Sowiecka zbrodnia katyńska
W pierwszej dekadzie kwietnia 1940 roku, w lesie w pobliżu wsi Katyń nieopodal Smoleńska, Sowieci rozpoczęli masowe egzekucje polskich jeńców, głównie oficerów Wojska Polskiego. Do końca maja w pobliżu tej wsi zamordowanych i pogrzebanych zostało ok. 4,4 tys. jeńców wojennych przetrzymywanych w obozie w Kozielsku.
Katyń był pierwszym, ujawnionym już w latach II wojny światowej, miejscem sowieckiej zbrodni na obywatelach II Rzeczypospolitej - stąd wzięła ona swą nazwę.
Miejsca, w których zamordowano i pochowano jeńców przetrzymywanych w obozach w Starobielsku i Ostaszkowie, nie były znane aż do początku lat 90. XX wieku.
W sumie w tym czasie śmierć z rąk oprawców z NKWD - także w Twerze, Kijowie, Charkowie, Chersoniu i Mińsku poniosło blisko 22 tysiące Polaków.
IV deportacje Polaków w głąb ZSRR
W latach 1940 - 41 miały miejsce cztery deportacje obywateli Polski w głąb Związku Radzieckiego. Objęły one urzędników państwowych, policjantów, nauczycieli, działaczy politycznych i przedstawicieli ziemiaństwa.
Druga deportacja rozpoczęła się 13 kwietnia 1940 roku, na Sybir zesłanych wówczas ok. 61 tys. osób. Obecnie właśnie 13 kwietnia obchodzony jest w Polsce Dzień Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej.
Szacuje się, że cztery deportacje objęły w sumie ponad 300 tys. osób. Wiele z nich zmarło w drodze na zsyłkę.
Kwatera Sybiraków i Pomnik Ofiar Golgoty Wschodu
W 2024 roku mijają 84 lata od tamtych wydarzeń. Gdańsk od lat kultywuje pamięć o polskich ofiarach stalinizmu. Uroczystości 13 kwietnia odbywają się przy Kwaterze Sybiraków na Cmentarzu Łostowickim, z górującym nad nią charakterystycznym Pomnikiem Ofiar Golgoty Wschodu. W tym roku rozpoczną się o godz. 9.
W programie uroczystości zaplanowano wystąpienia oficjalne, modlitwę oraz apel pamięci. Obchody odbędą się z towarzyszeniem wojskowej asysty honorowej złożonej z Kompanii Reprezentacyjnej Marynarki Wojennej oraz orkiestry reprezentacyjnej z Morskiego Oddziału Straży Granicznej.
Co najmniej kilkanaście procent dzisiejszych mieszkańców Gdańska wywodzi się z Kresów Wschodnich dawnej Rzeczypospolitej. O pamięć o zamordowanych i deportowanych w głąb ZSRR Polakach dbają w Gdańsku m.in. stowarzyszenie Rodzina Katyńska oraz Związek Sybiraków, których przedstawiciele zawsze są obecni na uroczystościach rocznicowych.
Informacje o zbrodni katyńskiej - za Instytutem Pamięci Narodowej.
