To była pierwsza debata w ramach Gdańskiego Tygodnia Demokracji. Prowadził ją Jarosław Kuźniar (niegdyś TVN24, teraz Onet).
Zobacz skrót debaty:
Socjolog Lena Kolarska-Bobińska diagnozowała sytuację Polski: - Zmierzamy do byle jakiej, chaotycznej autokracji. W USA Trump nie może zmienić instytucji, bo tam wierzą w zasadę checks and balances; W Anglii populiści doprowadzili do Brexitu, ale tam Parlament pilnował, nadzorował i patrzył z boku na cały przebieg procesu demokracji. Systemy tam więc trwają. Tylko w Polsce i na Węgrzech zaczął się demontaż instytucji demokracji. Polska jest zaliczana do krajów odchodzącej demokracji. Instytucje i podstawowe dokumenty, jak Trybunał Konstytucyjny i Konstytucja, zaczynają znikać. Jarosław Kaczyński obcina wszystkie ograniczniki władzy, bo jemu reguły demokracji przeszkadzają. Boję się o trwałe ślady takiej polityki: budzą się stare demony, takie jak brak tolerancji, powrót negatywnych stereotypów, na przykład wobec Niemców. Unia Europejska się rozwija, a my stoimy w miejscu. To, co jest teraz niepokojące, to podział na elity i masy. Elity to “złodzieje z PO”, a masy to dobro. Co dalej? Moim zdaniem powstanie podział: Polska zamknięta kontra Polska europejska. PiS idzie w stronę izolacji, skłócenia nas z UE. Myślę więc, że głównym spoiwem opozycji będzie właśnie postawa prounijna.
Kolarska-Bobińska mówiła o błędach poprzednich ekip: - Demokracja w Polsce była byle jaka, bez chęci wciągania ludzi, bez ich udziału, nie docenialiśmy potrzeby wspólnoty wartości. Nie było aktywizacji ludzi, a polityka społeczna nie była punktem zainteresowania polityków.
Psychoterapeuta Wojciech Eichelberger tłumaczył, wedle terminologii psychiatrycznej, fenomen Jarosława Kaczyńskiego i jego zwolenników: - Osobowość autorytarna będzie zawsze dążyć do władzy. To na ogół ludzie, którzy sami doznawali przemocy, niekoniecznie fizycznej. Oni chcą zająć pozycję tej osoby, która się nad nimi wcześniej pastwiła. Taka osoba ma wokół siebie wiele osób o podobnej konstrukcji psychologicznej. Ktoś, kto czuje się ofiarą, jeśli tego nie przepracuje, to będzie znajdować dla siebie inne ofiary. Z takim zjawiskiem mamy do czynienia w Polsce. Polska en masse zachowuje się jak osobowość borderline: doświadczyła wielu sytuacji zerwania bliskich więzi, zawodu i zdrady - to nasza historia narodowa. Taka osobowość jest niestabilna, dokonuje zdrad, zawodzi innych, a poza tym bardzo potrzebuje dyscypliny.
Językoznawca prof. Jerzy Bralczyk mówił o dewaluacji słów i ich znaczeń: - Teraz takie słowa, jak “demokracja”, “wolność” czy “prawda” stają się pustymi żetonami, odrywają się od swoich znaczeń. Tak było w PRL, gdzie słowa typu “postęp” czy “pokój” były puste. A teraz Trybunał Konstytucyjny niby istnieje, ale jest pustą wydmuszką. Demokracja staje się zwyrodniała.
Socjolog prof. Mirosława Marody opowiadała o strategiach przetrwania Polaków: - Wielu ludzi wierzy, że uda im się żyć obok państwa, poza państwem. Ale to złudne, bo polityka dopada wszystkich. Nasza reakcja jest dwojaka: przystosowanie i maskowanie. Trzeba się przystosować: a to wujek coś załatwi, a to córka gajowego dostanie robotę, trzeba to przeczekać. To jest strategia rodem z PRL. I druga nasza strategia to maskowanie się: lepiej nie mówić, za kim jestem, siedzieć cicho.
Ogólnie rozmówcy mówili, że sprawy w Polsce nie idą w dobrym kierunku, ale nadzieję dają protestujący działacze, młodzi aktywiści i wszyscy ci, którzy rozumieją jak ważna jest teraz odważna, obywatelska, prodemokratyczna i prounijna postawa.
