Rekonstrukcja organów bocznych w północnym ramieniu transeptu kościoła była jednym z największych zadań, współfinansowanego przez Unię Europejską, projektu pn. "Rewaloryzacja i adaptacja kościoła św. Jana na Centrum Św. Jana – etap II"
fot. Grzegorz Mehring/ gdansk.pl
Fascynujące dzieje organów
Centrum św. Jana, którym użytkuje od prawie 30 lat Nadbałtyckie Centrum Kultury (NCK) w Gdańsku, to świecka nazwa XV-wiecznego kościoła pod wezwaniem św. Jana, przy ul. Świętojańskiej 50.
Podczas tegorocznego Jarmarku św. Dominika organizowany jest cykl prezentacji organów bocznych znajdujących się w kościele św. Jana. PROGRAM w dolnej części artykułu.
Park&Ride na Placu Zebrań Ludowych - dla zmotoryzowanych gości Jarmarku
Historia tego instrumentu jest wyjątkowa.
Kim byli autorzy organów i prospektu w kościele św. Jana?
Budowniczym organów w kościele Św. Jana w latach 1760 - 1761 był mistrz Johann Rhode, uczeń Andreasa Hildebrandta z Gdańska, współpracownik Christiana Obucha na Pomorzu i Warmii, oraz Jonasa Grena i Petera Strahla w Szwecji. W tamtym czasie był to jeden z najlepszych instrumentów organowych w Europie.
Kuratorem organów bocznych w kościele św. Jana jest Andrzej Szadejko, profesor Akademii Muzycznej w Gdańsku
fot. Dominik Paszliński/ gdansk.pl
Przepiękną, rokokową snycerkę i oprawę rzeźbiarską prospektu organowego wykonał zaś Johann Heinrich Meissner, jeden z najwybitniejszych rzeźbiarzy działających nad Bałtykiem.
Wojenne losy instrumentu
Niezwykłe są późniejsze losy organów. Prospekt organowy, dzięki ewakuacji z kościoła podczas II wojny światowej, szczęśliwie zachował się w całości. W latach 1943 - 1944 wszystkie jego drewniane elementy zostały przez grupę niemieckich konserwatorów pod kierunkiem Jakuba Deurera szczegółowo opisane, zinwentaryzowane i sfotografowane. Prospekt organowy wsadzono w częściach w skrzynie i wywieziono na Żuławy do zborów protestanckich.
KONKURS o Grand Prix Jarmarku św. Dominika rozstrzygnięty. Cuda 2024 roku wybrane
Mniej szczęścia miał natomiast sam instrument, który uległ zniszczeniu w 1945 r. przez spadające dwa przęsła sklepienia.
Powrót organów po ponad 70 latach
Do 2017 r. prospekt organowy Meissnera był przechowywany w magazynach konserwatorskich. Odrestaurowania zabytku pod kierunkiem Jolanty Pabiś-Ptak wykonały Pracownie Konserwatorskie DART Jacka Dyżewskiego i Bartłomieja Wieloszewskiego z Gdańska.
Rokokowy prospekt organów bocznych ocalał z pożogi wojennej w prawie 95 procentach. Zawilgocony i zabrudzony po kilkudziesięciu latach przechowywania zabytkowy obiekt trzeba było poddać konserwacji. Efekt odnowienia prospektu budzi podziw
fot. Dominik Paszliński/ gdansk.pl
Jednocześnie postanowiono też odtworzyć instrument organowy. Na zlecenie NCK wykonała go belgijska pracownia organmistrzowska Schumacher Orgelbau GmbH z Eupen Guido Schumachera oraz SLJ Budowa Organów Szymona Januszkiewicza z Pruszcza Gdańskiego. Nadzór nad rekonstrukcją zgodną z oryginałem Rhodego z 1761 r. sprawował kurator organów Andrzeja Szadejko. Instrument ma 30 głosów i aż 1846 piszczałek.
Oficjalna inauguracja bocznych organów w kościele św. Jana miała miejsce w marcu 2020 r.
Gdzie są główne organy z kościoła św. Jana?
W kościele św. Jana, oprócz organów bocznych, autorstwa Rhodego, istniały też powstałe pod koniec XV w. duże organy. Ten instrument w wersji pochodzącej z XVII i XVIII w. znajduje się dziś w Bazylice Mariackiej w Gdańsku.
Nowa dyrektorka NCK wybrana. Marta Szadowiak rozpocznie pracę w październiku
PROGRAM PREZENTACJI ORGANÓW BOCZNYCH W CENTRUM ŚW. JANA W RAMACH JARMARKU ŚW. DOMINIKA:
10 sierpnia
- godz. 12.00 i 13.00
11 sierpnia
- godz. 14.00 i 15.00
12 sierpnia
- godz. 12.00 i 13.00
13 sierpnia
- godz. 12.00 i 13.00
14 sierpnia
- godz. 12.00 i 13.00
15 sierpnia
- godz. 12.00 i 13.00
16 sierpnia
- godz. 12.00 i 13.00
17 sierpnia
- godz. 12.00 i 13.00
18 sierpnia
- godz. 14.00 i 15.00
Każdy koncert na organach trwa 20 minut.
