Symboliczna data 11 listopada 1918 roku określająca dzień zakończenia I wojny światowej, dla Polski jest też datą odzyskania, po 123 latach, niepodległości. Tego dnia Józef Piłsudski objął bowiem władzę wojskową z rąk Rady Regencyjnej w Warszawie. Wielkie zmiany, które czekały kraj dotyczyły też sfery obyczajowej - 17 dni później, 28 listopada 1918 roku, Marszałek podpisał Dekret, nadający Obywatelkom i Obywatelom Polski prawa wyborcze, bez różnicy płci.
W tym roku przypominamy i uroczyście obchodzimy oba wydarzenia.
- W Europie zakończenie I wojny światowej było ogromnym przełomem pod każdym względem: społecznym, politycznym, obyczajowym, kulturowym, ale też i tym, że w wielu nowoutworzonych państwach kobiety uzyskały pełnię praw wyborczych czynnych i biernych - mówi Paweł Adamowicz, prezydent Gdańska. - W Gdańsku chcemy nie tylko wspominać, analizować te 100 lat funkcjonowania państwowości polskiej, ale też włączyć się w oddolne inicjatywy, których celem jest podkreślenie i pokazanie tego zwrotnego momentu w historii społecznej Polski jakim było uzyskania pełni praw wyborczych kobiet. Tego, że polskie kobiety w już polskich uczelniach wyższych mogły rozpocząć studia, pierwsze kobiety stały się posłankami na sejm ustawodawczy Rzeczpospolitej Polski, były aktynwe w II Rzeczpospolitej Polskiej i później. Dla nas stulecie odzyskania niepodległości równa się stuleciu uzyskania praw wyborczych kobiet. I szerzej - emancypacji, podniesienia roli i znaczenia kobiet we wszystkich wymiarach życia naszego społeczeństwa. Dlatego bardzo się cieszę, że w Gdańsku będzie się odbywać tak wiele wydarzeń, które nie tylko mają przypomnieć, ale też zachęcić współczesne gdańszczanki do jeszcze większej aktywności w życiu naszego miasta i województwa - dodał prezydent.
Jak będziemy świętować kobiece zwycięstwo w Gdańsku? Główne obchody Miasto Gdańsk wraz z organizacjami społecznymi zaplanowało na dzień 28 listopada, ale warto przypomnieć, że poprzedzają je wydarzenia organizowane przez cały rok przez kilkanaście instytucji i organizacji na Pomorzu po wspólnym szyldem Sto Lat Praw Kobiet Pomorze.
Krytyka Polityczna Trójmiasto
Elżbieta Rutkowska z Krytyki Politycznej Trójmiasto: - Staramy się od roku zmieniać narrację, mówić że stulecie uzyskania praw to jedno, a uczestnictwo kobiet w życiu publicznym - to drugie. Współpracujemy z wieloma organizacjami społecznymi. Wraz ze Stowarzyszeniem Waga, od ponad roku przygotowujemy projekt “Bez względu na płeć”, dofinasowywany z funduszy Miasta Gdańska. Przygotowaliśmy m.in. warsztaty dla kobiet, mężczyzn oraz w jednej ze szkół - warsztaty dla dziewczynek od 13 do 15 lat. Stworzyłyśmy też ranking 100 książek na 100 lat - pozwalający odnaleźć wspólność doświadczeń w książkach, ale uznałyśmy że kumulacja tych wydarzeń w duchu świętowania i celebrowania tego momentu jest nam potrzebna. Dlatego zapraszamy 28 listopada do Dworu Artusa, na godz. 18.30, gdzie Miasto Gdańsk przekaże symbolicznie klucze do miasta kobietom na jeden dzień. Wcześniej odbędzie się przemarsz pod hasłem “100 kroków na 100 lat”, który poprzedzi o godz. 17.30 spacer edukacyjny - Śladami Emancypantek organizowany przez IKM i grupę społeczną Metropolitanka
100 Książek Na 100 Lat. Przyjdź na spotkanie i zagłosuj na ważną dla siebie lekturę
Instytut Kultury Miejskiej
Ania Urbańczyk z Instytutu Kultury Miejskiej: - Nasze wydarzenie otworzy ten symboliczny dzień [od red.: 28 listopada]. Od ośmiu lat z grupą społeczną Metropolitanka zajmujemy się historią kobiet, czyli herstorią i organizujemy dla 1800 osób rocznie bezpłatne spacery pokazujące Gdańsk szlakami kobiet. Z okazji 28 listopada odbędzie się specjalny spacer śladami bohaterek.
