XVIII-wieczne dzwony czekają na powrót do Gdańska w Lubece
fot. Haus Hansestadt Danzig
Jaką umowę podpisano w stolicy Niemiec?
Zabytki wrócą do naszego miasta na mocy umowy zawartej na początku marca w Berlinie między Unią Kościołów Ewangelickich (UEK) a parafią polskokatolicką pw. Bożego Ciała w Gdańsku.
Dzwony zostaną przekazane przez stronę niemiecką w formie darowizny.
W porozumieniu zawarto jednak istotne warunki:
Darowizna dzwonów następuje w celu i pod warunkiem, że powrócą one na wieżę kościoła pw. Bożego Ciała w Gdańsku zgodnie z ich pierwotnym przeznaczeniem i ponad 200-letnią tradycją użytkowania oraz będą rozbrzmiewać, wzywając wiernych kościoła pw. Bożego Ciała i mieszkańców Gdańska do nabożeństw i modlitwy.Parafia polskokatolicka pw. Bożego Ciała z siedzibą w Gdańsku zobowiązuje się do poinformowania UEK o działaniach podjętych w celu naprawy wieży kościelnej i poinformowania go o dacie, gdy dzwony zostaną tam zainstalowane.
Mniejszy dzwon odlany w 1733 r.
fot. Haus Hansestadt Danzig
Kiedy dzwony dotrą do Gdańska?
Ks. dr Rafał Michalak, proboszcz parafii polskokatolickiej pw. Bożego Ciała nie ma wątpliwości, że mamy do czynienia z wyjątkowym wydarzeniem.
Jak pięknieje Zespół poszpitalny Bożego Ciała. Relacja z dnia otwartego
- To historyczna chwila nie tylko dla naszych wiernych, ale dla miasta Gdańska: wracają do nas dzwony, które w trakcie zawieruchy wojennej trafiły do Niemiec. To też kolejny ważny krok w dialogu między Polakami a Niemcami - ocenia ks. dr Rafał Michalak.
Chwila po podpisaniu umowy w Berlinie. Od lewej: ks. dr Rafał Michalak - proboszcz parafii polskokatolickiej Bożego Ciała w Gdańsku, bp Petra Bosse-Huber - Unia Kościołów Ewangelickich w Niemczech, abp Tadeusz Wojda - metropolita gdański. W stolicy Niemiec podpisano też umowę o powrocie historycznego dzwonu z kościoła w Wocławach na Żuławach - ten dokument parafował abp Tadeusz Wojda
mat. Unia Kościołów Ewangelickich w EKD
Przekazanie dwóch dzwonów ma się odbyć w połowie maja w Lubece, w Muzeum Hanzeatyckim Miasta Gdańska (Haus Hansestadt Danzig). Placówka ta pokryje koszt ich transportu do Polski.
Sprawdzenia wymaga stan wieży kościoła
Ks. dr Rafał Michalak tłumaczy, że zanim dwa dzwony z Lubeki ponownie wydadzą dźwięk konieczna będzie ekspertyza techniczna wieży kościelnej.
- Obecnie znajduje się w niej mały dzwon. Wieża jest zbudowana z drewna i obłożona cegłami. Musimy mieć pewność, że po ponad 80 latach dodatkowe dwa dzwony nie uszkodzą w żaden sposób jej konstrukcji - dodaje ks. dr Rafał Michalak.
Większy dzwon, który wróci do kościoła Bożego Ciała, pochodzi z 1758 r.
fot. Haus Hansestadt Danzig
Wiszący w kościelnej wieży mały dzwon jest sprawny, ale od lat nie używany.
Krótko o historii gdańskich dzwonów
Dwa dzwony odlane w 1733 i 1758 r. zostały wywiezione w czasie II wojny światowej do Hamburga. Miały trafić do miejscowej huty i być przetopione na potrzeby armii III Rzeszy. Dzwony szczęśliwie ocalały. Atak lotnictwa alianckiego na Hamburg w lipcu 1943 r. zburzył większość miasta. Na liście zrujnowanych obiektów był też zakład hutniczy.
