„W ostatnich dniach nasiliły się działania przeciwników przyjętego przez Rada Miasta Gdańska Modelu na rzecz Równego Traktowania – pisze prezydent Kowalczuk. – Trudno nie odnieść wrażenia, bazując na adresie organizacji firmującej różne akcje, że są to działania związane z toczącą się kampanią wyborczą. Działania te mają na celu zastraszenie szkół i uniemożliwienie im realizacji podstawy programowej oraz sianie dezinformacji wśród kadry obszaru edukacji i oświaty oraz rodziców”.
Poniżej publikujemy pełną treść listu:
Szanowne Panie Dyrektor, Szanowni Panowie Dyrektorzy Drogie Nauczycielki, Drodzy Nauczyciele gdańskich placówek oświatowych
Szanowni Państwo,
w ostatnich dniach nasiliły się działania przeciwników przyjętego przez Radę Miasta Gdańska Modelu na rzecz Równego Traktowania. Trudno nie odnieść wrażenia, bazując na adresie organizacji firmującej różne akcje, że są to działania związane z toczącą się kampanią wyborczą. Działania te mają na celu zastraszenie szkół i uniemożliwienie im realizacji podstawy programowej oraz sianie dezinformacji wśród kadry obszaru edukacji i oświaty oraz rodziców i opiekunów.
Pod pozorem ochrony prawa rodziców do wychowania dzieci w zgodzie z własnymi przekonaniami, środowisko to usiłuje uniemożliwić realizację programów związanych z przeciwdziałaniem dyskryminacji i zapewnieniem równego traktowania w gdańskich szkołach. W swoich działaniach powołuje się na fałszywą interpretację zapisów ustawy Prawo oświatowe i innych obowiązujących aktów prawnych oraz rozpowszechnia kłamliwe informacje na temat Modelu i realizowanych w Gdańsku programów edukacyjnych. Co więcej, propagandyści publikują w mediach nieprawdziwe informacje, szkalujące dobre imię szkół i ciężko pracujących w nich kadr.
Misją i obowiązkiem szkoły jest kształcenie ucznia do zadań obywatela i obywatelki, w świadomości swoich praw i zobowiązań, w tym również konstytucyjnego zakazu dyskryminowania1 , (przypisy w dolnej części listu - red.). Taka edukacja, zwana edukacją antydyskryminacyjną, czyli edukowaniem o obowiązującym w Polsce prawie w zakresie przeciwdziałania dyskryminacji oraz kształtowaniem postaw szacunku, tolerancji i sprawiedliwości, bez żadnych wątpliwości jest realizacją podstawy programowej i zadań wychowawczych szkoły.
Podstawa programowa2 w swej Preambule jasno mówi: „Szkoła dba o wychowanie dzieci i młodzieży w duchu akceptacji i szacunku do drugiego człowieka”. W podobnym duchu Preambuła Prawa Oświatowego stwierdza: „Szkoła winna zapewnić każdemu uczniowi warunki niezbędne do jego rozwoju, przygotować go do wypełniania obowiązków rodzinnych i obywatelskich w oparciu o zasady solidarności, demokracji, tolerancji, sprawiedliwości i wolności.” Zatem wszystkie działania szkoły powinny być prowadzone w taki sposób, aby cele te osiągać.
Nie wyrażamy zgody na próby blokowania szkół w realizacji podstawy programowej i obowiązku wychowawczego. Zapewniam Państwa, że jako Miasto nie będziemy tolerować zastraszania kadry dyrektorskiej i nauczycielskiej, naruszania dobrego imienia szkół i rozpowszechnienia nieprawdziwych informacji w mediach, jak to miało miejsce np. na początku września.
Jeżeli spotkacie się Państwo z działaniami, takimi jak próby wchodzenia przedstawicieli Stowarzyszenia Odpowiedzialny Gdańsk, nie będących rodzicami uczniów, na zebrania rodziców lub rady pedagogiczne, z pseudonaukowymi materiałami, proszę o zgłaszanie takich sytuacji do Wydziału Rozwoju Społecznego Miasta Gdańska. Jednocześnie przypominam, że macie prawo nie zgodzić się na podobne działania w Waszej szkole, szczególnie że noszą one znamiona kampanii wyborczej. Szkoła powinna być apolityczna i skupiać się na procesie wychowania i edukacji, a nie angażować w spory kreowane przez polityków, wykorzystujących religię i jej zasady do swoich celów. Tym bardziej, że Model w swoich sześciu przesłankach chroni także prawo do niedyskryminowania ze względów religijnych.
Prawo oświatowe precyzuje zakres kwestii światopoglądowych, wyodrębnionych z podstawy programowej, których nauczanie wymaga wyrażenia woli przez rodzica. Jest to etyka, religia i wychowanie do życia w rodzinie. Pozostałe obszary, zawarte w podstawie programowej, są w myśl obowiązującego prawa obowiązkowe dla wszystkich dzieci i młodzieży. W przypadku zajęć pozalekcyjnych, dodatkowych, wykraczających poza podstawę programową, wymagana jest pisemna zgoda rodziców na uczestnictwo dziecka. Warsztaty antydyskryminacyjne odbywające się w ramach godzin lekcyjnych do takich nie należą.
