![O rankingu 100 książek na Stulecie Praw Wyborczych Kobiet w świetlicy Krytyki Politycznej opowiadali: Przemysław Czaja, rzecznik WiMBP w Gdańsku, Elżbieta Rutkowska (Świetlica Krytyki Politycznej Trójmiasto), dr Monika Żółkoś (Instytut Filologii Polskiej UG), dr Barbara Kijewska (Instytut Politologii UG) i Lidka Makowska (Trójmiejska Akcja Kobieca) O rankingu 100 książek na Stulecie Praw Wyborczych Kobiet w świetlicy Krytyki Politycznej opowiadali: Przemysław Czaja, rzecznik WiMBP w Gdańsku, Elżbieta Rutkowska (Świetlica Krytyki Politycznej Trójmiasto), dr Monika Żółkoś (Instytut Filologii Polskiej UG), dr Barbara Kijewska (Instytut Politologii UG) i Lidka Makowska (Trójmiejska Akcja Kobieca)](download/2018-06/110119.jpg)
- Statystyki mówią, że nie czytamy, ale ja w to nie wierzę - zapewnia Elżbieta Rutkowska z Krytyki Politycznej Trójmiasto, która jest jedną z inicjatorek akcji 100 KSIĄŻEK NA 100 LAT. - Wierzę, że książka jest tym narzędziem kultury, który niesie ze sobą zmianę, a naszym rankingiem udowodnimy, że tak jest, że Polki czytają, a te 100 książek na 100 lat potrafi zmienić wiele.
Inspiracją do pracy nad stworzeniem listy lektur, które opisują i analizują świat z perspektywy feministycznej, stał się obchodzony w tym roku jubileusz 100. lecia uzyskania praw wyborczych przez kobiety w Polsce - to właśnie 28 listopada 1918 roku, Marszałek Józef Piłsudski podpisał dekret, nadający wszystkim obywatelkom i obywatelom Polski prawa wyborcze, bez różnicy płci.
Czytelnicy proponują, ekspertki analizują
- 28 marca założyłyśmy profil na FB zachęcając użytkowników, aby zgłaszali propozycje książek, które w jakiś sposób zmieniły ich życie, czy też nadały nieco inną perspektywę temu, jak widzą świat - mówi Elżbieta Rutkowska. - Tak powstał zbiór 147 tytułów i zaprosiłyśmy ekspertki, aby wspólnie zastanowić się, jak go uporządkować, czego w nim brakuje i co należy dodać... Ta praca miała nam zająć chwilę, a zamieniła się w dwumiesięczną intelektualną ucztę.
W pracach zespołu wzięły udział pisarka Barbara Piórkowska, dr Monika Żółkoś z Instytutu Filologii Polskiej UG, dr Barbara Kijewska z Instytut Politologii UG, Elżbieta Rutkowska ze Świetlicy Krytyki Politycznej Trójmiasto i Lidia Makowska z Trójmiejskiej Akcji Kobiecej, a ambasadorką rankingu została pisarka i feministka Sylwia Chutnik.
Na ostatecznej liście znalazło się ponad 200 książek autorów reprezentujących różne style, epoki i narodowości. Mamy tu pozycje być może oczywiste, jak “Dzienniki” Marii Dąbrowskiej czy Zofii Nałkowskiej, “Orlando“ Virginii Woolf, “Drugą płeć” Simone de Beauvoir, ale też znane powieści: “Pożegnanie z Afryką” Karen Blixen, “Pipi Pończoszankę” Astrid Lindgren czy “Dumę i uprzedzenie” Jane Austin.
Znajdziemy rzecz o kapitalizmie i klimacie Naomi Klein, prozę Doroty Masłowskiej, dzieła krytyczne Oriany Fallaci, a w nurcie ekologicznym pojawią się Olga Tokarczuk, Simone Kossak i himalaistka Anna Czerwińska. Jest też poezja Emily Dickinson i Papuszy. Nie mogło zabraknąć w rankingu literatury z Trójmiasta są więc m.in. Natalia Fiedorczuk, Magdalena Grzebałkowska, Dorota Karaś, Barbara Piórkowska i Monika Milewska.
Ale nie tylko autorki są na liście 100. O kobiecych problemach, które przecież nie dotyczą tylko jednej płci rozprawiają w wybranych dziełach mężczyźni, tacy jak: filozof John Stuart Mill, dramaturg Henrik Ibsen, reporter Wojciech Tochman czy autor kryminałów Zygmunt Białoszewski.
![Inspiracją do pracy nad stworzeniem listy książek pisanych z perspektywy feministycznej jest jubileusz 100. lecia uzyskania praw wyborczych przez kobiety w Polsce Inspiracją do pracy nad stworzeniem listy książek pisanych z perspektywy feministycznej jest jubileusz 100. lecia uzyskania praw wyborczych przez kobiety w Polsce](download/2018-06/110120.jpg)
Ponad 200 pozycji, 10 kategorii
Aby łatwiej nam było dokonywać wyboru ekspertki podzieliły książkowe pozycje na 10 kategorii.
