W których miejscach możemy szukać początków Gdańska?
- Ostatnia szeroka próba usystematyzowania wiedzy o początkach Gdańska sięga obchodów tysiąclecia naszego miasta, czyli 1997 roku. Od tego czasu rozwinęły się nie tylko narzędzia metody badawcze, a wraz z badaniami pojawiły się nowe koncepcje - mówi prof. Waldemar Ossowski, dyrektor Muzeum Gdańska. - Jedną z najciekawszych i najbardziej krytykowanych była hipoteza postawiona jeszcze w latach 70. XX wieku przez prof. Zbierskiego, który na podstawie badań archeologicznych doszukiwał się pod Ratuszem Głównego Miasta pozostałości osady słowiańskiej z IX- pocz. X wieku. Dlatego latem 2022 roku otworzyliśmy stary wykop prof. Zbierskiego i nowy, w innej części piwnicy. W nowym wykopie odkryliśmy dalszy fragment drewnianej struktury opisanej przez archeologa. Pobraliśmy próbki do datowania bezwzględnego, który dały wynik ścięcia drewna na 931 rok. Sposób prezentacji wyników, podanie ich do publicznej informacji, zaangażowało w dyskusję nie tylko naukowców, ale i dziennikarzy.
Już można oglądać dwie nowe wystawy w Muzeum Bursztynu. Kto dostał medale?
Jak przypomniał profesor Ossowski w grudniu 2023 roku, już bez udziału mediów, otworzono dalsze wykopy w innych pomieszczeniach, odkrywając kolejne pozostałości konstrukcji. Ich wyniki zostaną podane do publicznej wiadomości podczas konferencji naukowej z udziałem historyków i archeologów.
- Podczas niej omówimy, jak wyglądało osadnictwo na ziemiach polskich w okresie pełnego średniowiecza - tłumaczy dyrektor Muzeum Gdańska. - W których miejscach możemy szukać początków Gdańska, jak wyglądało życie codzienne mieszkańców i w końcu - czym jest ta „drewniana struktura” i jak może zmienić wiedzę o naszym mieście?
Narracje 2024 w listopadzie w „Uzdrowisku Niedźwiednik”. Co już wiemy o tym pomyśle?
Konferencja „Początki Gdańska. Rozwój osadnictwa w X-XII w.” odbędzie się 10 października 2024 roku w godz. 9.00 -18.00 w Dworze Artusa. Wstęp na całość, jak i na poszczególne wykłady jest wolny. W grudniu 2024 roku na kanałach Muzeum Gdańska ukażą się nagrania poszczególnych referatów, a w przyszłości publikacja naukowa, zawierająca teksty 18 prelegentów z całej Polski, reprezentujących środowiska naukowe i muzealne.
Osiemnaście odsłon Gdańska, jakiego nie znałeś/aś
Na konferencji naukowcy z całej Polski wygłoszą wykłady o różnorodnych zagadnieniach dotyczących osadnictwa w średniowieczu, z uwzględnieniem okolic Gdańska. Wykład inauguracyjny wygłosi prof. Andrzej Buko, który opisze rozwój najstarszych polskich grodów, podkreślając ich rolę w formowaniu państwa Piastów. Dr hab. Joanna Święta-Musznicka wraz z zespołem przedstawi zagadnienie sieci hydrograficznej i uwarunkowań środowiska naturalnego. Dr hab. Henryk Paner opisze historię badań archeologicznych Gdańska, wskazując na zmiany w ochronie zabytków i rosnącą rolę prywatnych firm po 2000 roku. Dr Sławomir Wadyl omówi trudności w dokumentacji wczesnej historii Gdańska i zada pytanie o ty, czy Piastowie kontrolowali miasto już w X wieku?
Trwa wymiana nawierzchni na Długim Targu. Kostka zamiast granitowych płyt
Część wykładów będzie poświęcona badaniom nad specyfiką życia mieszkańców dawnego Gdańska. Jeden z nich zostanie poświęcony analizie szkieletów z cmentarzyska przy kościele św. Mikołaja w Gdańsku i odpowie na pytanie, kim byli pierwsi gdańszczanie? Kolejne z wystąpień przedstawi wyniki badań przy ul. Sukienniczej, pod którą odkryto ponad 50 narzędzi rybackich oraz liczne szczątki ryb. W 2023 r. archeolodzy odsłonili także pozostałości drewnianych budynków mieszkalnych i gospodarczych. Szczegółowe datowanie odkrytych warstw pozwoli na lepsze zrozumienie wczesnych faz rozwoju grodu. Prace wykopaliskowe przy ul. Grodzkiej i Rycerskiej odkryły relikty zwartej zabudowy grodu, które potwierdziły ciągłość osadnictwa. Odkryte obiekty nie wykazywały śladów pożarów ani masowej rozbiórki, co wskazuje na stabilność osadnictwa w tym miejscu. Przyjrzymy się również portowi w Pucku, zbudowanemu w IX wieku. Miał on dobrze zorganizowane nabrzeże i pomosty chroniące przed wiatrami.
Duża liczba wykładów zaprezentuje wyniki badań wykopaliskowych. Podczas niektórych z nich odnaleziono „najstarsze” fragmenty grodu gdańskiego. Podczas prac przy ul. 3 Maja odkryto pozostałości osady, której funkcjonowanie datowane jest na okres od końca X do połowy XII w. Wydobyto liczne fragmenty ceramiki oraz przedmioty metalowe. Archeologiczne badania Kępy Dominikańskiej wykazały z kolei, że osadnictwo na tym terenie rozpoczęło się w dopiero XI wieku. Odkryto ślady domostw, palenisk, a także wędzarni. Na przełomie XI i XII w. powstał tam cmentarz, a pod koniec XII w. - kościół, który w 1227 r. przekazano dominikanom.