„Rodzicielskie oświadczenia wychowawcze”, rozpowszechniane obecnie wśród rodziców, nie mają mocy prawnej w odniesieniu do realizowanej podstawy programowej. W związku z powyższym i na mocy Prawa oświatowego szkoła nie ma prawnego wymogu zbierania i respektowania ww. oświadczeń od rodziców uczniów. Przypominamy, że jedynymi zgodnymi z prawem oświadczeniami rodzica (lub pełnoletniego ucznia) są te o wyrażeniu życzenia uczestniczenia w lekcji religii lub etyki (i jego cofnięcie)3 oraz oświadczenie o odmowie wyrażenia zgody na udział w lekcjach Wychowania do Życia w Rodzinie4.
W przygotowywanych w Gdańsku w ramach programów zajęciach pozalekcyjnych, zgodnie z literą prawa, gwarantujemy rodzicom i opiekunom prawo do pełnej wiedzy o nich, wyrażenia pisemnej zgody na udział ich dziecka lub wychowanka oraz uczestniczenia w nich, jeśli zgłoszą taką potrzebę.
Rozwiewając wątpliwości dotyczące Modelu na Rzecz Równego Traktowania, dokumentu który nauczyciele i nauczycielki współtworzyli, przypominam że jest on realizacją prawa antydyskryminacyjnego na poziomie lokalnym. Obecnie Miasto nie realizuje rekomendacji i zadań z obszaru edukacji Modelu w żadnej z gdańskich szkół, bowiem jest na etapie opracowywania planów wdrożeniowych Modelu. Gdy wdrażanie się rozpocznie zapewniam, że wesprzemy merytorycznie i prawnie każdą szkołę w tworzeniu atmosfery i relacji opartych na szacunku, przeciwdziałaniu przemocy każdej uczennicy i ucznia, bez względu na ich wiek, płeć, poziom sprawności, orientację seksualną czy pochodzenie etniczne i wyznanie.
Prowadzone obecnie przez Fundację Edukacyjną ODiTK w gdańskich szkołach warsztaty antydyskryminacyjne są realizowane w ramach projektów5 partnerskich, których liderem jest Miasto Gdańsk. Zostały zaprojektowane w 2015 roku, nie są zatem realizacją Modelu. Nie mają również nic wspólnego z edukacją seksualną, w tym programem „Zdrovve Love”, który również jeszcze nie został wdrożony. Konieczność wyrażenia odrębnej zgody przez rodziców na udział w prowadzonych przez Fundację Edukacyjną ODiTK warsztatach antydyskryminacyjnych zachodzi jedynie w sytuacji, gdy warsztaty te są realizowane po godzinach zajęć lekcyjnych. Jeśli jednak realizowane w ramach projektu warsztaty antydyskryminacyjne odbywają się w ramach godzin lekcyjnych, stanowiąc część realizacji podstawy programowej i odrębna zgoda nie jest wymagana.
Jasno wyrażam wsparcie dla szkół, które realizują swój obowiązek wychowawczy i edukują na temat prawa antydyskryminacyjnego i poszanowania godności Człowieka, każdego Człowieka i ponownie zapewniam, że działania wymierzone przeciwko takim szkołom spotkają się ze zdecydowaną reakcją Miasta. Wspólnoty opartej na fundamentach, którymi są wolność, solidarność, otwartość i równość. To nasz gdański kod DNA!
Mam świadomość, że po spotkaniach, Dyrektorzy placówek znają Model na Rzecz Równego Traktowania, wielu z Państwa Nauczycieli brało udział w pracach nad nim. Zapoznajcie z nim proszę całą Kadrę, by rozwiać wszelkie wątpliwości. Wszelkie informacje i możliwość zadania pytań uzyskacie Państwo na profilu Gdańskiej Rady ds. Równego Traktowania na Fb.
Dla mnie i Zespołu obszaru rozwoju społecznego hasło „Szkoła i przedszkole współpracy” nie jest pustym sloganem. Współpracujmy z Rodzicami i Opiekunami - rzetelnie – to #EduStandardGDN!
Łączę wyrazy szacunku i serdecznie pozdrawiam, dziękując za Państwa codzienną ciężką pracę i zaangażowanie w życie Miasta.
Piotr Kowalczuk Zastępca Prezydenta Miasta Gdańska ds. Polityki Społecznej
Współprzewodniczący Gdańskiej Rady ds. Równego Traktowania
1 Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, artykuł 30: "Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych." oraz artykuł 32 ust. 2: „Nikt nie może być dyskryminowany w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.”
2 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie postawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowe, w tym uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.
3 Na podstawie § 1 ust. 2 w zw. z ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 kwietnia 1992 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach.
4 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego.
5 „Szkolimy Uczniów Przedsiębiorczych Empatycznych Rozsądnych” i „Rozwijamy Kompetencje i Programujemy Przyszłość” finansowane ze środków RPO Województwa Pomorskiego