Kościół Bożego Ciała, podobnie jak gdańskie kościoły św. Barbary, św. Elżbiety i kilka innych, należał do kościołów szpitalnych
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Po wojnie dwa gdańskie dzwony dzwoniły ewangelicko-luterańskim kościele św. Michała w Lubece, zbudowanym w 1951 r. W 2008 r. świątynia została zaadaptowana na cele niesakralne.
Zachodni Front Śródmieścia Gdańska - Wizualizacja stanu sprzed II Wojny Światowej
Mniejszy dzwon pochodzi z 1733 r., większy z 1758 r. Oba zostały odlane w brązie.
Wymiary dzwonów:
- mniejszy: waga 53 kg, średnica 48 centymetrów
- większy: waga 110 kg, średnica 57 centymetrów
Dzieje kościoła Bożego Ciała
Początki dawnego kościoła szpitalnego Bożego Ciała u podnóża Góry Gradowej sięgają XV wieku. Podobnie jak wiele budowli leżących poza murami miasta był wiele razy niszczony i ulegał pożarom. Jego dzisiejsza bryła pochodzi z 1578 r.
To właśnie w kościele Bożego Ciała w 1522 r. kaznodzieja reformacyjny Jacob Hegge wygłosił pierwsze luterańskie kazanie w Gdańsku.
Z zachowanego w znacznej części wyposażenia kościoła najcenniejszymi elementami są XVII-wieczny ołtarz, ambona z 1794 r., chrzcielnica i prospekt organowy (bez instrumentu). Zachowała się też dolna kondygnacja empory północnej z końca XVII w. o bogatej snycerce z herbem Gdańska. Cennym zabytkiem jest też namalowany w 1596 r. obraz Hansa Vredemanna de Vriesa "Alegoria grzechu i zbawienia"
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Świątynia ma dwie wieże, z których starszą (zachodnią) wzniesiono w 1592 r. i pod koniec XVII wieku przebudowano. Nowszą zaś (wschodnią) wybudowano w wieku XVII.
Wewnątrz kościoła, który uległ niewielkim uszkodzeniom podczas ostatniej wojny, jest wiele cennych malowideł, dawnej snycerki oraz XVII-wieczny ołtarz.
Szykuje się udany rok w Ergo Arenie: piłkarze ręczni, Sting, Sanah i wiele innych
8 czerwca 1947 r. został poświęcony jako świątynia Polskiego Narodowego Kościoła Katolickiego, od 1951 r. Polskokatolickiego.
Jak powstał Kościół Polskokatolicki?
Genezą powstania Kościoła Polskokatolickiego była niezgoda na dogmat o nieomylności papieża ogłoszony przez Sobór Watykański I w 1870 roku. Część biskupów i teologów obecnych na soborze uznała tę decyzję za niezgodną z Pismem Świętym i tradycją i skupiła się wokół arcybiskupa Utrechtu.
Kościół pw. Bożego Ciała może poszczycić się jedyną w Gdańsku zewnętrzną amboną. Została dostawiona w 1707 r. do południowej ściany nawy
fot. Piotr Wittman/ gdansk.pl
Ponieważ nauka o nieomylności papieża była czymś nowym, kościoły te w różnych krajach zostały nazwane starokatolickimi. Ten, który dotarł na ziemie polskie zaczęła tworzyć w 1897 r. amerykańska Polonia. To ona dokonała rozłamu od Kościoła Rzymskokatolickiego, gdy Polski nie było jeszcze na mapie, z tęsknoty za ojczystym językiem. Wtedy - na długo przed Soborem Watykańskim II – msze w kościołach katolickich odbywały się po łacinie, a oni chcieli po polsku. I w 1900 r. pierwsza msza w języku polskim została odprawiona w USA.
Zobacz, kto dostanie granty na działania promujące niematerialne dziedzictwo Gdańska
Za oceanem powstały wtedy niezależne parafie, które nazwały się Polskim Narodowym Kościołem Katolickim. W okresie międzywojennym wielu emigrantów wróciło do Polski i założyło tu pierwsze parafie nowego kościoła, głównie w Małopolsce, okolicach Kielc oraz na Lubelszczyźnie.
Podstawowym dokumentem doktrynalnym Kościoła Polskokatolickiego jest Deklaracja Utrechcka Biskupów Starokatolickich z roku 1898. W Kościele Polskokatolickim celibat duchownych ma charakter dobrowolny.
