Co wchodzi w skład zespołu dworca w Oliwie?
Najnowszy wpis PWKZ do rejestru zabytków zespołu dworca kolejowego Gdańsk-Oliwa obejmuje:
- budynek dworca kolejowego
- dalekobieżny peron kolejowy w jego historycznym odcinku wraz z jego infrastrukturą, (w skład której wchodzą: budynek dawnej poczekalni, budynek służbowy, zadaszenie peronu oraz bariera okalająca zejście z peronu do tunelu)
- tunel przejścia podziemnego wraz z wyjściami na peron kolei dalekobieżnej i peron kolei podmiejskiej (SKM)
- zadaszenie wejścia na perony, budynek dawnego warsztatu stacji (obecnie pełniący funkcje usługowe)
- budynek toalet
- budynek magazynu kolejowego
- historyczny budynek nastawni kolejowej
- plac przydworcowy wraz ze starodrzewem, położony przy Placu Dworcowym 1
- Kolejowy dworzec oliwski powstał w latach 1869-1870 wraz z dotarciem do Oliwy linii Kolei Pomorza Tylnego (Hinterpommersche Eisebahn HE) zbudowanej przez Towarzystwo Kolei Berlińsko-Szczecińskiej (Berliner Stettiner Eisebahn Gesseschaft – BStE). Odcinek ten, prowadzący ze Słupska do Gdańska przez Lębork, Wejherowo, Redę, Sopot i Oliwę, zrealizowano w latach 1867-1870.
Był to kolejny etap rozbudowy linii prowadzącej ze Stargardu Szczecińskiego przez Białogard, Koszalin do Słupska.
- czytamy w uzasadnieniu decyzji Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Dariusza Chmielewskiego.
Czytaj także: Kolejowa wieża ciśnień: kiedyś dla parowozów, teraz będzie zabytkiem
Kolej Pomorza Tylnego była trzecią w kolejności chronologicznej z linii kolejowych, po linii Tczew-Gdańsk, oraz Gdańsk-Nowy Port (Neufahrwasser), którą zbudowano na terenie Gdańska. Jednocześnie była to pierwsza linia kolejowa łącząca Gdańsk z Wrzeszczem oraz z sąsiadującymi z Gdańskiem Sopotem i Oliwą, a także miastami Pomorza Środkowego i Zachodniego, m.in. Stargardem Szczecińskim, Koszalinem, Słupskiem, a także Lęborkiem.
Przebieg jednotorowej początkowo linii kolejowej na odcinku „oliwskim” wytyczono równolegle na wschód od historycznej drogi prowadzącej z Gdańska w kierunku Sopotu (tzw. Szosy Gdańskiej – Danziger Chaussee, obecnie Alei Grunwaldzkiej).
Czytaj także: Dworzec PKP Gdańsk Główny wreszcie otwarty. Jest ładny, wygodny i dostępny dla każdego
Dworzec stacji, noszącej wówczas nazwę Oliva, wzniesiono w miejscu przebiegu polnej drogi, prowadzącej od szosy gdańskiej w kierunku zachodniej części dawnej wsi Zaspa, Białego Dworu (Weisshof), i wybrzeża Zatoki Gdańskiej”.
Niemal w całości zachował się układ zespołu dworca kolejowego powstającego w latach 1870-1939, jak również pierwotna lokalizacja poszczególnych obiektów i ich wygląd zewnętrzny: bryła, rzut, kompozycja, oraz w przypadku budynków należących do zespołu detal elewacji poszczególnych obiektów.
Wśród najistotniejszych zmian w powyższym zakresie należy wyszczególnić: otynkowanie budynku dworca i usunięcie oprawy otworów okiennych i drzwiowych na poziomach pierwszej i drugiej kondygnacji, częściowe osadzenie wtórnej stolarki okiennej i drzwiowej w budynku dworca, budynku toalet, budynku nastawni oraz budynku dawnego warsztatu, dokonanie wtórnych podziałów we wnętrzu północnego skrzydła dworca. Jednak w całościowej ocenie skala powyższych przekształceń nie umniejsza wartościom zespołu, które nadal pozostają w przeważającym stopniu czytelne.
Część dokonanych zmian jest w znacznej mierze odwracalna
- ocenił Dariusz Chmielewski.
Podkreślił jednocześnie, że wpis do rejestru zabytków "nie wyklucza możliwości remontowania, modernizacji lub adaptacji zabytku, pod warunkiem poszanowania jego wartości i historycznej substancji”.
- W interesie społecznym jest zachowanie tych dzieł, które w największym stopniu dokumentują przeszłość, świadczą o tożsamości regionu, ilustrują przemiany polityczne, społeczne lub gospodarcze, reprezentują określone zjawiska artystyczne i kształtują wspólną przestrzeń kulturową.
W omawianym przypadku stopień zachowania omówionych powyżej wartości historycznych, artystycznych i naukowych zabytku jest tak znaczący i wieloraki, że w interesie społecznym jest jego ochrona prawna poprzez wpis do rejestru zabytków
- zaznaczył w swoim postanowieniu PKWZ.
Decyzja PKWZ o wpisie do rejestru zabytków zespołu dworca w Oliwie nie jest jeszcze prawomocna. Odwołanie może złożyć właściciel nieruchomości - w tym przypadku PKP. Sprawę rozstrzyga wówczas minister kultury i dziedzictwa narodowego.
ZOBACZ GALERIĘ ZDJĘĆ Z DWORCA W OLIWIE:
