Pomorskie liderem ekonomii społecznej
W ekonomii społecznej chodzi o to, by działalność ekonomiczna służyła realizacji celów społecznych, jak zatrudnienie i reintegracja osób, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej i są zagrożone wykluczeniem społecznym – osób z niepełnosprawnościami, w kryzysie bezdomności, bezrobotnych, seniorów. Nie chodzi jednak tylko o dopasowanie do ich potrzeb i możliwości miejsc pracy. Ważne jest także wspieranie podmiotowości i samodzielności tych osób oraz odbudowę ich zdolności do pełniejszego uczestniczenia w życiu społecznym i zawodowym.
Jak sprawić, by ekonomia społeczna zdobyła silniejszą pozycję w głównym nurcie gospodarki? Jak powinna wyglądać jej przyszłość? To pytania jakie stawiali sobie uczestnicy Kongresu Pomorskiej Ekonomii Społecznej, który odbył się we wtorek, 22 października w hali AmberExpo. Wydarzenie odbyło się w ramach Pomorskiego Tygodnia Ekonomii Społecznej „Aktywne Pomorze”, któremu towarzyszyły również targi i różne spotkania.
Podczas kongresu omówiono dobre praktyki podmiotów pomorskiej ekonomii społecznej. Uczestnicząca w wydarzeniu wiceministra rodziny, pracy i polityki społecznej Katarzyna Nowakowska określiła pomorską ekonomię społeczną jako inspirującą zarówno dla ministerstwa, jak i innych samorządów, a województwo pomorskiej jako lidera w rozwoju tej sfery – deinstytucjonalizacji oraz wprowadzania nowoczesnych form działania na rzecz ludzi.
- Jestem bardzo wdzięczna każdemu samorządowi, który rozumie i chce działać na rzecz ekonomii społecznej, a czasem wykorzystywać ten sektor jako narzędzie w skutecznej polityce społecznej. Ludzie, którzy ten sektor tworzą nieraz już udowodnili, że są blisko ludzi, potrafią najlepiej na te potrzeby odpowiadać, więc nieskorzystanie z takich ogromnych zasobów byłoby rzeczywiście pewną stratą. Jako jedno z wyzwań w ministerstwie rodziny, pracy i polityki społecznej zaobserwowałam właśnie te działanie rzecznicze na rzecz organizacji pozarządowych i sektora ekonomii społecznej wśród samorządów. Bo to samorząd jest tym partnerem, który jest najbliżej i najbardziej tę współpracę może wykorzystać na rzecz lokalnej społeczności. A wykorzystując ten sektor ekonomii społecznej, naturalnie wspiera ludzi, którzy ten sektor tworzą - mówiła wiceministra. - To, że państwo tworzą przedsiębiorstwa społeczne, organizacje pozarządowe, centra integracji społecznej i każdą jednostkę tego sektora jest olbrzymim dokonaniem, wielkim sukcesem. I my jako ministerstwo, nie dość że będziemy się starać wspierać państwa działania, to równocześnie muszę bardzo za to działanie państwu podziękować.
Katarzyna Nowakowska przyznała jednocześnie, że wsparcie samorządów przez ministerstwo jest nie zawsze wystarczająco szybkie, ale prace nad zmianami systemowymi trwają - nad zmianami legislacyjnymi do ustawy o ekonomii społecznej i ustawy o zatrudnieniu socjalnym. Ministra zapewniła również, że jej celem jest stały dialog, a nie spotykania raz do roku przy okazji kongresu.
Sojusz samorządów na rzecz ekonomii społecznej
Głównym punktem kongresu było odpisanie przez samorządowców Gdańska, Sopotu i Słupska Paktu na Rzecz Ekonomii Społecznej. Porozumienie sygnowali:
- Monika Chabior, zastępczyni prezydent Gdańska ds. rozwoju społecznego i równego traktowania
- Marta Makuch, zastępczyni prezydentki Miasta Słupska
- Michał Banacki, wiceprezydent Sopotu
W kolejnych miesiącach i latach Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej w Pomorskiem będzie systematycznie promował i zapraszał do podpisywania się pod porozumieniem kolejne pomorskie samorządy.
