Prof. Zbigniew Brzeziński (1928-2017), były doradca prezydenta USA z ramienia Partii Demokratycznej Jimmy'ego Cartera, w 2002 roku został Honorowym Obywatelem Miasta Gdańska.
Nieprzypadkowo - nasze miasto zdecydowanie lubił i często odwiedzał. Był tu m.in. w 2005 roku, z okazji 25-lecia podpisania Porozumień Sierpniowych, przyjął też zaproszenie do Gdańskiego Areopagu, i jesienią 2007 roku przyleciał do Gdańska jako uczestnik debaty w gmachu Filharmonii Bałtyckiej na Ołowiance. Odwiedził wówczas również m.in. Westerplatte.
W 2013 roku w Gdańsku pojawił się wraz z żoną, rzeźbiarką Emilie Benes Brzezinski, która w Gdańskiej Galerii Güntera Grassa miała wystawę swoich prac - 16 monumentalnych drewnianych rzeźb z fotografiami jej przodków, z cyklu „Drzewa Rodzinne” („Family Trees”). Imponującym obiektom towarzyszyły niepokazywane wcześniej rysunki jej męża, który zwykł je kreślić odruchowo podczas... spotkań i konferencji w Białym Domu.
Laureaci Medalu Wdzięczności
W czwartek, 31 sierpnia, w Europejskim Centrum Solidarności odbyła się uroczystość wręczenia Medali Wdzięczności, którymi pośmiertnie odznaczeni zostali prof. Zbigniew Brzeziński i Emilie Benes Brzezinski. To przyznawane przez ECS wyróżnienie, powołane w 30. rocznicę powstania „Solidarności”, w podzięce dla osób spoza naszego kraju, którzy wspomagali Polskę w walce o wolność i demokrację.
Gdański dzień Brzezinskich - ambasador USA z Medalami Wdzięczności dla rodziców
Kim byli Zbigniew Brzeziński i Emilie Benes Brzezinski?
Prof. Zbigniew Brzeziński urodził się w Warszawie, ale jako syn polskiego dyplomaty dużo czasu spędzał za granicą. Na placówce w Lipsku jako 6-latek widział jak naziści wprowadzali swoje porządki w Niemczech. Wybuch wojny zastał Brzezińskich w Kanadzie, gdzie ojciec pełnił funkcję konsula generalnego w Montrealu. Do Polski już nie wrócili, zamieszkali w USA. W 1958 roku otrzymał amerykańskie obywatelstwo. Miał już wtedy doktorat i był wykładowcą na prestiżowym Harvard University.
Szybko dał się poznać jako wybitny specjalista od geopolityki. Jego pozycję jako specjalisty od spraw europejskich umocniło małżeństwo z Emilie Benes, krewną Edvarda Benesa, ostatniego przedwojennego prezydenta Czechosłowacji.
W latach 1977-1981 Brzeziński był doradcą prezydenta Jimmy’ego Cartera ds. bezpieczeństwa narodowego USA. Historycy nie mają wątpliwości, że w znaczący sposób przyczynił się do wejścia polityki zagranicznej Stanów Zjednoczonych na drogę, która doprowadziła do zwycięstwa Zachodu w „zimnej wojnie”, a następnie przemian w Europie Środkowo-Wschodniej.
Lubił Gdańsk jako miejsce narodzin Solidarności i wysoko cenił Lecha Wałęsę. W 2002 roku Rada Miasta Gdańska nadała Profesorowi tytuł Honorowego Obywatela Miasta Gdańska.
Emilie Benes Brzezinski (1932-2022) urodziła się w rodzinie czeskiego dyplomaty i dziennikarza Bohuša Beneša. Jej stryjecznym dziadkiem był Edvard Beneš, prezydent Czechosłowacji w latach 1935-1938. W czasie II wojny światowej wraz z rodzicami przeniosła się do USA. W Wellesley College studiowała historię sztuki.
Była szeroko cenioną rzeźbiarką. Jej kariera artystyczna rozpoczęła się w latach 70. XX wieku, szeregiem wystaw indywidualnych w mieście Waszyngton oraz w Nowym Jorku. W swoich pracach - wyrazistych, wykonanych w różnym materiale: od żywicy, lateksu, po drewno - odwoływała się do natury. Jej uwaga skoncentrowała się na monumentalnych rzeźbach w drewnie wykonywanych przy pomocy piły łańcuchowej i siekiery. Poprzez uzyskaną w ten sposób formę nawiązywała do oryginalnych kłód drewna znajdowanych w tartakach, ogrodach lub na placach budowy.
Artystka prezentowała swoje prace nie tylko w galeriach sztuki, ale także w przestrzeniach alternatywnych oraz programach prezydenckich i sympozjach w USA i za granicą. Z instalacją zatytułowaną „Forest” („Las”) odwiedziła wszystkie stolice krajów Europy Wschodniej - regionu, z którego pochodzili jej przodkowie.
Medal Wdzięczności - dla kogo?
ECS uhonorowało dotąd Medalem Wdzięczności ponad 700 osób. W gronie odznaczonych są obcokrajowcy, którzy wspomagali Polaków i polską opozycję w czasach komunizmu - moralnie, politycznie i materialnie, wspierali rozwój społeczeństwa obywatelskiego oraz promowali idee „Solidarności”.
Honorowani są również ci, którzy dziś w duchu ideałów „Solidarności” bronią uniwersalnych praw człowieka i wzmacniają pokój na świecie, budując dobre relacje między narodami. A także ludzie nauki i kultury, aktywiści, muzealnicy, dziennikarze i publicyści, którzy dokumentują, badają i popularyzują historię ruchu „Solidarność”.
Jak dotąd, Medale Wdzięczności zostały przyznane osobom z Argentyny, Australii, Austrii, Belgii, Bułgarii, Czech, Danii, Finlandii, Francji, Holandii, Irlandii, Kanady, Litwy, Niemiec, Norwegii, Peru, Portugalii, Rumunii, Słowacji, Szwajcarii, Szwecji, Ukrainy, USA, Węgier, Wielkiej Brytanii oraz Włoch.
Emerytowana gdańska nauczycielka dołączyła do grona stulatków
