- Nieprzypadkowo Międzynarodowy Festiwal Mozartowski Mozartiana zaczął się w Oliwie, w 2006 roku. Jest bowiem rodzajem kontynuacji działań opatów cysterskich, którzy swój klasztor założyli 800 lat temu, tu rozpoczynając swoją działalność - mówi Jan Łukaszewski, inicjator festiwalu Mozartiana, dyrektor i dyrygent Polskiego Chóru Kameralnego. - To był zakoń niezwykły. Wprowadzili Europę w nowoczesny świat: byli wynalazcami (to oni skonstruowali pierwszy wóz strażacki), uprawiali ziemię, byli też mecenasami wszelkich sztuk. Jeden z najsłynniejszych polskich dziejopisarzy - Wincenty Kadłubek był właśnie cystersem. Oliwa była wówczas taką małą Florencją.
Mozart w salonie
Pierwsze koncerty festiwalu Mozartiana, które rozpoczynają się już w niedzielę, 20 sierpnia 2017, odbędą się w salonie w Domu Uphagena, gdzie usłyszymy wybitnego klawesynistę, wirtuoza, profesora z Cambridge, Martina Ennisa grającego zrekonstruowany przez siebie mozartowski utwór.
- Będziemy świadkami prawykonania utworu Mozarta, który jak wiadomo, wzorował się na mistrzach z Włoch i Niemiec, na Janie Sebastianie Bachu i jego synach, z którymi nawet się spotykał - mówi Łukaszewski. - Jeszcze jako dziecko, podczas koncertów Mozart improwizował fugi na zadany temat w wirtuozerski sposób, grywał niemodną już wtedy barokową muzykę polifoniczną. Później również pielęgnował tę tradycję baroku niemieckiego i włoskiego, często włączał fugi do religijnych swoich dzieł.
Korzystając z oryginalnych szkiców Mozarta, dodając pewne elementy w stylu mistrza, Martin Ennis złożył w całość utwór, którego pierwsze wykonanie odbędzie się w Gdańsku.
- Wiele utworów Mozarta zostało w ten sposób zrekonstruowanych, ze słynnym Requiem na czele, które również na podstawie szkiców, ukończyli jego uczniowie - tłumaczy Jan Łukaszewski.
Kolejnych koncertów, w poniedziałek i we wtorek, wysłuchamy również w Domu Uphagena.
- W poniedziałek, 21 sierpnia, po raz pierwszy na festiwalu Mozartiana zabrzmi niekojarzony z muzyką Mozarta, ale przecież zbudowany na wzór organów - akordeon. Zagra na nim Maciej Frąckiewicz - zachęca Łukaszewski.
We wtorek dawne mieszczańskie wnętrza Gdańska wypełnią brzmienia skrzypiec i fortepianu. Na scenie pojawią się - polska skrzypaczka mieszkająca w Wiedniu, Anna Gutowska oraz pianista, Antoni Lichomanow.
Mozart w parku - klasyka, jazz i folk
Mając nadzieję, że pogoda dopisze, od środy 23 sierpnia do soboty 26 sierpnia, organizatorzy zapraszają słuchaczy do Parku Oliwskiego. Tam, w plenerze, posłuchamy niecodziennych wykonań dzieł “cudownego dziecka”, również w stylu jazzowym i folkowym. Będziemy też świadkami oryginalnego spektaklu teatralno-muzycznego “Fantazja na oliwskie organy” w reżyserii Jerzego Bielunasa.
- Wchodząc do parku przekraczamy granicę czasu - mówi Mariusz Napierał odpowiedzialny za tegoroczną scenografię festiwalu. - Festiwal rozgrywać się będzie w kilku przestrzeniach parku: scena, wyspy, statyści... To tworzy klimat, w który chcemy słuchaczy wprowadzić i który będzie odświeżający dla ducha. Motywem przewodnim scenografii będzie zieleń, którą połączymy z elementami z epoki i elementami technologicznymi.
Plenerową odsłonę festiwalu otworzy w środę, o godz. 19, koncert słowackiej orkiestry Slovak Sinfonietta, której towarzyszyć będzie francuski trębacz Romain Leleu. Artysta nie zagra wprawdzie Mozarta, ale muzykę z jego czasów.
