Jak można wykorzystywać nowoczesne narzędzia planowania projektów miejskich? Jak układają się relacje pomiędzy miejską administracją planistyczną a społecznością lokalną i inwestorami oraz jak można wspomagać budowanie platformy porozumienia? W jaki sposób można efektywnie wdrażać innowacyjne koncepcje i rozwiązania przestrzenne?
O wszystkich tych i wielu innych zagadnieniach można było usłyszeć podczas trzech niezwykle ciekawych prezentacjach prelegentek i w dyskusji z udziałem internautów po zakończeniu spotkania online.
Nie sposób wymienić w relacji wszystkich wątków poruszonych podczas trwającego ponad dwie godziny spotkania (zachęcamy do obejrzenia, zapis filmowy dostępny jest w dolnej części artykułu.
Prezentujemy wybór, przedstawiając jednocześnie sylwetki prelegentów debaty.
Gandawa
Agnieszka Zając jest absolwentką Wydziału Architektury i Urbanistyki Uniwersytetu Gandawskiego, od ponad 15 lat uczestniczy w kształtowaniu przestrzennym Gandawy projektując nową dzielnicę miasta na terenach starych doków. Pracuje dla Autonomicznego Biura Rozwoju Gandawy, które zajmuje się realizacją tego typu przedsięwzięć w Belgii. Zarządza wspomnianym projektem zarówno na poziomie rozwiązań projektowych urbanistycznych, jak i architektonicznych, a także finansowych.
Gandawa to trzecie co do wielkości miasto w Belgii, rozbudowujące się intensywnie przez ostatnie lata. Ma ponad 300 tys. mieszkańców, w tym ponad 75 tys. studentów. W 2018 roku uznana w niezależnym badaniu za najbardziej przyjazne do życia miasto w Belgii.
“Mamy bardzo silną tradycję planowania urbanistycznego i na nim opiera się strategia rozwoju miasta. Projekty rewitalizacji miasta łączą firmy, instytucje, samorząd i obywateli.
Stoimy przed podobnymi wyzwaniami, jak inne miasta w Europie: zmiany klimatyczne, migracje, bezrobocie, kryzys finansowy, niedobór mieszkań.
Plan zagospodarowania przestrzennego dla całej Gandawy został zrealizowany w 2003 roku, jest strategicznie odnawiany na 2030 rok w innowacyjnej metodzie: stosowane są m.in. interwencje punktowe na małą skalę, miasto odkrywa i wykorzystuje na nowo swój wodny kręgosłup.
Pięć kluczowych wyzwań sformułowanych w planie to:
- zrównoważony i uwzględniający warunki klimatyczne rozwój przestrzenny,
- wyzwania demograficzne - zmierzenie się ze wzrostem i zmianą składu populacji
- wyzwanie mobilności - selektywny dostęp do miasta i jego regionu
- wyzwanie ekonomiczne -
- projektowanie przestrzenne oparte na konsultacjach publicznych i kolektywnej wiedzy zwane crowdsurfing
Stosujemy inteligentne zagęszczanie i “napowietrzanie” przestrzeni, np. budujemy nowe domy w łatwo dostępnych miejscach i jednocześnie zapewniamy większą ilość otwartej przestrzeni w innych lokalizacjach.
Stare doki w Gandawie to projekt publiczno prywatny, realizowany przy udziale budżetów samorządu i rząd.
W Gandawie pokazujemy inne podejście do rozwoju miasta, nie tylko w oparciu o prywatne nieruchomości, ale także w oparciu o współpracę z mieszkańcami i użytkownikami miasta. Pokazujemy również, jak miasto może ponownie wykorzystać swoją wewnętrzną strukturę i jak drogi wodne mogą zmienić jego przyszłość. Miasto nie jest faktem statycznym, ewoluuje wraz ze swoją społecznością, a planowanie urbanistyczne musi przewidywać wyzwania przyszłości. Planujemy na przyszłe pokolenia.”
Londyn
Prof. Agnieszka Zimnicka od 2008 roku pracuje w dzielnicowych urzędach Londynu, wcześniej jako urbanistka w zespole planowania przestrzennego, obecnie w dzielnicy Tower Hamlets, jako kierownik zarządzająca projektami i programami, sprawując strategiczny nadzór nad wschodnią i południową częścią dzielnicy. Kontynuuje równolegle karierę naukową na Zachodniopomorskim Uniwersytecie Technicznym w Szczecinie. Jest absolwentką architektury na tejże uczelni oraz studiów magisterskich na Uniwersytecie Erasma w Rotterdamie z zakresu zarządzania miastem.
