Dla przyszłych pielęgniarek, ratowników medycznych. Otwarcie Centrum Symulacji Medycznych
W środę, 18 września 2024 na spotkaniu z udziałem Aleksandry Dulkiewicz, prezydent Gdańska i przedstawicieli klinik realizujących program podsumowano, co w jego ramach udało się osiągnąć. Przypomnijmy, wiele samorządów w Polsce, w tym gdański, zdecydowało się na finansowanie programów wsparcia prokreacji, kiedy w 2017 roku rząd wycofał się z ich prowadzenia. W czerwcu 2024 przywrócono finansowanie procedury in vitro ze środków publicznych, dzięki czemu możliwe stało się zakończenie gdańskiego programu samorządowego. Został wygaszony wraz z końcem sierpnia.
Prawie 900 nowych mieszkanek i mieszkańców Gdańska, będą kolejni
- Pod koniec 2016 roku, kiedy zaczęliśmy pracę nad programem wsparcia prokreacji, uczyliśmy się od innych samorządów - przypomniała Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Gdańska. - Kiedy został zamknięty rządowy program, bardzo jasno powiedzieliśmy, że słuchamy głosów osób długo oczekujących na dziecko i musimy w tej sytuacji jako miasto Gdańsk zastąpić rząd. Dziś nasz gdański program jest wyjątkowy, bo składa się nie tylko z modułu związanego z dopłatą do procedur medycznych. To też coś bardzo ważnego i unikalnego, czyli pozostałe dwa elementy. Pierwszy to moduł wsparcia psychologicznego, drugi dotyczy edukacji prokreacyjnej, czyli uczy, jak żyć zdrowo, żeby w przyszłości zostać mamą czy tatą. Nie będziemy ustawać w staraniach, aby te dwa dodatkowe moduły, nasz gdański towar eksportowy, z czasem stały się również elementem programu rządowego.
Trzy moduły gdańskiego programu wsparcia prokreacji
Gdański program, inaugurowany w 2017 roku, a poprzedzony konsultacjami zespołu ekspertów, zawierał trzy moduły:
- medyczny - dofinansowanie do leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego,
- psychologiczny - wsparcie psychologiczne w zakresie zdrowia prokreacyjnego,
- edukacyjny - edukacja zdrowotna w zakresie zdrowia prokreacyjnego.
Dzięki Gdańskiemu Programowi Wsparcia Prokreacji w mieście przybyło 896 nowych mieszkanek i mieszkańców, a 94 panie są w tej chwili w ciąży.
Żłobki publiczne w Gdańsku bezpłatne od października. Kto na tym zyska?
Moduł medyczny skierowano do gdańszczanek i gdańszczan, małżeństw i par nieformalnych, mieszkających w naszym mieście od minimum roku oraz opłacających tu podatki. Warunkiem medycznym kwalifikacji był wiek kobiety: 20-40 lat, warunkowo do 42 lat. Dopuszczono też możliwość zabezpieczenie materiału genetycznego dla osób od 18. roku życia w związku z chorobą, której leczenie mogło wymagać zastosowania specjalistycznych procedur gonadotoksycznych. Początkowo liczbę par wymagających leczenia oszacowano na 720, a kwotę dofinansowania do procedury ustalono na 5 tys. zł. Pierwsze dzieci, bliźnięta, urodziły się w roku 2018.
Wsparcie psychologiczne bardzo potrzebne
- Chyba największym wyzwaniem przy tej procedurze jest to, żeby mama wytrzymała psychicznie trud przyjmowania hormonów, zastrzyków, tabletek, trzymania się harmonogramu - powiedział Michał Okuniewski, tata dwóch córek, uczestnik gdańskiego programu. - Psychicznie to jest bardzo ciężkie, burza hormonów, nerwów, stresu, płaczów. To jest wyzwanie dla rodziców.
Monika Chabior, zastępczyni prezydenta ds. rozwoju społecznego i równego traktowania podkreśliła, że moduł psychologiczny zmieniał się dostosowując się do potrzeb odbiorczyń i odbiorców.
- Z jednej strony był skierowany do osób, które długo oczekują na dziecko - tłumaczyła prezydent Chabior. - Stał się też odpowiedzią na potrzeby osób, które straciły ciąże, czy takich, które mają trudność z rozmową o tych problemach. Myślę, że mamy tutaj bardzo dużo do przekazania innym samorządom.
Obecna umowa na realizację modułu psychologicznego obowiązuje do końca grudnia 2025 r. Rocznie (2024 i 2025) na działania przeznaczono 220 000 zł. Były to m.in konsultacje psychologiczne, interwencyjne, małżeńskie i partnerskie (ok.100 osób rocznie) oraz psychiatryczne (ok. 30-40 osób rocznie). W module znalazły się też konsultacje z embriologiem, warsztaty psychoedukacyjne dla par z trudnościami prokreacyjnymi, grupy wsparcia czy telefon zaufania. To także szkolenia dla profesjonalistów.
