Zło, które powraca. W Dzień Sybiraka 2022 gdańszczanie modlili się o pokój pod Golgotą Wschodu
Podczas oficjalnej części wydarzenia, które odbędzie się w niedzielę, 17 września, na Cmentarzu Łostowickim (ul. Łostowicka 35) planowane są przemówienia i złożenie wieńców pod pomnikiem Golgoty Wschodu. Obecni będą m.in. zastępczyni prezydent Gdańska ds. rozwoju społecznego i równego traktowania Monika Chabior, członkowie Związku Sybiraków - Oddział Wojewódzki w Gdańsku, a także członkowie Stowarzyszenia Rodziny Katyńskiej w Gdańsku, i inni goście.
W programie ujęto m.in. modlitwę za zmarłych i apel pamięci, a Orkiestra Morskiego Oddziału Straży Granicznej odegra hymn sybiracki. Zaplanowano także występ poetycki przygotowany przez uczniów VII Liceum w Gdańsku. Młodzież z tej szkoły od 5 lat opiekuje się pomnikiem, który dla wielu gdańskich rodzin stał się symbolem losów ich bliskich, rodzin i krewnych rzuconych w bezkres Syberii.
Pomnik Golgota Wschodu na cmentarzu Łostowickim wyobraża matkę, tulącą niemowlęta - więcej niż jest w stanie ochronić. Malutkie dzieci są również u jej nóg. To część życiowego doświadczenia wielu gdańskich sybiraków. Przeprowadzone przez Sowietów wywózki przeżyli jako dzieci - tracili rodzeństwo, dziadków, rodziców.
Msza święta w intencji ofiar masowych zsyłek na Sybir w latach 1940-1956 oraz zbrodni katyńskiej, a także zmarłych członków Związku Sybiraków i Rodziny Katyńskiej zostanie odprawiona w niedzielę, 17 września, o godz. 12.00, w Bazylice Mariackiej przy ulicy Podkramarskiej 5 w Gdańsku.
Dbanie o historię i pamięć
17 września 1939 roku tocząca ciężkie walki obronne z niemiecką agresją Polska została zaatakowana od wschodu przez Związek Sowiecki. Wspólna wojna przeciwko Polsce była wynikiem tajnego porozumienia sowiecko-niemieckiego w ramach Paktu Ribbentrop - Mołotow. Najeźdźcy podzielili między siebie strefy okupacyjne.
Polacy zamieszkujący wschodnie województwa Rzeczpospolitej po 17 września 1939 roku znaleźli się pod okupacją sowiecką i bardzo szybko stali się ofiarami terroru. Żołnierze polscy uznani zostali za więźniów i zamknięci w obozach. Na ponad 21 tysiącach oficerów dokonano zbrodni wojennej. Polska ludność cywilna z kolei w dużej liczbie została zesłana na wschód ZSRR.
Wiele osób z powodu złych warunków, a także chorób i ciężkiej pracy straciło życie, czego symbolem stała się zbrodnia katyńska. Jeszcze innych wysiedlano na masową skalę. Historycy do dzisiaj mają kłopot z ustaleniem, jak duża liczba osób wywieziona została na Sybir. Mowa jest o 900 tysiącach, 1,6 miliona, a nawet 1 875 000 osób. Śmiertelność była wysoka, sięgała od 15 do 30 procent.
Warto podkreślić, że słowo Sybir w polskiej tradycji oznacza nie tylko obszar Syberii, ale wszystkich wschodnich i północnych kresów Rosji, dokąd wywożono zesłańców - m.in. tereny za kołem podbiegunowym.
Światowy Dzień Sybiraka został ustanowiony w 1991 roku. Najważniejsze w tym dniu jest przypominanie prawdziwych losów zesłańców i spisywanie ich od żyjących osób, aby nie uległy zapomnieniu. Uroczystość z okazji obchodów Dnia Sybiraka to coraz już bardziej unikatowa szansa na kontakt z cennymi wspomnieniami kombatantów.
Oprac. AO