Ich nazwy, na przykład: “Na oczach wszystkich”, „Uwalnianie Bogini” , „Odważ się!”, “Małe matczyzny” czy “Przeciw kobietom” kryją treści obejmujące kwestie płci, przemocy wobec kobiet, ich codzienności, a nawet związków ekologii z kobiecością.
Dr Basia Żmijewska tak opisuje sens kategorii, za które odpowiadała:
- W kategorii ”Emancypantki” są pozycje dotyczące problemu poddaństwa kobiet, takie kamienie milowe, które przyczyniały się do pchnięcia kuli i rozpoczęcia zmian ich sytuacji. Szczególny nacisk kładłyśmy na książki z okresu międzywojnia, czyli czasów bliskich uchwalenia równego prawa wyborczego dla wszystkich. ”Non fiction” jest o kobietach, które podjęły działania. Nie opisywały fikcyjnych działań, ale były realnymi bohaterkami wywierającymi piętno w wielu kontekstach funkcjonowania społeczeństw. “Przeciw kobietom” to trudna kategoria, adresowana do czytelniczek, które chcą dowiedzieć się więcej na temat opresji - dyskryminacji i przemocy wobec kobiet, ale też wyzwalania się z traumy. Opisuje też rodzaj opresji odnoszącej się do wymiaru ekonomicznego i konsumpcyjnego, z którym zmagają się nie tylko kobiety, a która wpływa mocno na budowanie tożsamości. Książki te z perspektywy płci pokazują, w jaki sposób wyzwalać się i budzić do autentycznego przeżywania życia.
Kogo szczególnie interesują lokalne odniesienia w literaturze powinien przejrzeć kategorię "Małe matczyzny". To właśnie tam znajdziemy powieści gdańskich twórców: "Szklankę na pająki" Barbary Piórkowskiej, "Latawiec z betonu" Moniki Milewskiej czy "Esther" Stafana Chwina.
Dla samych ekspertek czas pracy nad projektem był również czasem własnych odkryć.
- Dla mnie obecność książek z kategorii “Uwalnianie Bogini” była zaskoczeniem - mówi Lidia Makowska. - Dużo ich pojawiało się w propozycjach, aż zrozumiałyśmy, że jest to temat niezwykle istotny, ponieważ dotyczy zmiany, psychiki kobiet, psychologii.
I dodaje: - Ranking jest częścią akcji w ramach obchodów 100-lecia Praw Wyborczych Kobiet, których celem jest przywrócenie pamięci, wiedzy i dyskusji o roli kobiet w historii. Wykorzystujemy tę okazję, aby tworzyć sieci współpracy i działania uwrażliwione na równość i różnorodność. Finał akcji odbędzie 28 listopada 2018 r. w Europejskim Centrum Solidarności.
Zagłosuj na książkę
Spotkanie, na którym ekspertki porozmawiają z czytelnikami o wybranych lekturach, kobiecym doświadczeniu, po prostu o sprawach ważnych dla nas wszystkich, odbędzie się w czwartek, 28 czerwca 2018 r. o godz. 18, w Bibliotece Manhattan we Wrzeszczu. Poprowadzi je gdańska poetka i pisarka Barbara Piórkowska.
Organizatorki opowiedzą o książkach i zaproszą do głosowania, aby wybrać spośród nich ostateczną setkę. Głosowanie zaczyna się 28 czerwca i odbywać się będzie na profilu FB akcji do 16 lipca, a które książki weszły do kanonu dowiemy się 28 lipca 2018 roku. Do tego czasu organizowane będą spotkania czytelnicze na temat książek z rankingu, warsztaty twórczego pisania, działania plenerowe. Organizatorki chcą zachęcić czytelników do dyskusji i rozmów o książkach również we własnym gronie.
Akcję przygotowały: Krytyka Polityczna - Świetlica w Trójmieście i Trójmiejska Akcja Kobieca, we współpracy z Wojewódzką i Miejską Biblioteką w Gdańsku. Ranking jest częścią projektu Bez Względu Na Płeć, który prowadzi Krytyka Polityczna i Stowarzyszenie Waga i łączy się z wydarzeniem Sto Lat Praw Kobiet Pomorze, tworzonym przez kilkanaście instytucji i organizacji na Pomorzu.
Projekt jest dofinansowany z budżetu Miasta Gdańska.
CZYTAJ:
„Trafiło je” - spektakl na 100-lecie praw kobiet w Klubie Żak
Gilbert&George: 'Kultura to bezpieczeństwo i wolność'. Światowej sławy artyści odwiedzili Gdańsk