„6-10-14 dla Zdrowia” to program finansowany przez Miasto Gdańsk, a realizowany przez Uniwersyteckie Centrum Kliniczne w Gdańsku. Oparty jest na nowoczesnej formule wspierającej wprowadzanie zmian prozdrowotnych w codziennym życiu dzieci i ich rodzin. Uczestnikom programu przez rok towarzyszą lekarze pediatrzy, dietetycy, specjaliści aktywności fizycznej i psycholodzy.
Stosowane metody cieszą się uznaniem na arenie ogólnopolskiej i międzynarodowej. Coraz więcej miast w Polsce dostrzega efektywność działań zainicjowanych przez Gdańsk i tworzy programy bazujące na metodach wypracowanych właśnie w naszym mieście.
Innowacyjność programu „6-10-14 dla Zdrowia” uznana została również przez Europejskie Towarzystwo Badań nad Otyłością - EASO (The European Association for the Study of Obesity). Certyfikacja EASO nadaje UCK oraz programowi „6-10-14 dla Zdrowia” prestiżowy tytuł Centrum Leczenia Otyłości. Jest certyfikatem potwierdzającym efektywność kliniczną oraz jakość prowadzonej interwencji. Tym samym Uniwersyteckie Centrum Kliniczne oraz Program „6-10-14 dla Zdrowia” dołączyli do elitarnego grona najlepszych ośrodków w Europie zajmujących się problemem nadwagi i otyłości.
Oficjalne podsumowanie osiągnięć z 5 lat działalności Programu zaprezentowano podczas konferencji prasowej, która miała miejsce 10 czerwca w Centrum Medycyny Inwazyjnej Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego w Gdańsku. W konferencji udział wzięli przedstawiciele administracji publicznej, eksperci zdrowia publicznego, lekarze pediatrzy oraz absolwenci Programu.
Piotr Kowalczuk, zastępca Prezydenta Miasta Gdańska: - Program „6-10-14 dla Zdrowia” to program profilaktyczny, który przynosi efekty. Jest na takim poziomie, że inne miasta naśladują Gdańsk, wdrażając tego typu rozwiązania u siebie. Efekty programu widać nie tylko na prezentowanych danych, ale najlepszymi jego ambasadorami są dzieci i młodzież, które kończą go z sukcesem. Z własnego doświadczenie wiem, jak ważne jest prawidłowe odżywienie, tym bardziej cieszę się, że coraz więcej młodych Gdańszczan otoczonych jest profesjonalną opieką specjalistów programu.
Radna Beata Dunajewska, przewodnicząca Komisji Spraw Społecznych i Ochrony Zdrowia: - Dbamy o to, żeby Programowi nie stała się krzywda. Jestem dumna, że udało się utworzyć taką wartość na skalę ogólnopolską. Nie wyobrażam sobie, żeby w tym momencie zaprzestać realizacji Programu.
Ewa Książek-Bator: - Dyrektor Naczelny Uniwersyteckie Centrum Klinicznego w Gdańsku: - Uniwersyteckie Centrum Kliniczne realizuje Program od 5 lat i jest świadome niedoboru programów profilaktycznych poprawiających zdrowie i jakość życia mieszkańców województwa. Mam nadzieję, że Prezydent Miasta ma świadomość, że pieniądze wydane na Program to jedne z najlepiej wydanych pieniędzy publicznych.
Tomasz Stefaniak – dyrektor ds. medycznych Uniwersyteckiego Centrum Klinicznego: - Koszty szpitalnego leczenia otyłości dochodzą do wielomilionowych kwot. Dzięki pracy Programu „6-10-14 dla Zdrowia” oszczędzić możemy ogromne sumy w przyszłości (związane np. z kosztami leczenia, rehabilitacji, absencji w pracy itp.). Dzięki dzieciom, które wychodzą z otyłości czy nadwagi, możemy żyć o wiele lepiej w przyszłości.
Dr hab. Agnieszka Szlagatys-Sidorkiewicz - Zastępca Kierownika Katedry i Kliniki Pediatrii, Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego: - Bardzo ważna rzecz to: z otyłości się nie wyrasta. Dziecko otyłe zupełnie inaczej się rozwija: ma słabsze kości i mięśnie. Program jest swego rodzaju inwestycją w całe społeczeństwo. Poprawiając stan zdrowia obecnych dzieci sprawiamy, że będą one zdrowszymi dorosłymi i zostaną rodzicami kolejnego zdrowego pokolenia
Ania, lat 13 – uczestniczka Programu „6-10-14 dla Zdrowia”: - Na początku wstydziłam się nadwagi, najtrudniej było zacząć. W Programie nauczyłam się przede wszystkim regularnego i prawidłowego żywienia.
Magda, lat 14 - uczestniczka Programu „6-10-14 dla Zdrowia: - Dzięki Programowi szybko udało się zdiagnozować u mnie chorobę. Czuję się coraz lepiej, otwieram się na ludzi. Specjaliści w Programie bardzo mi pomogli – dodali odwagi i podnieśli na duchu.
Mama Magdy: - Bardzo ważne było dla mnie, że w Programie jednego dnia, w jednym miejscu, mogliśmy wszystko załatwić – wizyty z różnymi specjalistami, skierowanie na badania, itd. „Skutkiem ubocznym” Programu była zmiana nawyków żywieniowych całej rodziny. Sama nawet schudłam.
