Każdy mógł zobaczyć, jak wyglądała wojskowa musztra w XVIII wieku, jakie mundury nosili kiedyś żołnierze i z jakiej broni strzelali. Po oficjalnej zmianie warty zaprezentowano też stroje z epoki, zarówno dawnych mieszczan gdańskich, jak i służby. Prezentowano i tłumaczono szczegóły dawnego ubioru.
Uroczysta zmiana warty nieprzypadkowo odbyła się przy budynku dawnej Katowni.
- Zespół przedbramia przy ul. Długiej to było miejsce, gdzie znajdowała się wieża więzienna, w której mieścił się wojskowy wymiar sprawiedliwości. W wieży więziennej wypłacano też co miesiąc żołd żołnierzom gdańskim. A z boku, w pobliżu dzisiejszego banku, mieścił się odwach, czyli miejsce, w którym zawsze stacjonował pluton żołnierzy, który pilnował, kto wjeżdża główną bramą miasta. Jak wjeżdżał ktoś ważny, to zawsze prezentowano mu broń. Dlatego właśnie w tym miejscu, co miesiąc, odbywa się zmiana warty - tłumaczy Krzysztof Kucharski z grupy rekonstrukcyjnej Garnizonu Gdańsk.
Po zaprezentowaniu musztry, i oddaniu salwy honorowej, przed Katownię podjechał kawalerzysta na koniu.
- Koń pojawił się po raz pierwszy wczoraj (w czwartek, 2 maja – red.), na Górze Gradowej, w czasie Święta Flagi, w momencie podniesienia flagi państwowej na maszcie. Dzisiaj to jego drugie wystąpienie, ale pierwsze na mieście. Dla nas jest to bardzo ważne wydarzenie, ponieważ grupa, która miała artylerię, piechotę, jednostkę pływającą, wzbogaciła się w tej chwili o kawalerię. To bardzo ważny element w historii gdańskiej wojskowości - zaznacza.
"Wejście konia" było nawiązaniem do pewnego historycznego faktu.
- Gdańsk posiadał szwadron kawalerii, 60 żołnierzy, z czego dwóch zawsze było w Warszawie, przy królu. Jeżeli działo się tam coś ważnego, jeden z nich pędził na północ, do Gdańska, z informacją. Tak samo było podczas piątkowej rekonstrukcji: kawalerzysta przyjechał, przekazał dokument w tubie, i odjechał. Teoretycznie był po długiej podróży z Warszawy, i musiał udać się do stajni - wyjaśnia Kucharski.
Następnie, przy publiczności, odczytano informację o tym, że uchwalono Konstytucję 3 Maja, w języku polskim.
- Wiele dokumentów gdańskich, w czasach I Rzeczpospolitej, było pisanych w dwóch językach: polskim i niemieckim - przypomina Kucharski.
Koń, który na imię ma Symfonia, na co dzień przebywa w jednej ze stajni na Kaszubach. Jest dowożony do Gdańska.
- Uwielbia ludzi. Jest bardzo spokojna, a do tego przyzwyczajona do wystrzałów - a wiele osób nas o to pytało. Zanim wprowadziliśmy ją między ludzi, to strzelano przy niej z broni. Reagowała bardzo spokojnie. Do tego ma dobrego kawalerzystę na swoim grzbiecie. To nasza koleżanka, Andżela. Tak się składa, że w polskiej rekonstrukcji historycznej, kawalerzystami często są kobiety. Wydaje mi się, że mają po prostu dobry dryg i serce do koni - wyjaśnia Kucharski.
Piątkowe wydarzenie było jednym z elementów obchodów rocznicy uchwalenia Konstytucji RP w 1791 r.
Stroje, jakie zaprezentowali rekonstruktorzy, przypominały te, z drugiej połowy XVIII wieku, z czasów saskich, a więc ostatniego króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego.
- Dokładnie takie mundury nosili żołnierze gdańscy w momencie, kiedy uchwalano Konstytucję 3 Maja - wyjaśnia Kucharski.
To, co często ciekawi publiczność w trakcie uroczystej zmiany warty przy Katowni, to komendy wydawane żołnierzom - rekonstruktorom w języku niemieckim.
- Otóż w Gdańsku używano komend z regulaminów pruskich i saskich. Uważano bowiem, że jeżeli ktoś coś dobrze robi, to należy go naśladować. W Armii Koronnej, praktycznie do lat 80. XVIII wieku, też używano komend w języku niemieckim. Było to na zasadzie zapożyczenia, tak było łatwiej - tłumaczy Kucharski.
Po zmianie warty wszystkich obecnych zaproszono na Długi Targ, przed Dwór Artusa, gdzie odczytano przysięgę mieszczan gdańskich, na podstawie oryginalnego tekstu z epoki. Po odczytanych przez prowadzącego słowach, obecni musieli je powtórzyć. Słowa przysięgi wypowiedziało około 150 osób, które przyglądały się piątkowemu wydarzeniu.
Zmiany warty, z udziałem rekonstruktorów Garnizonu Gdańsk, odbywają się od 2013 roku, co miesiąc.