Prezydent Gdańska Paweł Adamowicz był nieobecny na poniedziałkowej debacie, bo we wtorek rano, 12 września, musi być w Warszawie, gdzie będzie przepytywany przez sejmową komisję ds. afery Amber Gold. W jego imieniu gości powitał Piotr Grzelak, zastępca prezydenta Gdańska.
Program 2. Gdańskiego Tygodnia Demokracji
DEBATY - odbywać się będą w Europejskim Centrum Solidarności, pl. Solidarności 1 (wstęp wolny).
OTWARCIE GDAŃSKIEGO TYGODNIA DEMOKRACJI
poniedziałek, 11 września, godz. 18.00
_________
wtorek, 12 września, godz. 18.00
__________
środa, 13 września, godz. 18.00
__________
czwartek, 14 września, godz. 18.00
__________
Sędziowie i niewolnicy – spotkanie autorskie z prof. Jerzym Zajadło
piątek, 15 września, godz. 18.00
__________
Jak wspierać aktywność obywatelską w Gdańsku? – Panel Obywatelski
sobota, 16 września, godz. 9.00 (obowiązują zaproszenia)
__________
sobota, 16 września, godz. 16.30
__________
Kobiety! RatujMY Demokrację – gość: prof. Monika Płatek, współudział: Dorota Warakomska
niedziela, 17 września, godz. 11.00
WYKŁADY
wtorek, 12 września, godz. 16.30
– Ratusz Głównego Miasta, ul. Długa 46
__________
Muzeum dla gdańszczan, gdańszczanie dla muzeum – debata przedstawicieli mediów i organizacji społecznych
czwartek, 14 września, godz. 16.30
– Ratusz Głównego Miasta, ul. Długa 46
WYSTAWA
Demokracja ilustrowana – wernisaż wystawy
poniedziałek, 11 września, godz. 17.00
WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE
Stocznia Gdańska szlakami kobiet. Trasa działaczek strajkowych
poniedziałek, 11 września, godz. 15.00
– zapisy: www.ikm.pl
__________
Międzynarodowe warsztaty poświęcone powstaniu Lokalnej Agencji Demokracji w ukraińskim mieście Mariupol
piątek, 15 września, godz. 14.00 (obowiązują zaproszenia)
– Europejskie Centrum Solidarności, pl. Solidarności 1
__________
sobota, 16 września, godz. 15.00
– Biblioteka pod Żółwiem WiMBP, ul. Św. Ducha 111/113
__________
Demokracja. Nie tylko dla dorosłych – konkurs na sztukę dla dzieci i młodzieży
– Miejski Teatr Miniatura, al. Grunwaldzka 16
Czytanie zgłoszonych sztuk
sobota, 16 września, godz. 16.00
niedziela, 17 września, godz. 17,00
__________
Szlak wolności
11-17 września, godz. 10.00
– zapisy: www.visitgdansk.pl
WARSZTATY EDUKACYJNE
– Europejskie Centrum Solidarności, pl. Solidarności 1
zapisy: www.ecs.gda.pl
Papierowa rewolucja Solidarności
Gdzie jest ksero
Drugi obieg
11-15 września
__________
Światło idzie z Gdańska – pokazy filmowe dla szkół
-
Światło idzie z Gdańska, reż. Ryszard Grabowski
-
Kryptonim Inspirator, reż. Henryka Kinaszewska
-
Polskie drogi do niepodległości, reż. Andrzej Dorniak, Anna Maria Mydlarska
-
Lider, reż. Andrzej Trzos-Rastawiecki
-
Pomnik, reż. Marian Terlecki
-
Ludzie z żelaza, reż. Adam Kinaszewski
-
Lud da siłę swojemu poecie, reż. Adam Kinaszewski
11-15 września
__________
Warsztat dla nauczycieli prowadzących samorządy uczniowskie
15 września
POST SCRIPTUM
– Europejskie Centrum Solidarności, pl. Solidarności 1
Pokaz filmu o Władysławie Bartoszewskim Budowniczy mostów, reż. Zofia Kunert – Salon Młodopolski im. Arama Rybickiego, dyskusja: Basil Kerski i Jacek Taylor
poniedziałek, 18 września, godz. 1800
__________
III Konferencja Samorządów Uczniowskich
środa, 20 września
