krzysztof Liberek z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, uznawaną za najważniejsze wyróżnienie naukowe w naszym kraju. Gdański uczony został uhonorowany w obszarze nauk o życiu i o ziemi za swoje badania nad białkami. Jest jedną z czterech nagrodzonych osób. Nagrody zostały przyznane przez Fundację na rzecz Nauki Polskiej już po raz 32.
07.11.2023
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Zdjęcie portretowe łysego mężczyzny w średnim wieku
Odkrycia prof. Krzysztofa Liberka dotyczące mechanizmów działania białek opiekuńczych mają istotne implikacje biomedyczne. Między innymi mogą przyczynić się do zrozumienia molekularnych mechanizmów leżących u podstaw zaburzeń neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera, dotykająca coraz więcej ludzi na świecie, w Polsce to już ponad 350 tys. osób
fot. Magdalena Wiśniewska-Krasińska/ Archiwum FNP

Jaka jest idea Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej?

Nagroda Fundacji na rzecz Nauki Polskiej jest przyznawana za szczególne osiągnięcia i odkrycia naukowe, które przesuwają granice poznania i otwierają nowe perspektywy poznawcze, wnoszą wybitny wkład w postęp cywilizacyjny i kulturowy naszego kraju oraz zapewniają Polsce znaczące miejsce w podejmowaniu najbardziej ambitnych wyzwań współczesnego świata.
 
Nagroda jest przyznawana w czterech dziedzinach: nauk o życiu i o Ziemi, nauk chemicznych i o materiałach, nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich oraz nauk humanistycznych i społecznych.

Za co wyróżniono prof. Liberka?

Prof. Krzysztof Liberek z Międzyuczelnianego Wydziału Biotechnologii Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego otrzymał Nagrodę Fundacji na rzecz Nauki Polskiej 2023 w obszarze nauk o życiu i o Ziemi za wykazanie roli białek opiekuńczych w odzyskiwaniu białek z agregatów i zwijaniu ich do aktywnej formy.

“Skutki uboczne to śmiech i nauka” - jak studenci i młodzi lekarze dają dzieciom radość w szpitalu

Białka opiekuńcze są syntetyzowane w komórkach wszystkich znanych organizmów. Ich sekwencje aminokwasowe są konserwowane ewolucyjnie, co świadczy o ważności ich funkcji dla komórki. Są to białka, które m.in. odpowiadają za poprawne zwijanie się innych białek, zarówno w warunkach fizjologicznych, jak i w warunkach stresu.
 
Wysokość nagrody wynosi 200 tys. zł.

Kim są pozostali laureaci?

Poza prof. Krzysztofem Liberkiem Nagrodę zdobyli również:
 
  • Prof. Marcin Stępień z Wydziału Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego w obszarze nauk chemicznych i o materiałach
  • Prof. Rafał Latała z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego w obszarze nauk matematyczno-fizycznych i inżynierskich
  • Prof. Maria Lewicka z Wydziału Filozofii i Nauk Społecznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu w obszarze nauk humanistycznych i społecznych

Ilu naukowców nagrodzono do tej pory?

Laureaci konkursu są wybierani z grona kandydatów zgłaszanych przez wybitnych przedstawicieli środowiska naukowego, zaproszonych imiennie przez Radę i Zarząd FNP. Rada FNP pełni rolę Kapituły konkursu i dokonuje wyboru laureatów na podstawie opinii niezależnych ekspertów i recenzentów – głównie z zagranicy - oceniających dorobek kandydatów.

Nauka jest kobietą. Przyznano Nagrody Naukowe Miasta Gdańska

Nagrody FNP są przyznawane od 1992 r.
 