Pierwsze efekty działań Programu „6-10-14 dla Zdrowia” są już dostrzegalne. Aby ten rezultat został utrzymany i wzmocniony niezbędna jest kontynuacja działań i dalsze wspieranie coraz większego grona odbiorców. Pozwoli to na obniżenie odsetka dzieci i młodzieży z nadwagą i otyłością, a w konsekwencji również odsetka dorosłych borykających się z powikłaniami zdrowotnymi otyłości.
Podczas 5 lat trwania programu przebadano ponad 36.500 dzieci w etapie podstawowym, nadmiar masy ciała zdiagnozowany został u niemal 4.000 dzieci (ok. 11%), które zostały skierowane do etapu specjalistycznego programu „6-10-14 dla Zdrowia”
U 18 % dzieci zidentyfikowano poważne odchylenia w wynikach badań laboratoryjnych (przede wszystkim w poziomie glukozy, trójglicerydów i poszczególnych frakcji cholesterolu) wymagające natychmiastowej dodatkowej konsultacji specjalistycznej, zapewnionej w ramach Programu.Zdiagnozowanie tych zmian było możliwe tylko dzięki uczestnictwu dzieci w Programie „6-10-14 dla Zdrowia”. Stwierdzone nieprawidłowości na początkowym etapie są bezobjawowe, co zazwyczaj opóźnia ich wykrycie. Zazwyczaj diagnozowane są dopiero, kiedy pojawią się pełne objawy chorobowe, a stan kliniczny jest dużo bardziej zaawansowany.
Efektem rocznego uczestnictwa w programie u ponad 75 % podopiecznych jest obniżenie centyla BMI (średnio o 6 punktów procentowych). Oznacza to, że dziecko włączone do Programu z powodu otyłości, opuszcza program z nadwagą, czyli nadal z nadmiarem masy ciała, ale już niebędącym stanem chorobowym. Rozpoczęty proces redukcji masy ciała będzie kontynuowany po zakończeniu udziału w Programie, ponieważ obserwowana są trwałe, pozytywne zmiany w obszarze zachowań żywieniowych oraz tych dotyczących aktywności fizycznej.
Obecnie pod opieką programu „6-10-14 dla Zdrowia” znajduje się ok. 830 dzieci, a kolejne 100 oczekuje na pierwsze spotkanie.
Przez cały okres trwania programu „6-10-14 dla Zdrowia” udzielono blisko 24.000 porad specjalistycznych.
Zespół Programu „6-10-14 dla Zdrowia” tworzy ok. 50 osób zaangażowanych na różnych etapach realizacji zadań.
Otyłość stanowi obecnie jedno z największych wyzwań zdrowia publicznego. Uważana jest za przyczynę wielu komplikacji zdrowotnych, które wpływają negatywnie, na jakość życia człowieka i nasilają się wraz z jej pogłębianiem. Stanowi czynnik ryzyka wielu chorób m.in. choroby niedokrwiennej serca, nadciśnienia tętniczego, udaru mózgu, cukrzycy typu drugiego, niektórych nowotworów, zwyrodnienia układu kostno-stawowego.
Współczynnik otyłości na świecie wzrósł między rokiem 1975 a 2014 z 3,2% do 10,8% u mężczyzn oraz z 6,4% do 14,9% u kobiet. Szacuje się, że do 2025 roku wzrośnie do 18% w przypadku mężczyzn oraz do 21% w przypadku kobiet[1].
W Polsce ponad 22% dzieci i młodzieży do 18 r.ż. boryka się z nadwagą i otyłością oraz ich konsekwencjami zdrowotnymi[2]. Badania wykazały, że aż 79–80% młodzieży z otyłością stwierdzoną w okresie dojrzewania pozostanie otyłymi dorosłymi.[3] Choroby cywilizacyjne występujące w wieku dorosłym mają często swoje źródło w błędach żywieniowych i niskiej aktywności fizycznej w dzieciństwie. Dowiedziono, że w młodym wieku dużo łatwiej takie nawyki zmodyfikować oraz powrócić do zdrowia i prawidłowej masy ciała.
Więcej informacji na stronie internetowej Programu: TUTAJ
[1] NCD Risk Factor Collaboration: Trends in adult body-mass index in 200 countries from 1975 to 2014: a pooled analysis of 1698 population-based measurement studies with 19·2 million participants, The Lancet, Volume 387, No. 10026, p.1377–1396, 2 April 2016 http://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736%2816%2930054-X/abstract
[2] Artykuł pt. „Naukowcy podpowiadają jak zatrzymać epidemię otyłości wśród dzieci i młodzieży”, opublikowany na stronie internetowej Instytutu Żywności i Żywienia http://izz.waw.pl/pl/component/content/article/3-aktualnoci/aktualnoci/583-naukowcy-podpowiadaja-jak-zatrzymac-epidemie-otylosci-wsrod-dzieci-i-mlodziezy (opublikowane: 17 maj 2016)
[3] Oblacińska A. Podstawy teoretyczne nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży. w: Oblacińska A. (red.) Wspieranie dziecka z nadwagą i otyłością w społeczności szkolnej. Warszawa 2013.
