Iwona Berent jest konserwatorką zabytków i kierowniczką Działu Opieki nad Zabytkami w Nadbałtyckim Centrum Kultury. Kościołowi św. Jana poświęciła wiele lat życia zawodowego nadzorując prowadzone tu prace projektowe, konserwatorskie i adaptacyjne. Za koordynację wieloletniej rewaloryzacji Centrum św. Jana w Gdańsku, w tym m.in. rekonstrukcję XVIII-wiecznych organów projektu Johanna Rhode otrzymała Pomorską Nagrodę Artystyczną za rok 2020. Otrzymała też nominację w kategorii Człowiek Roku do Pomorskich Sztormów 2020.
- Czy to była „miłość” od pierwszego wejrzenia nie wiemy, ale bez wątpienia Iwona poświęciła Janowi dużo swojego czasu, a jeszcze więcej swojego serca, zaangażowania i cierpliwości - pisali współpracownicy z Nadbałtyckiego Centrum Kultury.
To niejedyne wyróżnienia naukowczyni.
Znowu zabrzmią odnowione organy w Kościele św. Jana. Pierwszy koncert już 6 marca
Kim jest Iwona Berent?
Jak czytamy na stronie NCK, “Iwona Berent jest konserwatorką zabytków, absolwentką Wydziału Sztuk Pięknych Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu na kierunku Konserwatorstwo i muzealnictwo. Aktywna zawodowo od 1995 r. Doświadczenie zdobywała w Biurze Miejskiego Konserwatora Zabytków oraz w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Gdańsku. Od 2006 roku pracownik Nadbałtyckiego Centrum Kultury w Gdańsku, na stanowisku kierownika Biura Odbudowy Kościoła św. Jana w Gdańsku, obecnie kierowniczka Działu Opieki nad Zabytkami.
Iwona Berent laureatką Nagrody im. prof. Jerzego Stankiewicza za rok 2014
Odznaczona srebrną odznaką „Za opiekę nad zabytkami” (2005), wyróżniona Nagrodą Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury (2012), Nagrodą im. prof. Jerzego Stankiewicza za koncepcję i realizację restauracji kościoła św. Jana w Gdańsku, przyznawaną przez Stowarzyszenie Historyków Sztuki O/Gdańsk, Stowarzyszenie Konserwatorów Zabytków O/Gdańsk, Sekcję Konserwatorów ZPAP O/Gdańsk (2014) oraz Nagrodą Marszałka Województwa Pomorskiego za wybitne zasługi w dziedzinie twórczości artystycznej oraz upowszechniania kultury na rzecz mieszkańców województwa pomorskiego za opiekę konserwatorską nad Centrum św. Jana i Ratuszem Staromiejskim w Gdańsku (2017 r.).”
Historia kościoła św. Jana (ul. Świętojańska 50)
Położony w północnej części Głównego Miasta, kościół św. Jana został założony około połowy XIV wieku, jako filia parafialnego kościoła św. Katarzyny na Starym Mieście w Gdańsku.
Najprawdopodobniej jeszcze w 1357 r., w okolicy wieży lub zachodniej części korpusu dzisiejszej świątyni, położono kamień węgielny pod niewielką kaplicę.
W kolejnych latach rozbudowywany, kościół zyskał zarys architektoniczny podobny do współczesnego na początku XV wieku, lecz bez wieży. Po zniesieniu obostrzeń Krzyżaków, po roku 1454, możliwa była rozbudowa i kontynuacja prac przy wznoszeniu wieży. W latach 1463–1465 w kościele wykonano sklepienia.
W 1456 r. kościół św. Jana stał się samodzielnym kościołem parafialnym północnej części Głównego Miasta Gdańska. Zasięg parafii objął ulice Świętojańską, Straganiarską, Tobiasza oraz Targ Rybny i Groblę II, III, IV, od ul. Szerokiej aż do murów miejskich.
Taki sam zasięg ma późniejsza parafia ewangelicka, powołana w kościele św. Jana w 1559 r., po zwycięstwie reformacji w Gdańsku.