19. Bałtyckie Spotkania Ilustratorów: “Opowiedz mi swoje miasto”. Od piątku
Wstęp na poszczególne wykłady, oraz konferencję jest wolny. Na słuchaczy czeka ponad 100 miejsc siedzących. Konferencja odbędzie się w czwartek, 10 października 2024 roku, w godz. 9.00-18.00.
Program „Początki Gdańska. Rozwój osadnictwa w X-XII w.”
- Termin: 10 października 2024 r. godz. 9:00-18.00
- Miejsce: Dwór Artusa ul. Długi Targ 43/44
- 9.00-9.10 Otwarcie konferencji / Wykład inauguracyjny
- 9.10-9.40 prof. Andrzej Buko Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Urbs Gydannyzc na tle procesów urbanizacyjnych państwa pierwszych Piastów
Panel I Prowadzący Waldemar Ossowski
- 9.40-10.00 prof. UG Joanna Święta-Musznicka, prof. UG Monika Badura, dr Joanna Jarosińska, prof. Małgorzata Latałowa, Pracownia Paleoekologii i Archeobotaniki, Katedra Ekologii Roślin UG, Przesłanki paleoekologiczne do rekonstrukcji przyrodniczych uwarunkowań rozwoju osadnictwa we wczesnośredniowiecznym Gdańsku
- 10.00-10.20 dr hab. Henryk Paner, Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, Z dziejów badań archeologicznych Gdańska
- 10.20-10.40 dr Sławomir Wadyl, Wydział Archeologii UW, Gdańsk na tle Pomorza Wschodniego w X–XI wieku
- 10.40-11.10 Przerwa kawowa
Panel II Prowadząca Ewa Trawicka
- 11.10-11.30 prof. Borys Paszkiewicz Instytut Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego, Monety z ośrodków państwa pierwszych Piastów
- 11:30-11:50 prof. Klemens Bruski, prof. Wiesław Długokęcki Instytut Historii UG, W poszukiwaniu gdańskiego grodu sprzed połowy XI wieku
- 11:50-12:10 dr Joanna Dąbal, dr hab. Waldemar Ossowski Instytut Archeologii UG/Muzeum Gdańska, Pozostałości osady z X wieku w piwnicach Ratusza Głównego Miasta w Gdańsku
- 12.10-12.30 Bogdan Kościński Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, mgr Krzysztof Błaszczyk, Firma Archeologiczna Artefakt, W poszukiwaniu X - to wiecznego Gdańska. Wczesnośredniowieczna osada otwarta odkryta przy ulicy 3 Maja 4 w Gdańsku
- 12.30-12.50 dr Piotr Samól Wydział Architektury PG, O początkach architektury sakralnej w Gdańsku. Stare i nowe koncepcje
- 12.50-13.50 Przerwa obiadowa
Panel III Prowadzący prof. Andrzej Buko
- 13.50-14.10 Maciej Szyszka Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Kępa Dominikańska w Gdańsku we wczesnym średniowieczu, w świetle badań archeologicznych Muzeum Archeologicznego w Gdańsku
- 14.10-14.30 dr Aleksandra Pudło Muzeum Archeologiczne w Gdańsku, Robert Dąbrowski, Muzeum Miejskie w Nowej Soli, Pierwsi mieszkańcy Gdańska w świetle badań antropologicznych
- 14.30-14.50 dr Monika Kasprzak, Igor Urban, Sylwia Kurzyńska, Jakub Nosarzewski, Pracownia Archeologiczno-Konserwatorska ArcheoScan, Gród gdański w XI-XII wieku w świetle najnowszych badań archeologicznych przy ul. Sukienniczej 18
- 14.50-15.10 Zbigniew Misiuk Narodowy Instytut Dziedzictwa, Zbigniew Polak Muzeum Warszawy, Gród gdański w świetle badań prowadzonych w latach 2006-2007 i 2009 pomiędzy ulicami Grodzka i Czopową
- 15.10-15.30 Renata Wiloch-Kozłowska Pracownia Archeologiczna Renata Wiloch-Kozłowska, Konstrukcje drewniane stosowane przez budowniczych grodu gdańskiego na przykładzie wału grodowego przy ul. Grodzkiej 9 i 20 oraz zabudowy mieszkalnej przy ul. Czopowej z rozwarstwieniem chronologicznym
- 15.30-16.00 Przerwa kawowa
Panel IV Prowadząca Beata Ceynowa
- 16.00-16.20 Zbigniew Polak, dr Michał Starski Wydział Archeologii UW, Początki zasiedlenia rejonu ul. Powroźniczej w świetle badań archeologicznych
- 16.20-16.40 dr Anna Rembisz-Lubiejewska Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku, Fundacja Scientia et Arte, prof. dr hab. inż. Daniel Makowiecki, Instytut Archeologii, UMK w Toruniu, Rybołówstwo we wczesnośredniowiecznym Gdańsku w świetle materiałów pozyskanych w trakcie badań archeologicznych przeprowadzonych w latach 2018-2019 r. przy ul. Sukienniczej 19a
- 16.40-17.00 dr Mateusz Popek Centrum Archeologii Podwodnej UMK w Toruniu, Średniowieczny port w Pucku w IX i X wieku
- 17.00-17.20 Paweł Litwinienko Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku, Wrak P-2 z X wieku: unikatowy przykład wczesnośredniowiecznej łodzi bojowej z Pomorza Gdańskiego
- 17.20-18.30 Dyskusja i podsumowanie konferencji
(opr. AK)