Edukacja dla młodszych... starszym też potrzebna
- Jeżeli chodzi o aspekt edukacyjny, mimo wielu przeszkód, manipulacji i przekłamań, nie ustawaliśmy w sprawdzaniu, co możemy zrobić, aby pomóc ludziom w zrozumieniu kwestii prokreacyjnych, ale też seksualności człowieka - dodała Monika Chabior. - Z naszej ewaluacji wynikło, że wsparcia w tym zakresie potrzebują też rodzice i osoby dorosłe.
Jak Gdańsk dba o kondycję psychiczną swoich mieszkańców? Program na lata 2024-26
W ramach moduł edukacyjnego, prowadzonego przez Gdański Ośrodek Promocji Zdrowia i Profilaktyki Uzależnień, zaplanowano cykliczne spotkania edukacyjne dla młodzieży (uczennic i uczniów 1. klas gdańskich szkół ponadpodstawowych), rodziców/opiekunów oraz rad pedagogicznych gdańskich szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Moduł będzie realizowany do końca 2025 z możliwością przedłużenia.
Ile to kosztowało?
- Na koniec sierpnia 2024 roku mamy ponad tysiąc ciąż zarejestrowanych w programie, 64 z nich to ciąże mnogie. To też dodatkowy sukces - powiedziała Katarzyna Ziemann, dyrektor Wydziału Rozwoju Społecznego Urzędu Miejskiego w Gdańsku. - Dodatkowo, ważnym elementem programu była możliwość uczestniczenia pacjentek, które potrzebują zabezpieczenia płodności przed leczeniem onkologicznym. Takich przypadków mieliśmy siedem. Koszt całego programu, realizowanego w Gdańsku w latach 2017-2024 to ponad 17 milionów złotych. To środki, które przeznaczyliśmy z funduszy miejskich, aby wszystkie trzy moduły mogły się równolegle rozwijać.
Środki na realizację programu zwiększano systematycznie każdego roku:
- 2017 - 500 000 zł,
- 2018 - 1 000 000 zł,
- 2019 - 2021 - 1 500 000 zł rocznie,
- 2022 - 2024 - 2 400 000 zł rocznie.
Terapiobus na ulicach Gdańska. Otrzymasz tu bezpłatnie “pierwszą pomoc emocjonalną”
Po zmianie rządu, w październiku 2023 r., oczekiwano na ogłoszenie warunków, na jakich zostaną wprowadzone ogólnopolskie programy leczenia niepłodności. Ważne było zabezpieczenie osób uczestniczących już w gdańskim programie. W czerwcu 2024 przywrócono finansowanie procedury in vitro ze środków publicznych, a gdański program samorządowy wygasł z końcem sierpnia.
Do 31 sierpnia 2024:
- urodziło się 896 dzieci,
- 64 ciąże były mnogie,
- w roku 2024 było 87 porodów,
- w roku 2024 urodziło się 91 dzieci,
- trwają 94 ciąże.
Wszystkie kliniki realizujące samorządowy program zakwalifikowały się do programu rządowego: pary objęte wsparciem samorządowym już dziś uzyskują wsparcie rządowe. Samorząd kontynuuje realizację pozostałych modułów: psychologicznego (wsparcie psychologiczne w zakresie zdrowia prokreacyjnego) i edukacyjnego oraz edukację zdrowotną w zakresie zdrowia prokreacyjnego.
Szczęśliwi rodzice: nie trzeba się bać, warto próbować
- Nasze doświadczenia są bardzo dobre, bo dwa razy z sukcesem skorzystaliśmy z programu, jesteśmy przeszczęśliwi - powiedział Michał Okuniewski. - Chcemy o tym rozmawiać, nie wstydzimy się. Z naszego doświadczenia wynika, że ludzie boją się i wstydzą pytać o in vitro, o co właściwie w tej metodzie chodzi. Staramy się promować tę metodę, mówić, że to nic strasznego, że dzieci z probówki to nie są gorsze dzieci. My uważamy, jeżeli już ktoś ma stopniować, że to są nawet "lepsze" dzieci. Poznając całą procedurę zobaczyliśmy, że wybiera się najlepsze jajeczka i plemniki, z tego wybiera się najlepszy zarodek. Choć dla nas dziecko poczęte naturalnie czy z in vitro jest takim samym cudem.
Młodzi rodzice mają zachowany jeszcze jeden zarodek i zamierzają podjąć kolejną próbę.
- Cieszymy się, że Gdańsk pomaga, bo dla niektórych jest to gigantyczny wydatek, cała procedura to są dziesiątki tysięcy złotych plus dojazdy - mówi mama małej Gai. - Tym bardziej, że jest coraz więcej osób z takimi problemami. Nikt w naszym otoczeniu nie mówił, że ma problemy z zajściem w ciążę, to było też dla nas ciężkie, bo my się staraliśmy i nie wychodziło, wydawało nam się, że tylko my mamy problemy. Dopiero w klinice zobaczyliśmy te tłumy par, które starają się o dziecko. Ten program jest bardzo cenny, nie każdego stać na to, żeby mieć dziecko, a dzięki niemu można zostać szczęśliwym rodzicem.
