Zdefiniować i usystematyzować europejskie standardy prawa
Do Gdańska zjechali się na dwudniową konferencją naukową pt. „Elementy i dynamika europejskiego standardu prawnego” przedstawiciele polskiej nauki prawa konstytucyjnego i prawa europejskiego oraz członkowie Komisji Weneckiej, czyli Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo – organu doradczego Rady Europy do spraw prawa konstytucyjnego. W jej skład wchodzą eksperci w dziedzinie prawa, przede wszystkim konstytucyjnego i międzynarodowego. Eksperci spotkali się w Gdańsku by stworzyć forum wymiany myśli i poglądów na temat roli europejskich standardów prawa w dobie wyzwań współczesności.
- Celem wydarzenia jest pogłębiona refleksja nad problematyką europejskich standardów prawa – podjęcie próby ich zdefiniowania oraz usystematyzowania, a także identyfikacja ich aksjologicznych założeń. W ramach konferencji analizie zostanie poddany charakter oraz znaczenie europejskich standardów prawa zarówno dla Rady Europy, jak również jej poszczególnych państw członkowskich, w tym Rzeczypospolitej Polskiej – zapowiadał konferencję Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego.
Konferencji przewodniczyła dr hab. Hanna Suchocka, prof. UAM, która objęła Katedrę im. Eugeniusza Kwiatkowskiego na Uniwersytecie Gdańskim w roku akademickim 2023/2024. Hanna Suchocka jest także byłą polską premier oraz od 2016 roku honorową przewodniczącą Komisji Weneckiej.
- Chciałabym, aby konferencja odbyła się pod hasłem „Abyśmy mogli być wolni, jesteśmy niewolnikami prawa” - i to jest nasze motto na te dwa dni, a także i na przyszłość – podkreśliła prof. Hanna Suchocka.
Podczas wydarzenia odbyło się pięć paneli tematycznych:
- „Próba zdefiniowania (dookreślenia) standardu prawnego”
- „W poszukiwaniu standardu prawnego dotyczącego podziału władzy”
- „Standard prawny w zakresie władzy sądowej i prokuratury”
- „Standard prawny w zakresie sądowej kontroli konstytucyjności prawa”
- „Znaczenie standardu prawnego dla demokratycznego państwa prawa w systemie unijnym”
ZOBACZ WIĘCEJ ZDJĘĆ Z PIERWSZEGO DNIA KONFERENCJI
Przywrócenie praworządności w Polsce nie jest łatwe
Pierwszego dnia - w czwartek, 18 kwietnia uczestnicy konferencji spotkali się w Europejskim Centrum Solidarności. Tego dnia wystąpili m. in. Claire Bazy Malaurie, przewodnicząca Komisji Weneckiej; prof. Piotr Stepnowski - rektor Uniwersytetu Gdańskiego; prof. Wojciech Zalewski, dziekan Wydziału Prawa i Administracji UG, Basil Kerski, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności, Piotr Borawski, zastępca prezydent Gdańska ds. przedsiębiorczości i ochrony klimatu oraz online prof. Adam Bodnar, minister sprawiedliwości, który w połowie marca uczestniczył w obradach Komisji Weneckiej. Był to pierwszy od kilku lat udział polskiego ministra sprawiedliwości w posiedzeniu Komisji, z którą poprzednia ekipa rządowa miała napięte relacje ze względu na krytykę przez Komisję Wenecką zmian w Trybunale Konstytucyjnym i wdrażane wówczas reformy wymiaru sprawiedliwości.
– Takie osoby jak prezydent RP, prezes Trybunału Konstytucyjnego pani Julia Przyłębska czy liczni sędziowie w Polsce zajmujący wysokie stanowiska, pozostawili system takim, jakim jest. Nie podjęli żadnej inicjatywy do przywrócenia praworządności, ponieważ w ich przekonaniu wydawało się to bezzasadne. Teraz my w Ministerstwie Sprawiedliwości stoimy przed wyzwaniem naprawy tego, co zostało zniszczone przez poprzednie lata – powiedział Adam Bodnar, łącząc się online z ECS-em.