Kościół św. Jana posiadał bardzo bogate wyposażenie w dzieła sztuki sakralnej, fundowane przez liczne bractwa i fundacje cechowe.
Historia powojenna
W marcu 1945 r. kościół św. Jana spłonął - zniszczeniu uległo wiele elementów architektonicznych, jak więźba dachowa, dach, okna i posadzka, większość pól sklepiennych w prezbiterium i dwa w transepcie. Powstały liczne spękania i naruszenie konstrukcji, wieża straciła latarnię, dach i całą wewnętrzną konstrukcję.
W okresie powojennym, ok. 1947 r., wykonano pierwsze prace zabezpieczające konstrukcję obiektu przy ścianie wschodniej, w latach 50 XX w. wykonano więźbę dachową nad korpusem nawowym oraz pokryto ją dachówką ceramiczną. Otwory wejściowe i okna częściowo zamurowano i zabito deskami.
Od czasu zakończenia II wojny światowej kościół należał do Skarbu Państwa, prowadzone w tym czasie w obiekcie doraźne prace budowlano-remontowe nie zabezpieczały zabytku przed postępującą destrukcją i dewastacją. Obiekt przez wiele lat służył jako magazyn kamiennych detali architektonicznych ocalonych z ruin Głównego Miasta w trakcie odbudowy miasta. W maju 1986 r. jeden z ceglanych filarów w korpusie nawowym zawalił się.
Dopiero w 1991 roku kościół został przekazany Archidiecezji Gdańskiej Kościoła Rzymskokatolickiego. Cztery lata później, w 1995 r., Archidiecezja zawarła z Nadbałtyckim Centrum Kultury w Gdańsku umowę użyczenia kościoła św. Jana przez okres 30 lat w celu jego odbudowy i konserwacji oraz adaptacji na cele kulturalne. Swoje miejsce znalazło tu też – od 1998 r. – Duszpasterstwo Środowisk Twórczych Archidiecezji Gdańskiej.
W roku 2008 podpisano aneks do wcześniejszej umowy, wydłużający okres użytkowania do 50 lat, do roku 2045. Od 1995 r. Nadbałtyckie Centrum Kultury jako użytkownik kościoła prowadził w kościele prace rewaloryzacyjne i adaptacyjne na centrum kultury.
W latach 2007-2020 kościół został odbudowany, poddany konserwacji i zaadoptowany na centrum kultury. Zabytkowy budynek został wyposażony w nowoczesną infrastrukturę sceniczną, a także w obrotową widownię oraz elektrycznie sterowane rolety w gotyckich oknach. W tym czasie do wnętrza obiektu powróciły dzieła sztuki z oryginalnego wyposażenia kościoła, inne jak kamienny ołtarz główny zostały poddane konserwacji.
Wyjątkowym przedsięwzięciem było zrekonstruowanie XVIII-wiecznych organów projektu Johanna Rhode wraz z konserwacją oryginalnej dekoracji rzeźbiarskiej prospektu Johanna Meissnera.
oprac. na podst. strony Centrumswjana.pl
Cykl wykładów, “Ocalone od zapomnienia. Świętojańskie spotkania z kulturą i sztuką”
Centrum św. Jana, ul. Świętojańska 50
Wykłady będą się odbywały cyklicznie w każdy ostatni wtorek miesiąca (z wyłączeniem wakacji tj. lipca i sierpnia) w Centrum św. Jana o godz. 18.00.
Cykl ma popularyzować wiedzę z zakresu historii i zachowanego dziedzictwa kulturowego kościoła św. Jana w Gdańsku, który obecnie pełni funkcję centrum kultury pod nazwą Centrum św. Jana. Poprowadzą je więc specjaliści z zakresu historii, historii sztuki, konserwacji zabytków i filologii klasycznej.
Pierwszy wykład - we wtorek, 31 stycznia 2023 r. - pt. „665 lat kościoła św. Jana – historia i teraźniejszość” wygłosi Iwona Berent. Wstęp wolny.