Grono laureatów, łącznie z tegorocznymi zdobywcami nagrody, liczy już 117 osób. Są wśród nich tak wybitne uczone i uczeni, jak m.in. Tomasz Dietl, Marcin Drąg, Elżbieta Frąckowiak, Lech Gradoń, Ryszard Horodecki, Leszek Kaczmarek, Zofia Kielan-Jaworowska, Maciej Lewenstein, Krzysztof Matyjaszewski, Karol Modzelewski, Karol Myśliwiec, Bohdan Paczyński, Marek Samoć, Jan Strelau, Timothy Snyder, Jerzy Szacki, Andrzej Szczeklik  Andrzej K. Tarkowski,  Andrzej Trautman, Anna Wierzbicka.
 
Uroczystość wręczenia nagród odbędzie się w 6 grudnia 2023 r

Kto tworzy Radę Nauki Polskiej?

W obecnej kadencji w skład Rady wchodzą profesorowie:
 
  • Tomasz Guzik (Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego) – przewodniczący Rady
  • Grażyna Jurkowlaniec (Instytut Historii Sztuki, Wydział Nauk o Kulturze i Sztuce, Uniwersytet Warszawski) – wiceprzewodnicząca Rady
  • Piotr Garstecki (Instytut Chemii Fizycznej PAN w Warszawie)
  • Jan Kotwica (Instytut Rozrodu Zwierząt i Badań Żywności PAN w Olsztynie)
  • Tomasz Łuczak (Wydział Matematyki i Informatyki, Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu)
  • Aleksandra Łuszczyńska (Uniwersytet SWPS)
  • Maria Nowakowska (Wydział Chemii, Uniwersytet Jagielloński)

Fundacja na rzecz Nauki Polskiej istnieje od 1991 r. i jest niezależną, samofinansującą się instytucją pozarządową typu non-profit, która realizuje misję wspierania nauki. Jest największym w Polsce pozabudżetowym źródłem finansowania nauki.

Sylwetka prof. Krzysztofa Liberka

Krzysztof Liberek urodził się w 1958 roku w Gdańsku. Ukończył studia magisterskie z fizyki na Politechnice Gdańskiej (w 1982 roku), a doktorat z biologii molekularnej oraz habilitację z nauk biologicznych uzyskał na Uniwersytecie Gdańskim (odpowiednio w 1990 i 1996 roku). W latach 1990-1991 odbył staż podoktorski na Uniwersytecie Stanu Utah w USA, a kolejny w latach 1992-1993 na Uniwersytecie w Genewie w Szwajcarii. W 2002 roku uzyskał tytuł naukowy profesora. W 2006 roku został członkiem EMBO - organizacji zrzeszającej czołowych naukowców i promującej doskonałość w naukach o życiu w Europie i na świecie.

Przyznano Stypendia Kulturalne Miasta Gdańska

Jest laureatem wielu nagród naukowych – m.in. trzykrotnie otrzymał Nagrodę Ministra Edukacji i Szkolnictwa Wyższego, trzykrotnie Nagrodę Rektora Uniwersytetu Gdańskiego (za najlepszą publikację) oraz Nagrodę Naukową Prezydenta Miasta Sopot, którego jest wieloletnim mieszkańcem.

Prof. Krzysztof Liberek może poszczycić się także sukcesami w kształceniu młodych naukowców: jest promotorem 17 obronionych prac doktorskich; czterech jego uczniów otrzymało stypendium START Fundacji na rzecz dla Nauki Polskiej, a dwóch – Nagrodę Prezesa Rady Ministrów za najlepszą pracę doktorską.

Obecnie kieruje Zakładem Biochemii Białek w Międzyuczelnianym Wydziale Biotechnologii UG i GUMed.

Jego zainteresowania naukowe dotyczą struktury i mechanizmów działania białek opiekuńczych w różnych procesach komórkowych. W szczególności pracuje nad określeniem molekularnego mechanizmu współpracy między białkami opiekuńczymi zaangażowanymi w procesy odzyskiwania aktywnych białek z agregatów białkowych.

TV

Finał świątecznej akcji „Każdy może pomóc”. Wymarzone prezenty jadą do dzieci i seniorów