Nigdy nie opublikowane czarno-białe fotografie, które znajdziemy w wirtualnej kolekcji Fototeka Gdańska, zostały wykonane w latach ok. 1894-1954 (nie wszystkie datowania udało się badaczom określić dokładnie, podobnie jak nie udało się poznać autorstwa wszystkich). Stanowią cenny zapis dziejów gdańskich zabytków architektury i sztuki dawnego Gdańska, dotychczas nieznany szerokiemu gronu odbiorców. Pochodzą z archiwów Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.
- Prezentowany przez nas zasób to jeden z najcenniejszych zbiorów tego typu w Polsce, który dotychczas nie był udostępniany online, a więc pozostawał niemal zupełnie nieznany szerszemu gronu odbiorców - mówi mgr Piotr Sypczuk z działu Zbiorów fotografii i rysunków pomiarowych Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk, opiekun merytoryczny projektu. - Archiwalne fotografie nie były dotychczas publikowane. Na próżno byłoby ich szukać w licznych albumach z widokami Gdańska, w przewodnikach turystycznych, w monografiach miasta, czy nawet w specjalistycznych artykułach naukowych. Nie były też nigdy prezentowane na wystawach tradycyjnych.
W Fototece Gdańska znajdziemy 101 archiwalnych fotografii Gdańska, podzielonych chronologicznie według bardzo różnych momentów w dziejach i kontekstów historycznych, które udało się ustalić badaczom. Dokumentują między innymi czasy niemieckich konserwatorów, 20-lecia międzywojennego i zniszczenia i odbudowy miasta. Wcześniejsze ukazują obiekty jeszcze w pierwotnej formie, często już nieistniejące lub znacznie przekształcone, późniejsze - skalę zniszczeń i rezultat heroicznej odbudowy historycznej części miasta.
- Zdjęcia zostały wykonane przez niemieckich i polskich fotografów specjalizujących się w inwentaryzacji zabytków. Na szczególną uwagę zasługują dzieła Henryka Poddębskiego, jednego z naszych najwybitniejszych artystów-fotografików - wymienia mgr Piotr Sypczuk. - Inwentaryzacja fotograficzna powstała w ramach działalności organizacji i instytucji zajmujących się opieką nad zabytkami i badaniami z zakresu historii sztuki. Wśród nich wymienić można między innymi Urząd Konserwatorski Prus Zachodnich, Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości, czy Centralne Biuro Inwentaryzacji Zabytków Sztuki w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.
Każde zdjęcie opowiada własną historię i opisane jest pokrótce za pomocą najcenniejszych informacji - dotyczących między innymi tego, skąd pochodzi, z jakiego okresu, jaki obiekt przedstawia. Na pomysł digitalizacji niezwykłych fotografii, a więc przeniesienia ich do świata wirtualnego, dzięki czemu zbiory udostępniane dotychczas nielicznym szczęśliwcom stały się powszechnie dostępne, wpadli członkowie warszawskiego Stowarzyszenia „Liber Pro Arte”. Projekt zrealizowany we współpracy Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk w Warszawie powstał dzięki dofinansowaniu Miasta Gdańska, w ramach realizacji zadania publicznego pod tytułem „Dawny Gdańsk: opracowanie, digitalizacja i udostępnienie online unikatowych fotografii miasta”.
Gdańską kolekcję fotografii uzupełnia ponad 4 tysiące rysunków pomiarowych, oraz galeria 113 czarno-białych zdjęć wykonanych przez fotografa i filmowca Adama Wisłockiego, w okresie twórczości wileńsko-nowogródzkim. Wszystkie materiały dostępne są bezpłatnie tutaj: FOTOTEKA GDAŃSKA.
