Żołnierze Wyklęci. Gdańsk pamięta o tragicznych losach polskiej partyzantki antykomunistycznej 

Wieńce od prezydent Gdańska i Rady Miasta Gdańska na grobach „Inki” i „Zagończyka” na Cmentarzu Garnizonowym, a także pod Pomnikiem Żołnierzy Wyklętych i pod Pomnikiem Rotmistrza Witolda Pileckiego. W uroczystości uczestniczyła prezydent Aleksandra Dulkiewicz. 1 marca już od ponad dekady jest Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Pomorze Gdańskie od 1945 roku było obszarem działań polskiej partyzantki antykomunistycznej.
01.03.2024
Więcej artykułów poświęconych Gdańskowi znajdziesz na stronie głównej gdansk.pl
Dwa kamienne groby, znajdujące się obok siebie. Na nich liczne wieńce i kwiaty z biało-czerwonymi wstążkami
Groby "Inki" i "Zagończyka" na Cmentarzu Garnizonowym w Gdańsku
fot.Piotr Wittman/www.gdansk.pl

Wyklęci na Pomorzu Gdańskim

Los żołnierzy wyklętych jest częścią powojennej historii Gdańska. W ostatnich miesiącach II wojny światowej i tuż po niej na Pomorze Gdańskie przedostawały się całe oddziały antykomunistycznej partyzantki niepodległościowej, uformowane na Wileńszczyźnie i Podlasiu. Tutaj prowadziły nierówną walkę z ludźmi nowych komunistycznych struktur państwowych, tworzonych we współpracy z władzami ZSRR. Żołnierze niezłomni ginęli w akcjach bojowych i zasadzkach m.in. w okolicach Sztumu, Malborka i Tczewa, a także na Kaszubach. Mieli kontakty i kryjówki w Gdańsku, Sopocie, Gdyni.

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Jak i dlaczego zginęli "Inka" i "Zagończyk"? [WYWIAD]

Osoby stoją w milczeniu nad grobami, które są pokryte kwiatami, dominują barwy narodowe
Prezydent Aleksandra Dulkiewicz i dr Janusz Marszalec na Cmentarzu Garnizonowym, podczas uroczystości przy grobach "Inki" i "Zagończyka"
fot.Piotr Wittman/www.gdansk.pl

Wyklęci w Gdańsku: “Inka” i “Zagończyk” 

Danuta Siedzikówna „Inka” została aresztowana w Gdańsku, 20 lipca 1946 roku, gdy jako sanitariuszka 5. Wileńskiej Brygady AK przyjechała po lekarstwa i opatrunki dla rannych. 

Feliks Selmanowicz „Zagończyk” również był żołnierzem 5. Wileńskiej Brygady AK, w ręce UB wpadł trzy dni wcześniej, w Sopocie. 

Oboje zostali rozstrzelani w piwnicy gdańskiego więzienia 28 sierpnia 1946 roku. Podstawą egzekucji były wyroki, wydane z wielokrotnym naruszeniem procedury karnej - dziś uważane za przykłady tzw. zbrodni sądowej.

Gdańsk pamięta! Światło dla Bohaterów AK na Cmentarzu Łostowickim

Dwie osoby podchodzą z kwiatami do kamiennego obelisku
Uroczystość pod Pomnikiem Żołnierzy Wyklętych, na skwerze u zbiegu ul. 3 Maja i ul. Gen. Henryka Dąbrowskiego
fot.Piotr Wittman/www.gdansk.pl

1 marca - data nieprzypadkowa

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych, jako wyraz hołdu dla żołnierzy drugiej konspiracji, ustanowiony został świętem państwowym przez Sejm 3 lutego 2011 roku. 

Dlaczego wyznaczono 1 marca? To data symboliczna. Tego dnia w 1951 r. w więzieniu na warszawskim Mokotowie, po pokazowym procesie, zostali rozstrzelani przywódcy IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość” - prezes WiN ppłk Łukasz Ciepliński („Pług”, „Ludwik”) i jego najbliżsi współpracownicy: Adam Lazarowicz, Mieczysław Kawalec, Józef Rzepka, Franciszek Błażej, Józef Batory i Karol Chmiel. Ich ciała komuniści zakopali w nieznanym miejscu. W tym roku przypada 73. rocznica tamtej egzekucji.

Krewni pracowników Poczty Polskiej w Wolnym Mieście Gdańsku u prezydent Dulkiewicz

Pomnik przedstawia figurę idącego mężczyzny. Przed pomnikiem stoją dwaj panowie z kwiatami
Kwiaty i znicze pod Pomnikiem Rotmistrza Pileckiego, który znajduje się przy Muzeum II Wojny Światowej
fot.Piotr Wittman/www.gdansk.pl

Gdańsk, cztery miejsca 

Co roku, 1 marca, przedstawiciele władz samorządowych Gdańska składają wieńce i zapalają znicze w czterech miejscach:

  • na grobie “Inki”, na Cmentarzu Garnizonowym
  • na grobie “Zagończyka”, sąsiednia kwatera na Cmentarzu Garnizonowym
  • pod Pomnikiem Żołnierzy Wyklętych, na skwerze u zbiegu ul. 3 Maja i ul. Gen. Henryka Dąbrowskiego 
  • pod Pomnikiem Rotmistrza Witolda Pileckiego, przy Muzeum II Wojny Światowej

W piątek, 1 marca 2024 roku, w uroczystym złożeniu wieńców, oprócz prezydent Aleksandry Dulkiewicz uczestniczyli m.in. radny Andrzej Kowalczys, zastępca dyrektora Muzeum Gdańska Janusz Marszalec i Maciej Kukla, kierownik Referatu Organizacyjno-Protokolarnego w Biurze Prezydenta Gdańska.

TV

XI Grand Prix Fitness Aleksandry Kobielak