Jak podkreślał minister sprawiedliwości, proces przywracania praworządności w Polsce nie przebiegnie szybko. Adam Bodnar wskazał również istotną rolę instytucji europejskich stojących na straży ochrony praw człowieka, które nawet w czasie kryzysu wskazują drogę działania w procesie transformacji.
Samorząd na straży Konstytucji
Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz otworzyła drugi dzień wydarzenia - w Dworze Artusa – najbardziej reprezentacyjnym miejscu miasta, gdzie przyjmowane są koronowane głowy, wręczane są honorowe obywatelstwa Miasta Gdańska i odbywają się symboliczne spotkania.
- Dziękuję pani profesor - pani premier Hannie Suchockiej, a także naszym przyjaciołom, partnerom z Uniwersytetu Gdańskiego, że możemy wczoraj i dzisiaj gościć w Gdańsku Komisję Wenecką, a także wybitnych konstytucjonalistów z całej Polski. To dla nas zaszczyt - mówiła Aleksandra Dulkiewicz. - Za każdym razem kiedy różne rzeczy robiliśmy, walcząc o praworządność w Polsce, o powagę i poszanowanie Konstytucji, ale także traktatów, które nas wiążą; i wtedy kiedy przychodziło, także nam – samorządowcom, wspierać tę walkę, często spotykałam się z pytaniami – a co was to interesuje? Przecież prezydent, czy burmistrz powinien być odpowiedzialny za budowę drogi, szkoły, za funkcjonowanie miasta. Ale chcę Państwu przypomnieć ustawę o samorządzie gminnym, gdzie jest treść przysięgi prezydenta, która brzmi następująco: „Obejmując urząd Prezydenta miasta, uroczyście ślubuję, że dochowam wierności prawu, a powierzony mi urząd sprawować będę dla dobra publicznego i pomyślności mieszkańców Gdańska”. Co to znaczy – dochować wierności prawu? Pewnie można to rozumieć bardzo dosłownie, ale także, że nie tylko mamy działać zgodnie z prawem w naszym mieście. Przecież ani Gdańsk, ani wasze miasta nie są oderwane od całego systemu prawnego, który jest w Polsce i w Unii Europejskiej. Dla mnie to jest coś bardzo ważnego. Dlatego bardzo się cieszę, że możemy o tym rozmawiać w Gdańsku – kontynuowała przemówienie prezydent Gdańska, wspominając, jak w 2016 roku gdański samorząd pod kierownictwem śp. Prezydenta Pawła Adamowicza zastępował państwo polskie, organizując jubileusz 30-lecia Trybunału Konstytucyjnego.
Europejscy sędziowie w Dworze Artusa: - Przyglądamy się sprawie polskiego Trybunału
ZOBACZ WIĘCEJ ZDJĘĆ Z DRUGIEGO DNIA KONFERENCJI
Tematyka zbyt bogata na podsumowanie
W piątkowym programie, na koniec obrad, znalazło się podsumowanie dwudniowej konferencji przez Simonę Granatę-Menghini, sekretarz Komisji Weneckiej i prof. Hannę Suchocką. Jednak ze względu na obszerną tematykę wydarzenia żadna z pań nie zdecydowała się na merytoryczne podsumowanie. Simona Granata-Menghini podsumowała najważniejsze kwestie, które były przedmiotem działań prac i dyskusji w ramach Komisji Weneckiej.
- Myślę, że bogactwo myśli, jakie zostało tu zaprezentowane, znajdzie swoje rozwinięcie w księdze, która ukaże się po tej konferencji – powiedziała prof. Hanna Suchocka i podziękowała wszystkim zaangażowanym w organizację wydarzenia, co nie było łatwym zadaniem.
- Nie mnie to oceniać, ale głosy, które do mnie docierały wczoraj i dzisiaj są głosami pozytywnie oceniającymi to całe przedsięwzięcie – mówiła była premier rządu.
Hanna Suchocka podziękowała także sekretarz Komisji Weneckiej, że mimo napiętego czasu udało jej się przyjechać do Gdańska, a także wszystkim obecnym i prezydent Gdańska, za to, że wydarzenie mogło odbyć się w tak reprezentacyjnych miejscach.