W pakcie strony zobowiązały się do podjęcia wspólnych działań na rzecz wzmocnienia sektora ekonomii społecznej, dążenia do rozwoju współpracy z podmiotami ekonomii społecznej (PES) oraz przedsiębiorstwami społecznymi (PS), promowania społecznie odpowiedzialnych zamówień, a także edukacji mieszkańców, a w szczególności młodzieży w zakresie ES.
Przejawiać się to ma m.in. poprzez:
- aktywne angażowanie PES/PS do realizacji zadań na rzecz społeczności lokalnych ze szczególnym uwzględnieniem zlecania w różnych trybach usług publicznych, zwłaszcza społecznych;
- tworzenie trwałych partnerstw z PES/PS, w tym zlecanie im zadań, co przyczyni się do zwiększania ich udziału w lokalnym rynku pracy;
- preferowanie udziału PES/PS w przetargach publicznych, o ile spełnią one warunki niezbędne do realizacji zleceń;
- wspieranie programów edukacyjnych, warsztatów i projektów ukierunkowanych na rozwijanie świadomości społecznej i ekonomicznej;
- promowanie spółdzielczości uczniowskiej oraz innych form partycypacji młodzieży w życiu gospodarczym lokalnej społeczności.
Potrzeba rozwiązań systemowych
- Pakt ma zachęcić miasta i samorządy do tego, żeby wspólnie działały na rzecz ekonomii społecznej i co do zasady jest to potrzebne, bo musimy wymieniać informacje, musimy się uczyć – mówi sygnatariuszka paktu Monika Chabior. - Obecna sytuacja ekonomii społecznej w Polsce jest zbiorem wartości, aspiracji, ale jednocześnie jest to bardzo skomplikowany system prawny. Poszukiwanie właściwych rozwiązań, takich które rzeczywiście odpowiadają lokalnym potrzebom, wymaga ogromnej wiedzy i wymiany doświadczeń. Myślę więc, i mam nadzieję, że Urząd Marszałkowski, który nas do tego paktu zaprosił, będzie miał też aspiracje, żeby tworzyć forum wymiany, wspierania i podpatrywania od siebie rozwiązań.
Wiceprezydentka Gdańska dodaje, że należy oczywiście podziękować wszystkim, którzy ekonomię społeczną organizują, bo jest to wielka i trudna praca; natomiast równocześnie przyznaje, że nie ma poczucia, że jako system odniesiono gigantyczny sukces.
- Widzę za dużo ludzi w Gdańsku, ale nie dotyczy to tylko Gdańska, którzy mogliby skorzystać z rożnych rozwiązań, ale jeszcze z nich nie korzystają, bo jeszcze nie umiemy tego systemowo zorganizować. Ponieważ dostrzegam to w różnych samorządach, to uważam, że jest to problem systemowy, który powinniśmy rozwiązać na poziomie krajowym.
Podczas rozmów kuluarowych uczestnicy kongresu mówili zastępczyni prezydent Gdańska m.in. o konieczności odbiurokratyzowania sposobu zatrudniania osób ze szczególnymi potrzebami oraz o bardzo wysokich kosztach prowadzenia działalności. Zatrudniani pracownicy są bowiem najbardziej kosztowni, na co wpływają chociażby urlopy rehabilitacyjne, mniejsze liczby godzin pracy czy wydajność. Dlatego, jak podsumowuje Monika Chabior, trzeba się zastanowić, jak się z tym skonfrontować, żeby koszty raczej inwestować w aktywizację, a nie wydawać z pomocy społecznej.
Partnerami Kongresu Pomorskiej Ekonomii Społecznej są Stowarzyszenie Morena oraz AmberExpo – organizacje wspierające rozwój ekonomii społecznej i tworzenie przestrzeni do dialogu i współpracy.
Pakt na Rzecz Ekonomii Społecznej można pobrać na stronie Pomorskiej Ekonomii Społecznej.
