W “Ziemi Obiecanej” sportretował Łódź, w “Człowieku z żelaza” i “Wałęsie” - fragment ważnej historii dla Gdańska i Polski. Andrzej Wajda przyjeżdżał do Gdańska regularnie. Z miastem wiązało go wiele przeżyć.
- Miasto Gdańsk odegrało dużą rolę w moim życiu, długim - mówił w obszernym wywiadzie, którego udzielił portalowi gdansk.pl. - I tu w jakimś sensie spotkałem się po raz pierwszy z wolnością.
Tu stawiał pierwsze kroki w teatrze. Był rok 1959, gdy ówczesny dyrektor Teatru Wybrzeże, Zygmunt Hübner, zaproponował mu pracę nad sztuką “Kapelusz pełen deszczu” Michaela Gazzo ze Zbyszkiem Cybulskim w jednej z ról.
O prezydencie Pawle Adamowiczu mówił ciepło: “nasz prezydent”, miał też swoje ulubione miejsca w mieście. Należały do nich m.in. Dwór Artusa i Teatr Szekspirowski.
- Bardzo jestem szczęśliwy, że profesor Jerzy Limon dał mi szansę przyłączenia się do powstania Teatru Szekspirowskiego - mówił w marcu 2016 roku. - Że mogłem uczestniczyć w wyborze projektu architektonicznego, w tym jury, które ten projekt wybierało. No i że udało mi się zrobić to widowisko, właśnie na Długim Targu, że nagle stu polskich aktorów, na dwudziestu scenach, przez godzinę mówiło do kilkunastu tysięcy gdańszczan tekst Szekspira. Myślę, że to była piękna chwila…
Wywiad z Andrzejem Wajdą zarejestrowany w marcu 2016 roku: Wajda w Gdańsku: Dla mnie jest tutaj Wolne Miasto [WIDEO]
Reżyser szczególną atencją darzył Europejskie Centrum Solidarności. Przy okazji otwarcia budynku, w sierpniu 2014 roku, tak komentował architekturę ECS i wystawę stałą:
- To jest fantastyczna budowla. Nie tylko dlatego, że jest z żelaza, tak jak “Człowiek z żelaza” - uśmiechał się mistrz. - Ale że jest jakaś powaga w tym budynku, kiedy się człowiek do niego zbliża. I że jest jakaś groza. A przecież pamiętamy wszyscy tamte czasy, że tak właśnie było - mogło się skończyć wszystko katastrofą dla ruchu Solidarności, dla jego przywódców zwłaszcza. W związku z tym, myślę, że to jest dobrze pomyślany budynek. A wewnątrz? To mnie cieszy bardzo, że jest tak wiele szczegółów. Dlatego, że następne pokolenia będą się chciały dowiedzieć, jak było. Ta wiedza będzie się oddalać, a muzeum będzie ją zatrzymywać.
Z archiwum gdansk.pl: Andrzej Wajda mówi o naszym mieście [WIDEO]
Laureat Złotej Palmy w Cannes, Złotego Lwa w Wenecji, Złotego Niedźwiedzia w Berlinie, Césara, Felixa, Nagrody Kioto i Oscara za całokształt twórczości, odznaczony francuską Legią Honorową, w marcu 2016 roku, tuż po swoich 90 urodzinach, odebrał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Gdańska. To było też święto dla naszego miasta, które rozpoczęło się uroczystą sesją Rady Miasta, a zakończyło przeglądem filmów artysty pt. “Według Wajdy”, w ECS.
CZYTAJ: Wajda - człowiek z Gdańska!!! Miasto uhonorowało reżysera
Po śmierci Andrzej Wajdy w październiku 2016 roku, tradycja kolejnych spotkań wokół jego twórczości została zachowana. W marcu 2017 roku również oglądaliśmy jego filmy, a wśród gości wspominających mistrza byli jego aktorzy i współpracownicy: Agnieszka Holland, Robert Więckiewicz, Emilia Krakowska, Olgierd Łukaszewicz, Alan Starski.
Kurator festiwalu Michał Chaciński tłumaczył koncepcję festiwalu w rozmowie: "Porządkujemy" Wajdę. Znakomici goście w ECS
- Chcielibyśmy, żeby festiwal “uporządkował Wajdę” w naszych głowach - wyjaśniał. - Spróbujemy podzielić jego twórczość na rozdziały czy podrozdziały, żeby co roku dwa, trzy z nich na różne sposoby opracować. W przyszłości skupimy się na ekranizacjach literatury, będziemy mówić o zagranicznych filmach Wajdy, o jego krótkich metrażach, o szkole polskiej, o kinie moralnego niepokoju itd. Ale pierwsza edycja regularna tego festiwalu odbywa się w szczególnym momencie: gdy Andrzeja Wajdy zabrakło wśród nas. Dopiero pół roku minęło od jego śmierci, żałoba jeszcze trwa. Nie chcemy przechodzić nad tym do porządku dziennego i rozmawiać o jego twórczości. Dlatego spróbujemy inaczej: nie o reżyserze, który mówi do nas o ważnych tematach, tylko o człowieku i o jego spotkaniach z innymi ludźmi podczas pracy. I właśnie w doborze postaci, które się pojawią na festiwalu znajdziemy ten klucz filmowy.
Zobacz zapisy rozmów, które odbyły się w ramach festiwalu Według Wajdy 2017:
Agnieszka Holland i Robert Więckiewicz wspominali Andrzeja Wajdę. OBEJRZYJ całe spotkanie
Emilia Krakowska i Olgierd Łukaszewicz wspominali Andrzeja Wajdę. ZOBACZ zapis spotkania
Wybitni scenografowie i kompozytor wspominali Andrzeja Wajdę. ZOBACZ całe spotkanie
W 2018 roku, głównym wątkiem trzeciej edycji festiwalu, była relacja Andrzeja Wajdy z żoną Krystyną Zachwatowicz, również autorką kostiumów, scenografką oraz aktorką. – Zobaczymy wzajemne przenikanie tego, co dla Andrzeja Wajdy i Krystyny Zachwatowicz było osobiste, z tym, co zbiorowe. Paradoks życia artystów, którzy starali się, aby ich życie było dobrze wyreżyserowane – zapowiadał prof. Krzysztof Kornacki, filmoznawca, wykładowca Uniwersytetu Gdańskiego, kurator przeglądu.
Spotkanie: ECS: Andrzej Wajda według Burnetki i Beresia. OBEJRZYJ całe spotkanie
