Obie publikacje ukazały się w ostatni weekend. The Guardian pisze wprost, że gdańskie Muzeum II Wojny Światowej znalazło się w krzyżowym ogniu ksenofobicznych polityków i historyków. Zdaniem The Washington Post jedyną przeszkodą może być gotowość prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza, by cofnąć darowiznę ziemi pod budowę muzeum.
Prof. Norman Davies - raczej umiarkowany dotąd w komentarzach - wypowiada się dla The Guardian wyjątkowo ostro. Mówi m.in. o Prawie i Sprawiedliwości jako “najbardziej mściwym gangu w Europie” i dopatruje się elementów osobistej zemsty w działaniach Jarosława Kaczyńskiego.
Zdaniem prof. Tymothy Snydera, zawężenie narracji Muzeum II Wojny Światowej do opowieści o Kampanii Wrześniowej będzie wręcz szkodliwe dla Polski, ponieważ nie pokaże zwiedzającym tego, co działo się z Polakami później - m.in. popełnionej przez Sowietów zbrodni na wziętych do niewoli 22 tys. oficerów.
Obie publikacje w oryginale można znaleźć tutaj: The Guardian i The Washington Post
W bolszewickim stylu?
Norman Davies, który jest przewodniczącym Kolegium Programowego Muzeum II Wojny Światowej stwierdza na łamach The Guardian, że stawiane przez PiS zarzuty wobec organizatorów tej placówki są “paranoiczne” i “bolszewickie” w stylu.
- Rząd Prawa i Sprawiedliwości nie chce, by grono zagranicznych historyków decydowało, co się dzieje w “ich” muzeum - stwierdza prof. Davies. Jest to odniesienie do Kolegium Programowego M II WŚ, które składa się z kilkunastu wybitnych historyków, w tym 7 spoza Polski.
Zdaniem Daviesa głównym motorem rządowej wrogości wobec projektu Muzeum II Wojny Światowej jest Jarosław Kaczyński - lider PiS, który działa na zasadzie jednoosobowego Biura Politycznego.
- On zachowuje się jak bolszewik i paranoiczny awanturnik - stwierdza prof. Davies na łamach The Guardian. - Prawo i Sprawiedliwość jest najbardziej mściwym gangiem w Europie. Gdańsk jest szczególnym celem z powodu związków z Lechem Wałęsą i Solidarnością, a także Donaldem Tuskiem, który jako gdańszczanin z urodzenia i historyk z wykształcenia położył kamień węgielny pod budowę tego muzeum. Kaczyński był w Solidarności i organizował kampanię wyborczą Wałęsy, zanim ten został prezydentem Polski. Wałęsa pozbył się go, i od tamtego czasu Kaczyński planuje swoją zemstę.
Według publikacji The Guardian, istnieje coraz więcej dowodów, że lansowana przez rząd PiS nowa “polityka pamięci” stanowi narzędzie do zwalczania głównych przeciwników politycznych - Lecha Wałęsy i Donalda Tuska, który jest aktualnie jednym z przywódców Unii Europejskiej.
Prof. Davies uważa, że przygotowana przez M II WŚ narracja jest kompletną opowieścią o wydarzeniach lat 1939 - 1945, głównie w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem Polski. Deprecjonowanie tego, co zostało już przygotowane (prace nad muzeum trwały osiem lat, jego otwarcie planowane jest na początek 2017 r.) naznaczone jest myśleniem ksenofobicznym.
- Widzę podobieństwa do czasów PRL - mówi Davies. - Wtedy była prowadzona “polityka historyczna” i teraz jest to samo.
The Guardian podkreśla, że związany z Uniwersytetem Oksfordzkim prof. Davies cieszy się w Polsce dużym autorytetem i popularnością jako autor książek, które poświęcił polskiej historii.
Polska dla każdego
Również The Washington Post opisuje sprawę Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku jako rodzaj zemsty politycznej, jakiej chce dokonać nowy konserwatywny rząd PiS na swoich poprzednikach z Platformy Obywatelskiej.
The Washington Post powołuje się na wypowiedzi prof. Timothy Snydera z Uniwersytetu Yale, który podobnie jak Norman Davies jest członkiem Kolegium Programowego M II WŚ.
Według Snydera PiS niszczy wyjątkowość gdańskiego muzeum, która mogła dać Polsce i Gdańskowi sukces.
- Takie muzeum będzie stanowiło przełom intelektualny, ponieważ pozwala zrozumieć sens II wojny światowej i widzieć ją z różnych punktów widzenia - mówi prof. Snyder. - Dzięki temu również historia Polski staje się dostępna dla każdego, z każdego miejsca. Jeśli więc jesteś Holendrem, Japończykiem czy Amerykaninem i idziesz do tego muzeum nie wiedząc nic o Polsce, na koniec widzisz, jak ważne było polskie doświadczenie tej wojny.