Chętnych poprowadzi ulicami miasta przewodniczka Anna Zielińska-Fedoruk. Spacer rozpocznie się na Długim Targu i będzie trwał około 1,5 godzinny. Opracowana trasa opierać się będzie na gdańskiej tożsamości, z elementami równościowymi.
- Mogę zdradzić, że nowymi bohaterkami spaceru będą m.in. wielkie gdańskie konserwatorki, które odbudowały nasze kamienice nie tylko pracą koncepcyjną, ale też tężyzną fizyczną i stworzyły piękny, nowy układ Starego i Głównego Miasta, czyli Józefa Wnukowa, Barbara Roll, Anna Henschel. - mówi Urbańczyk. - Będą też nimi pisarka Stanisława Fleszarowa - Muskat i obrończynie poczty polskiej.
Centrum Praw Kobiet
Gdański oddział Centrum Praw Kobiet przygotował projekt “Prawa kobiet na 100lecie praw wyborczych kobiet”. Myśląc nad nad koncepcją projektu aktywistki rozpoczęły od pytania “jak prawa człowieka w stosunku do kobiet w Polsce są przestrzegane dzisiaj, czyli 100 lat po uzyskaniu praw wyborczych”, w szczególności prawo do wolności od przemocy w sferze publicznej i prywatnej oraz prawo do bezpieczeństwa.
- Statystyki są wciąż zatrważające - szacuje się, że w Polsce co roku 800 tysięcy kobiet doświadcza przemocy domowej, a kilkaset ginie - tłumaczyła przedstawicielka CPK. - Polki nie będą w pełni korzystać ze swoich praw, również wyborczych, jeśli nie będą miały zapewnionych podstawowych praw człowieka i nie będą wolne od przemocy.
Projekt Centrum Praw Kobiet skupił się na warsztatach i panelach dyskusyjnych mających celu podnoszenie poziomu wiedzy gdańszczanek i gdańszczan na temat - czym są różne rodzaje przemocy, jakie mamy prawa, gdy ich doświadczamy i jak możemy je egzekwować.
- Wierzymy, że świadomość swoich praw jest pierwszym krokiem do tego, żeby móc z nich korzystać - zapewniła przedstawicielka CPK.
Do końca roku odbędą się jeszcze nastepujące bezpłatne warsztaty (należy się zapisać, gdyż liczba miejsc jest ograniczona):
- "Prawa osób doznających cyberprzemocy i mowy nienawiści" (17 listopada 2018 r, godz. 11:00-13:00),
- “Dyskryminacja kobiet w różnych sferach życia publicznego i prawne mechanizmy obrony przed dyskryminacją” (24 listopada 2018 r, godz. 11:00-15:00),
- “Prawa osób doświadczających przemocy ekonomicznej" (1 grudnia 2018 r, godz. 11:00-15:00)
- “Prawa osób doświadczających przemocy seksualnej" (8 grudnia 2018 r, godz. 11:00-15:00)
- “Prawa osób doświadczających przemocy ekonomicznej" (15 grudnia 2018 r, godz. 11:00-15:00).
Warsztaty odbywają się w siedzibie Centrum Praw Kobiet przy ul. Gdyńskich Kosynierów 11. Więcej na stronie Centrum Praw Kobiet.
Gala Kongresu Kobiet
Miasto Gdańsk będzie również w tym roku gościło Kongres Kobiet, którego pełnomocniczka dr Barbara Kijewska, pracownica Instytutu Politologii Uniwersytetu Gdańskiego zaprosiła chętnych na wielką Galę z okazji 100-lecia uzyskania praw wyborczych przez kobiety, która odbędzie się 10 listopada w ECS
- Jest to wydarzenie otwarte, całodzienne i bezpłatne dla mieszkanek i mieszkańców Gdańska, ale nie tylko - zapewniła dr Barbara Kijewska. - Wydarzenie rozpocznie się o godz 10, w tym symbolicznym miejscu jakim jest ECS, wykładem wprowadzającym mówiącym o trudnej drodze do wolności dla Polek. Wykład poprowadzi prof. Małgorzata Fuszara.
Organizatorki przygotowały też cztery, różne tematycznie panele, które od strony historycznej po teraźniejszość będą opowiadały i działaniach, aktywnościach, ale też problemach aktywizmu kobiecego. Dotykać też będą tematów przyszłości i wizerunku Polek w Europie. Nie zabraknie również elementów kulturalnych - o godz. 18 odbędzie się, z udziałem wybitnych aktorek m. in. Marii Seweryn, happening wiecowy, który przeniesie nas do początku XX wieku. Dzień zakończy się symbolicznym poczęstunkiem.
Szczegółowy program wydarzenia i formularz rejestracyjny TUTAJ.
