Na konkurs ogłoszony przez Muzeum II Wojny Światowej wpłynęło 27 prac. Zadaniem autorów było opracowanie koncepcji urbanistyczno - architektonicznej cmentarza Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte, która “w sposób odpowiedni dla rangi historycznej i kulturowej tego symbolicznego miejsca rozpoczęcia II wojny światowej upamiętni poległych żołnierzy Wojska Polskiego, a jednocześnie będzie stanowić podstawę do opracowania pełnej dokumentacji umożliwiającej realizację inwestycji” - czytamy w regulaminie konkursu.
Pierwsze miejsce w konkursie zdobyli warszawscy projektanci: biuro NM Architekci Tomasz Marciniewicz, Zuzanna Szpocińska, Jerzy Grochulski, w skład zespołu autorskiego weszła także Karolina Kayzer.
- Konkurs był bardzo trudny. Należało z jednej strony zaprojektować kameralny cmentarz dla bohaterów dramatycznych wydarzeń na Westerplatte, a z drugiej znaleźć formę ponadczasowego, uniwersalnego upamiętnienia, która uszanuje kruche, autentyczne świadectwa historii: krajobraz, ukształtowanie terenu, ruiny, leje po bombach. Nadesłane prace należy ocenić jako dobre lub bardzo dobre - powiedział przewodniczący Sądu Konkursowego dr. hab. inż. arch. Bolesław Stelmach, prof. Politechniki Łódzkiej i dyrektor Narodowego Instytutu Architektury i Urbanistyki.
Uzasadnienie przyznania pierwszej nagrody w konkursie:
“Praca (NM Architekci) najlepiej ze wszystkich przedstawionych projektów realizuje idee konkursu, w tym symboliczność przekazu i czytelność ideową. Praca minimalnymi środkami wyrazu organizuje przestrzeń cmentarza jako współczesną propozycję klasycznych symboli. Ponadczasowa – absolutna forma zamyka drogę przez las Westerplatte, a stalle – miejsca pochówków, stojące wokół krzyża, symbolicznie się z nim jednoczą. Minimalne środki wyrazu zaproponowane w pracy pozwalają przemówić krajobrazowi, niebu, drzewom, łące, które są najważniejszym nośnikiem pamięci dramatu, który rozegrał się na Westerplatte. Dostosowanie uniwersalnego, geometrycznego archetypu (który czerpie z antycznej, potem renesansowej, a także współczesnej symboliki) do tego krajobrazu pozwoli na zaistnienie Miejsca. Odkształcenie geometrii, które będzie wynikiem uformowania terenu, uwzględnienia istniejących drzew, spowoduje stopienie ponadczasowego symbolu z przestrzenią ukształtowaną przez historię”.
Skład Sądu Konkursowego i Kapituły Konkursowej (ciała doradczego dla Sądu) poznać można TUTAJ.
WIZUALIZACJE NAGRODZONEJ KONCEPCJI
- Cieszę się, że zwycięska koncepcja wpisała się w nasze oczekiwania zawarte w regulaminie konkursu. Dla nas niezwykle istotne było, aby cmentarz został dostrzeżony jako część Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, aby wpisał się w założenia programowe całej memoratywnej, muzeologicznej koncepcji - podkreślił dr Karol Nawrocki dyrektor Muzeum II Wojny Światowej. - Tak się stało i to budzi wielką radość. Bardzo zależało nam także na tym, aby Westerplatte – miejsce, które niestety zostało przygniecione współczesnością PRL-u, industrialną współczesnością lat dziewięćdziesiątych i dwutysięcznych, które zatraciło swoją historyczność oraz krajobraz przestrzenny niosący ze sobą wielką symbolikę – nie przygnieść monumentalną koncepcją cmentarza. Ten warunek również został dzięki tej pracy spełniony. Bardzo ważne było dla nas także, aby w całej koncepcji cmentarza obok placu apelowego i miejsca pochówku wkomponować oraz wyeksponować Wartownię nr 5 i Willę Oficerską – relikty Wojskowej Składnicy Tranzytowej, które mają przemawiać do zwiedzającego. Cieszę się, że te wszystkie wymagania zostały spełnione.
Zwycięski zespół zostanie zaproszony do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki na szczegółowe opracowanie dokumentacji projektowej umożliwiającej realizację inwestycji. Rok 2021 ma być czasem na opracowanie dokumentacji projektowej i uzyskanie wszystkich uzgodnień. Projekt zostanie zrealizowany najpóźniej do końca 2022 roku.
Szczegółowa lista wszystkich nagrodzonych i wyróżnionych prac, dostępna jest TUTAJ.
Gdy sytuacja epidemiczna na to pozwoli, w gmachu Muzeum II Wojny Światowej zorganizowana zostanie wystawa pokonkursowa.
Organizator Konkursu: Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Patronat: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego; Stowarzyszenie Architektów Polskich Oddział Wybrzeże.