- Francuzi to prawdziwi wirtuozi trąbki, najwięcej geniuszy gry na tym instrumencie wywodzi się z Francji - zachęca Łukaszewski.
Nieco później, o godz. 21.30, przekonamy się jak interpretują XVIII-wieczne utwory - nagrodzona Fryderykiem w roku 2009 i nominowana do paszportu Polityki - Gaba Kulka i jej zespół. Gaba Kulka łączy jazz, rock z poetyckimi tekstami, choć sama określa swoją muzykę jako progresywny pop.
Dzień później czeka nas premiera spektaklu "Fantazja na oliwskie organy", który napisany został specjalnie dla festiwalu Mazartiana.
- To spektakl inspirowany pomysłem Jana Łukaszewskiego, który chciał opowiedzieć o wielkim, ostatnim opacie Jacku Rybińskim, o jego pasji i fascynacji sztuką zachodnioeuropejską tamtej epoki - opowiada reżyser Jerzy Bielunas. - Rybiński był wielkim melomanem, twórcą orkiestry i chóru. Napisaliśmy spektakl muzyczny, który rozpoczyna się fragmentami chorałów gregoriańskich.
Intryga opiera się na hipotetycznym spotkaniu opata z Mozartem. Postaci te przedstawią monumentalne, trzymetrowe marionety, a głosu opatowi użyczy wybitny aktor Olgierd Łukaszewicz. Wystąpią też soliści Jolanta Kowalska-Pawlikowska - sopran i Wojciech Gierlach - bas oraz Polska Filharmonia Bałtycka i Polski Chór Kameralny.
W czwartek wystąpi też jeden z najczęściej koncertujących za granicą polskich muzyków jazzowych, Artur Dutkiewicz. W piątek zaś zagra niezwykle barwny szkocki zespół Breabach, który zaprezentuje muzykę Mozarta w folkowym wydaniu, na oryginalnych szkockich instrumentach.
W czwartek i piątek warto przyjść "na Mozarta" do parku z dziećmi. O godz. 17, Aneta Głuch, aktorka i reżyser teatru lalek, dziekan wydziału lalkarskiego PWST w Krakowie, przedstawi wyreżyserowany przez siebie program przeznaczony dla najmłodszego widza.
Wielki finał w Archikatedrze Oliwskiej
Koncert Finałowy odbędzie się jak zwykle w Archikatedrze Oliwskiej, w sobotę 26 sierpnia, o godz. 21. W murach świątyni wybrzmi Msza c-moll genialnego kompozytora.
- Niektórzy muzykolodzy twierdzą, że Msza c-moll jest najwybitniejszym dziełem Mozarta. Niestety utwór ten również był oryginalnie niedokończony - tłumaczy Jan Łukaszewski. - Do wykonania dzieła zaprosiliśmy wybitnych artystów.
Usłyszymy więc sopranistkę Robin Johannsen – goszczącą na najważniejszych europejskich i światowych scenach operowych, Julię Leżniewą – rosyjską sopranistkę, która po raz pierwszy zaśpiewa w Gdańsku (oprócz partii drugiego sopranu w Mszy c-moll zaśpiewa także solowe Regina coeli), Lothara Odiniusa - niemieckiego tenora, laureata wielu prestiżowych nagród oraz polskiego śpiewaka i pedagoga – Wojciecha Gierlacha (bas).
Partię chóralną wykona Polski Chór Kameralny (organizator festiwalu), a solistom i chórowi towarzyszyć będzie legendarna orkiestra instrumentów dawnych Academy of Ancient Music z Wlk. Brytanii.
Niedokończona przez Mozarta Msza c-moll zostanie dodatkowo oprawiona śpiewem gregoriańskim w wykonaniu zespołu Schola Gregoriana Cardinalis Stephani Wyszyński. Dyrygować będzie maestro Jan Łukaszewski.
Festiwal odbywa się dzięki Miastu Gdańsk, we współpracy z Muzeum Narodowym w Gdańsku oraz Muzeum Historycznym Miasta Gdańska oraz Gdańskim Zarządem Dróg i Zieleni.
Międzynarodowy Festiwal Mozartowski Mozartiana. Wiemy, kto zagra [PROGRAM]
Festiwal Mozartiana. Dyrygent tłumaczy, dlaczego muzyka klasyczna jest dla każdego