Tower Hamlets to jedna z 32 dzielnic Londynu, położona centralnie, z 220 tysiącami mieszkańców, ale intensywnie rozwija się pod względem demograficznym i urbanistycznym.
Agnieszka Zimnicka przedstawiła swoją prywatną “listę przebojów” pozastatutowych metod zarządzania rozwojem przestrzennym - obecnie (jak mówi) na topie w Londynie:
“Dokumenty planistyczne nie mogą być pisane hermetycznym językiem, zaczęliśmy plany w większym stopniu ilustrować, uzupełniając je o informację dla mieszkańców na temat kultury budowania w danej lokalizacji - dzięki temu staramy się też pomagać idącym w tym kierunku inwestycjom, które nie wymagają pozwolenia planistycznego, pokazujemy więc w jaki sposób harmonijnie wpisać się w otoczenie uzupełniając zabudowę, rozbudowując część dachową itd.
Dla obszarów chronionych są oczywiście osobne dokumenty, które jeszcze 10 lat temu zawierały wyłącznie słowo pisane.
Analizy w skali 2D są jednak mimo wszystko hermetycznie. Mamy do dyspozycji wirtualny model 3D całego Londynu dostępny w domenie publicznej, również z pokazaniem tych budynków, które uzyskały pozwolenie na budowę i tych, których budowa trwa. Dzięki wejściu w ten model, każdy może sobie wyrobić wiarygodną opinię.
Kluczowe dla wszystkich stron konsultacji społecznej jest zapewnienie informacji zwrotnej.
Realizując przebudowy danych przestrzeni czy rewitalizacji ulic, realizujemy hasło “miasto piękne w każdym momencie” - dla podtrzymania życia gospodarczego w obszarach objętych takimi działaniami dbamy o tymczasowe zagospodarowanie frontu ulicy. Robiąc to, często korzystamy także z kontenerów.”
Sztokholm
Monika Rudeńska od ponad 15 lat zajmuje się kształtowaniem przestrzeni miejskiej w Szwecji w gminnych jednostkach, od prawie 10 lat w urzędzie miasta w Sztokholmie. Piastuje stanowisko stratega rozwoju miasta. Jest absolwentką Wydziału Architektury Politechniki Gdańskiej i studiów podyplomowych z zakresu architektury i urbanistyki na Akademii Sztuk Pięknych w Sztokholmie.
“Jako strateg zajmuję się dość nową fazą planowania w Sztokholmu - etapem między studium rozwoju przestrzennego miasta a fazą planowania lokalnego. Planowanie strategiczne podzielone jest w Sztokholmie na planowanie tematyczne - mamy np. stratega od gospodarki zielonej, wodnej, mobilność i transportu.
Strateg rozwoju miasta na podstawie wiedzy gromadzonej w obszarach tematycznych znajduje miejsca, gdzie potencjał rozwojowy miasta jest największy, czyli w konkretnych miejscach wytycza ramy do dyskusji na temat projektów lokalnych planów.
Tak jak w Londynie, tak i u nas deweloperzy są zaangażowani w prace planistyczne na poziomie lokalnym. Im większa wiedza na temat, w jaki sposób dany projekt może się przysłużyć rozwojowi całego miasta, tym miasto ma silniejsze argumenty w negocjacjach z deweloperem.
Wizja rozwoju Sztoholmu realizowana jest od wielu lat, jej założenia podstawowe: jest to miasto rozwijające się dynamicznie, wszystkie dzielnice są ze sobą połączone, duży nacisk kładziemy na wysokiej jakości przestrzenie publiczne, to smart city odporne na różne zmiany klimatyczne.
Sztokholm jest ukształtowany centrycznie, dlatego siła śródmieścia jest bardzo mocna i ważne jest maksymalne wykorzystanie jego obszarów w rozwoju miasta
Studium definiuje 4 obszary, które mają mieć priorytet jeśli chodzi o inwestycje. Są to obszary, w których miasto próbuje wyrównać np. różnice jeśli chodzi o jakość przestrzeni publicznej. Hasło, które nam przyświeca brzmi “Więcej Sztokholmu dla wszystkich” dlatego bardzo duży nacisk kładziony jest na dostępność wszystkich obszarów miasta i wysoką wartość przestrzeni publicznych"
FILMOWY ZAPIS DEBATY:
