PROGRAM UROCZYSTOŚCI:
- godz. 11.45 - spotkanie uczestników uroczystości przy kamieniu upamiętniającym ofiary „operacji polskiej” NKWD 1937-38 (w pobliżu pomnika Golgoty Wschodu)
- godz. 12:00 - odtworzenie hymnu państwowego Rzeczypospolitej Polskiej
- wystąpienia oficjalne
- modlitwa
- złożenie kwiatów
- odtworzenie hymnu sybirackiego
- zakończenie uroczystości
Organizatorami uroczystości są: Miasto Gdańska, Gdańska Rodzina Katyńska, Związek Sybiraków Oddział Gdańsk.
Zło, które powraca. W Dzień Sybiraka gdańszczanie modlili się o pokój pod Golgotą Wschodu
Polskie ofiary sprzed 1939 roku
Gdańsk co roku dba o pamięć ofiar totalitaryzmów - w tym setek tysięcy mieszkańców polskich Kresów, zamordowanych po zajęciu tych ziem przez ZSRR na początku II wojny światowej.
Osobną kategorię stanowią Polacy zamordowani jeszcze przed wybuchem II wojny światowej, w ramach tzw. “operacji polskiej” NKWD w latach 1937-38. Chodzi w głównej mierze o osoby, które po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej i zawarciu pokoju ryskiego w 1921 roku, pozostały mieszkańcami terenów przyznanych Sowietom - całymi rodzinami zdecydowali się zostać tam, gdzie mieli swoje domy i “małe ojczyzny”. Kilkanaście lat później zostali wzięci na celownik przez stalinowski aparat represji.
Stalinowskie czasy wielkiego terroru
Tzw. “operacja polska” NKWD rozpoczęła się od rozkazu Ludowego Komisarza Spraw Wewnętrznych ZSRR z 11 sierpnia 1937 roku. W ciągu niespełna półtora roku na śmierć skazano i zabito ponad 111 tys. Polaków. Prawie 29 tysięcy wysłano do łagrów. Byli to przede wszystkim mieszkańcy radzieckich republik w Ukrainie i Białorusi. Ponad 100 tysięcy Polaków deportowano z tych ziem do Kazachstanu i na Syberię.
Pamięć i przestroga. Gdański hołd dla ofiar zbrodni w Ponarach w czasie II wojny światowej
Były to szczytowe lata “wielkiego terroru”, w których Stalin doprowadził do eksterminacji dużej części mniejszości narodowościowych, a także grup społecznych (duchowieństwo, oficerowie Armii Czerwonej). Siły NKWD przeprowadziły “operacje” przeciwko Rosjanom, Ukraińcom, Białorusinom, Żydom, Finom, Estończykom, Łotyszom, Ormianom, Grekom, Bułgarom, Chińczykom, Koreańczykom, Niemcom. Jednak to działania przeciwko ludności polskiej były zakrojone na największą skalę: zamordowani Polacy stanowili 44,9 proc. ofiar wszystkich czystek narodowościowych przeprowadzonych w tym czasie przez NKWD.
W ZSRR, w latach 1937-38, w zorganizowany sposób zamordowano 750 tys. osób, ponadto około 1 miliona uwięziono i wysłano do łagrów, gdzie wiele z nich zmarło.
