- Dzisiaj Unia Europejska staje przed największym wyzwaniem - krwawą wojną na naszym kontynencie, bezpośrednio przy jej wschodniej granicy; nieuzasadnioną, bezprecedensową napaścią Rosji na wolną, demokratyczną Ukrainę. Polityka jest sztuką przewidywania. Czy można usprawiedliwić i ignorować stosowanie siły w stosunkach międzynarodowych? - pytał prof. Jerzy Rachoń, przewodniczący Klubu Myśli Obywatelskiej im. Tadeusza Mazowieckiego przy Europejskim Centrum Solidarności, który zainaugurował spotkanie Klubu we wtorek, 17 maja.
Do udziału w, organizowanej przez Klub i Fundację Genshagen, dyskusji o Europie stojącej w obliczu wojny zaproszono grono polityków z Niemiec, Francji i Polski, czyli Trójkąta Weimarskiego. Pierwszy raz dyskusja w ramach spotkań Klubu odbyła się w tych trzech językach - nieprzypadkowo.
- Mniej więcej 30 lat temu, prawie że w samym Berlinie powstała idea, żeby stworzyć miejsce spotkań dla Francuzów i dla Niemców, i bardzo szybko się zorientowano, że bez Polaków ta rozmowa nie ma sensu. Tak powstała instytucja, która dziś jest instytucją publiczną, finansowaną m.in. przez rząd federalny. Tadeusz Mazowiecki był aktywnym członkiem gremiów Genshagen, współtworzył to miejsce, a za jego premierowstwa minister spraw zagranicznych, legendarny Krzysztof Skubiszewski w Weimarze, w 1991 roku - przed upadkiem Związku Radzieckiego, z ministrem Rolandem Dumasem i Hansem Dietrichem Genscherem zastanawiali się, jak wyprowadzić Europę w tych niebezpiecznych czasach w bezpieczną przestrzeń - przypomniał Basil Kerski, menadżer kultury, redaktor i politolog, dyrektor Europejskiego Centrum Solidarności, który moderował dyskusję.
Podczas dyskusji goście rozmawiali o tym, jak wojna zmienia Europę i samą Ukrainę. Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz wspominała o podróży samorządowców - m.in. prezydenta Sopotu Jacka Karnowskiego i Gdyni Wojciecha Szczurka - już na początku wojny do Lwowa, mówiła o konkretnej pomocy udzielanej naszym sąsiadom i o zobowiązaniach, jakie są przed Europą. Podkreśliła, że należy otwarcie mówić o „rosyjskiej agresji w Ukrainie”.
- Wspólna decyzja o wyjeździe z prezydentami Gdyni i Sopotu wynikała z tego, że sami wiemy, jak bardzo ważne było dla podtrzymania ducha wsparcie i wizyty różnych osób z Zachodu, kiedy Solidarność była nielegalna, trwał stan wojenny, a po stanie wojennym niewielu wierzyło w to, że kiedyś system komunistyczny upadnie a Rzeczpospolita Polska będzie niezależnym państwem - mówiła prezydent Aleksandra Dulkiewicz. - Dodatkowym impulsem były słowa mera Lwowa Andrija Sadowego, który mówił: mam dosyć pomagania na ZOOM-ie. To był dodatkowy impuls do tego, żeby spotkać się twarzą w twarz, uścisnąć sobie dłonie, ale też zobaczyć różne rzeczy na własne oczy. Ilu jest takich burmistrzów w Europie, którzy muszą mieć dodatkową siedzibę w piwnicy, gdzie się udają ze współpracownikami za każdym razem, kiedy usłyszą alarm bombowy? Już około 20., różnych szczebli, samorządowców z Ukrainy zostało albo porwanych, albo jest więzionych. Kolejny obraz: kiedy idziesz do szpitala i spotykasz twarzą w twarz ludzi, którzy zostali ranni, i mówią „prosimy was, bądźcie naszym ambasadorem w Europie, pomóżcie nam tworzyć korytarze humanitarne”. To jest coś zupełnie innego, kiedy usłyszysz to twarzą w twarz od człowieka, który jest ranny.
Zobacz fotorelację ze spotkania:
Wśród uczestników debaty w ECS byli też francuski polityk, premier Francji w latach 2012-2014 i minister spraw zagranicznych Francji (2016-2017) Jean-Marc Ayrault, oraz łączący się online z uczestnikami dyskusji Knut Abraham - dyplomata i polityk, poseł do Bundestagu z ramienia CDU (od 2021), i Markus Meckel - teolog i polityk, były minister spraw zagranicznych i legenda opozycji demokratycznej w NRD. Widownię reprezentowali Szymon Tasiemski z Uniwersytetu Jagiellońskiego, i Patrycja Błaszkowska z Uniwersytetu Gdańskiego i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego.
Obejrzyj całe spotkanie:
