• Start
  • Wiadomości
  • Portrety dźwiękowe gdańszczanek i gdańszczan - żołnierzy Armii Krajowej

Portrety dźwiękowe gdańszczanek i gdańszczan - żołnierzy AK. Do posłuchania w Centrum Dolna Brama

W Centrum Dolna Brama w środę, 18 września, zainaugurowany zostanie cykl spotkań poświęconych gdańszczanom służącym w Armii Krajowej. Życiorysy kombatantów zostaną przedstawione w formie reportaży dźwiękowych. W pierwszej opowieści wystąpi Henryk Sawicki, ps. Szpada, który walczył od 1944 r. w AK na Wileńszczyźnie. Kolejne spotkania, podczas których będzie można posłuchać reportaży o związanych z Gdańskiem żołnierzach AK, odbędą się 29 października i 19 listopada.
11.09.2024
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Na zdjęciu znajduje się fragment wystawy plenerowej, której głównym motywem jest słowo OSTATNI  napisane wielkimi, białymi literami. Tekst na dole planszy wskazuje, że wystawa dotyczy Gdańszczan, żołnierzy Armii Krajowej ( Gdańszczanie - żołnierze Armii Krajowej ). Obok tekstu widać zdjęcie starszego mężczyzny w garniturze, noszącego biało-czerwoną opaskę, co sugeruje, że jest to kombatant lub uczestnik walk z okresu II wojny światowej. W tle za planszą widoczny jest rozmazany tłum ludzi, co wskazuje na to, że wydarzenie ma charakter publiczny, prawdopodobnie w miejscu publicznym.
Zdjęcie z wystawy „Ostatni. Gdańszczanie – żołnierze Armii Krajowej” w listopadzie 2021 r., zorganizowanej przy ul. Grobla I, przed Kaplicą Królewską
fot. Dominik Paszliński/ gdansk.pl

Wspomnienia zapisane w dźwięku

Autorką ok. półgodzinnych materiałów dźwiękowych o żołnierzach AK jest doświadczona dziennikarka i reportażystka Magdalena Świerczyńska-Dolot.
 
- Podczas spotkań przybliżymy ich sylwetki, realia służby w okupowanej Polsce, a przede wszystkim pierwszy raz publicznie odtworzymy nagrania ich wspomnień ujęte w formę reportażu dźwiękowego. Magdalena Świerczyńska-Dolot stworzyła emocjonalne i psychologiczne portrety. Dzięki tym rozmowom możemy zajrzeć w głąb wspomnień członków Polskiego Państwa Podziemnego, dostrzec co było dla nich najważniejsze i co chcieliby przekazać następnym pokoleniom - mówi Aleksandra Trawińska, rzecznik prasowy Muzeum II Wojny Światowej. 

Plenerowa wystawa “OSTATNI. Gdańszczanie - Żołnierze AK”. Zobacz 18 portretów bohaterów

Inspiracją do reportaży była wystawa „Ostatni. Gdańszczanie – żołnierze Armii Krajowej”, prezentowana w 2021 r. w kilkunastu miejscach w Gdańsku. Ekspozycję można było oglądać m.in. w Szkole Podstawowej nr 60, XX Liceum Ogólnokształcącym, przy Grobli I w pobliżu Kaplicy Królewskiej oraz naprzeciwko Pomnika Polskiego Państwa Podziemnego na Targu Rakowym.
 
Zdjęcia na wystawę związanych z Gdańskiem bohaterów Armii Krajowej wykonała Renata Dąbrowska.
 
Projekt “Portrety dźwiękowe gdańszczanek i gdańszczan – żołnierzy Armii Krajowej” to wspólne przedsięwzięcie czterech podmiotów: Stowarzyszenia Kwatera Akowska na Cmentarzu Łostowickim, Centrum Dolna Brama, Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku oraz Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koła Gdańsk.

Odeszła Irena Wronkowska ps. „Pestka”, żołnierka Armii Krajowej

Magdalena Świerczyńska-Dolot to mieszkająca w Gdańsku Kociewianka. Z radiem związana jest od kilkunastu lat. Od maja 2024 r. jest szefową Redakcji Reportażu Radia 357. Wcześniej pracowała w Polskim Radiu. Oprócz reportaży, tworzy też audio przewodniki i podcasty. Nominowana do Prix Europa, Grand Press, nagrodzona Prix Bohemia (wraz z Katarzyną Michalak) za projekt www.nieslysze.pl. Prowadzi zajęcia w przedszkolach i szkołach z uważnego słuchania. Jest prezeską Fundacji "Audionomia", jedynej w Polsce organizacji, która skupia praktyków i badaczy audio.
Plakat zapowiada wydarzenie zatytułowane "Portrety dźwiękowe gdańszczanek i gdańszczan – żołnierzy Armii Krajowej". Po lewej stronie widzimy minimalistyczną grafikę, która przedstawia falę dźwiękową oraz podstawowe informacje o wydarzeniu. Wydarzenie odbędzie się w Centrum Dolna Brama 8 w Gdańsku, a daty spotkań to 18 września, 22 października i 19 listopada o godzinie 17:00. Wstęp jest wolny. Po prawej stronie znajduje się zdjęcie starszego mężczyzny, Henryka Sawickiego ps. "Szpada", prawdopodobnie jednego z bohaterów wspomnianych portretów. Mężczyzna ma na sobie okulary, jasnoniebieską koszulę i krawat, a jego wyraz twarzy jest serdeczny i spokojny.
 
mat. Muzeum II Wojny Światowej
 

Gdzie i kiedy “Portrety dźwiękowe gdańszczanek i gdańszczan – żołnierzy Armii Krajowej”? 

  • Miejsce: Centrum Dolna Brama 8
  • 18 września:  Byliśmy wspólnotą - portret dźwiękowy Henryka Sawickiego, ps. Szpada
  • 29 października: Coś mnie pchało do przodu - portret dźwiękowy Aleksandry Koczorowskiej ps. Lidia 
  • 19 listopada: Oddałem siebie całego - portret dźwiękowy Adama Borowskiego, ps. Nikita
  • Godzina: 17.00
  • Wstęp: wolny

Aleksandra Trawińska, rzecznik prasowy MIIWŚ, dodaje, że na spotkania 22 października oraz 19 listopada zostali zaproszeni bohaterowie reportaży Aleksandra Koczorowska „Lidia” oraz Adam Borowski „Nikita”. Z uwagi jednak na to, że oboje są w bardzo podeszłym wieku, nie można mieć pewności, że będą obecni w Centrum Dolna Brama. 

Wprowadzenia przed spotkaniem dokona Mateusz Jasik, zastępca dyrektora Muzeum II Wojny Światowej ds. popularyzacji. Po wysłuchaniu reportażu zaplanowana jest rozmowa z bliskimi bohaterów AK, zaproszonymi gośćmi oraz autorką portretów dźwiękowych Magdaleną Świerczyńską-Dolot. 

W wieku 96 lat zmarła Zofia Zygmuntowicz - gdańszczanka z Wilna, lekarka, kombatantka AK

Biogramy bohaterów Armii Krajowej

Henryk Sawicki „Szpada” urodził się 1927 r. W Armii Krajowej od 1944 r. na Wileńszczyźnie. Służył w 13. Wileńskiej Brygadzie „Nietoperza”. Wcześniej zaangażowany w łączność AK. Brał udział w operacji „Ostra Brama”. Rozbrojony przez Sowietów, został internowany w Kałudze, następnie siłą wcielony do Armii Czerwonej. Gdańszczanin od 1949 r. Ukończył studia na kierunku energetyka na Politechnice Gdańskiej. Zaangażowany w budowę elektrociepłowni w Gdańsku. Był członkiem Koła Oliwa Światowego Związku Żołnierzy AK. Zmarł 14 czerwca 2024 r. 

Aleksandra Koczorowska „Lidia” urodziła się 3 października 1923 r. Zaprzysiężona 1943 r., członkini Zgrupowania Partyzanckiego AK „Ponury”. Ukończyła kurs sanitariuszek, pełniła też funkcję łączniczki i brała udział w akcjach dywersyjnych. Uniknęła aresztowania przez sowietów podczas Akcji Burza, ale po wojnie była przesłuchiwana przez Służbę Bezpieczeństwa. Gdańszczanka od 1945 r. W 1948 r. ukończyła Pomaturalną Szkołę Medyczną, pracowała jako pielęgniarka do 1984 r. Od 2004 r. członkini Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, dziś w Kole Wrzeszcz – Oliwa.
 
Adam Borowski „Nikita” urodził się w 1926 r. W konspiracji od 1941 r. (Polska Niepodległa, następnie Miecz i Pług). W Armii Krajowej od 1943 r. Powstaniec warszawski, służył w Oddziale Osłonowym Wojskowych Zakładów Wydawniczych Komendy Głównej Armii Krajowej. Ranny 3 sierpnia, w szpitalu, do walki wrócił 20 września 1944 r. Odznaczony Krzyżem Walecznych. Po powstaniu warszawskim trafił do niewoli. Po wyzwoleniu wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Powrócił do Polski w 1946 r. Ukończył Studia Wyższej Szkoły Morskiej w Sopocie, ale jako syn przedwojennego oficera i żołnierz AK był szykanowany i dyplom uzyskał dopiero w październiku 1956 r. Ukończył prawo na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu. Gdańszczanin od 1947 r. Pracował m.in. jako radca prawny w Stoczni Północnej w Gdańsku. 

Komandor Roman Rakowski kończy 100 lat. Wielka feta w Dworze Artusa

TV

Mieszkańcy Młynisk i prezydent Gdańska przy jednym stole