“BALKON” Jeana Geneta to ostra satyra obyczajowa wymierzona w mieszczańskie społeczeństwo. Główne postaci: Sędzia, Biskup i Generał chronią się w domu publicznym przed szalejącą w mieście rewolucją. Na zewnątrz wali się stary porządek, a oni wciąż trwają w perwersyjnych iluzjach.
- Koncepcja, pod względem formalnym, mojego spektaklu jest niezwykle nowatorska obsadowo, ponieważ Katarzyna Dałek oraz Dorota Androsz na kolejnych premierach wymieniają się - grają rolę Irmy, na zmianę z Carmen - zapowiada reżyser Jan Klata, który zwyczajowo podjął się też adaptacji i opracowania muzycznego sztuki. - Te sceny będą wyglądać zupełnie inaczej nie tylko ze względu na odmienność osobowości aktorskich, ale też na kształt inscenizacyjny.
Irma to główna postać w sztuce. Szefowa domu publicznego, zwanego Wielkim Balkonem czy Domem Złudzeń, w którym autor umieścił miejsce akcji dramatu. Carmen to jej prawa ręka.
Intrygujący zabieg - subtelnie sugerowany przez dwie wersje plakatów - jest sporym wyzwaniem nie tylko dla aktorek, które w jednej inscenizacji mierzą się z dwiema rolami, ale również dla ich partnerów i partnerek na scenie. Aktorzy muszą płynnie poruszać się pomiędzy różnymi wersjami tego samego spektaklu.
Koncepcja zrodziła się nie podczas adaptacji, ale podczas pierwszych prób, i jak przekonuje reżyser: “to dwie wspaniałe aktorki i grzechem byłoby czegoś takiego nie zrobić”. Żartuje też, że dostarcza widzom zamiast jednego spektaklu - półtora, i to w cenie jednego biletu.
- Chcemy państwa po prostu uzależnić od chodzenia do teatru, bo może państwo się troszkę odzwyczaili, więc będzie można pójść na Balkon dwa razy i zobaczyć go w dwóch obliczach - uśmiecha się i dodaje, już poważnie: - Ten lustrzany zabieg, aby były dwie Irmy, które nawzajem się sobie przyglądają podczas kolejnych wieczorów w teatrze, jest wyprowadzony z ducha tekstu Geneta”.
Reżyser uważa tekst powstały w latach 50. za genialny, autora porównuje z Szekspirem i żałuje, że jest tak rzadko wystawiany na polskich scenach. Najwybitniejszą interpretację stworzył, jego zdaniem, Jerzy Grzegorzewski.
- "Balkon" to tekst, który warto sobie na ciele wytatuować - mówi Klata. - Jestem już w połowie żywota, zauważam, że nie mam dużo czasu, więc chciałbym się zajmować takimi tekstami, które - jeśli je zaproponuję - aktorzy uznają za warte zapamiętania. Pozornie jest to o burdelu, a tak naprawdę o teatrze i o rolach, które ludzie odgrywają w życiu. W tym sensie jest trochę szekspirowski. Diagnoza Geneta na temat rewolucji na zewnątrz i systemu, który upada, żeby być zastąpiony tym samym - jest miażdżąca. Rymuje się z rzeczywistością.
Na gdańskiej scenie “Balkon” pojawił się tylko raz. W 1985 roku w sztuce wyreżyserowanej przez Ryszarda Majora [zmarły w 2010 roku artysta był latach 70. i 80. etatowym reżyserem Teatru Wybrzeże] zagrali m.in. w głównych rolach: Jerzy Łapiński (Biskup), Stanisław Michalski (Generał), Henryk Bista (Komendant Policji), Joanna Bogacka (w roli Carmen), Dorota Kolak i Ewa Kasprzyk. Ale również Krzysztof Matuszewski i Jarosław Tyrański, którzy pojawią się w najnowszej interpretacji “Balkonu”.
W spektaklu występują: Dorota Androsz - Irma, Carmen, Magdalena Boć - Elyane, Fotografka, Katarzyna Dałek - Irma, Carmen, Katarzyna Figura - Sędzia, Magdalena Gorzelańczyk - Chantal, Urszula Kobiela - Marlyse, Agata Woźnicka - Rosine, Piotr Biedroń - Roger, Krzysztof Gordon - Wysłannik, Jacek Labijak - Żebrak, Krzysztof Matuszewski - Biskup, Marcin Miodek - Krew, Buntownik, Jan Napieralski - Artur, Robert Ninkiewicz - Generał, Jakub Nosiadek - Sperma, Buntownik, Cezary Rybiński - Komendant policji, Jerzy Gorzko - Żebrak, Jarosław Tyrański - Żebrak, Piotr Witkowski - Łzy, Buntownik.
Premiera: 4 czerwca na Scenie Kameralnej Teatru Wybrzeże w Sopocie.
Kolejne spektakle: 5 i 6 czerwca oraz 14, 15, 16 i 18 lipca na Scenie Kameralnej .
Jean Genet
Przekład: Maria Skibniewska i Jerzy Lisowski
Adaptacja, reżyseria, opracowanie muzyczne: Jan Klata
Scenografia, kostiumy, światło: Mirek Kaczmarek
Choreografia: Maćko Prusak
Projekcje: Natan Berkowicz
Projektu plakatu: Mirek Kaczmarek
Asystent reżysera, inspicjent - sufler: Katarzyna Wołodźko.
